 Kiel legi la taksonomion | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Tinamus major (Gmelin, 1789) | ||||||||||||||
| Konserva statuso | ||||||||||||||
 | ||||||||||||||
subspecioj | ||||||||||||||
|
T. m. percautus (Van Tyne, 1935)[1] | ||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj | ||||||||||||||
La Granda tinamo (Tinamus major)[2] estas specio de tinamo nome surgrunda birdo indiĝena de Centra kaj Suda Ameriko. Estas kelkaj subspecioj, diferencataj ĉefe pro ties koloraro.
Aspekto
La Granda tinamo estas ĉirkaŭ 44 cm longa, 1.1 kg peza kaj kun grando kaj formo de malgranda meleagro. Ĝi gamas el hela al malhela olivecverdeca kun blankecaj gorĝo kaj ventro,[2] flankoj kun nigra strieco, kaj cinama subvosto. Krono kaj kolo estas ruĝecaj, nuka kresto kaj superokulo nigrecaj. Ties kruroj estas bluecgrizaj. Ĉiuj tiuj karakteroj permesas al la Granda tinamo bone kamufliĝi en la subkreskaĵaro de la pluvarbaro.
La Granda tinamo havas distingan alvokon, nome tri mallongaj, tremolaj sed povegaj trilaj notoj kiuj povas esti aŭdita en ties pluvarbara habitato fruvespere.[2]
Taksonomio
Ĉiuj tinamoj estas el la familio Tinamedoj, kaj je pli granda etendo estas ankaŭ Strutoformaj, kvankam kelkaj fakuloj atribuas propran ordon Tinamoformaj. Malkiel aliaj Strutoformaj (respektive ĉiuj Strutoformaj), la Tinamedoj povas flugi, kvankam ĝenerale, ili ne estas fortaj flugantoj. Ĉiu Strutoformaj evoluis el prahistoriaj flugantaj birdoj, kaj Tinamedoj estas la plej proksimaj vivantaj parencoj de tiuj birdoj.[2]
Estas dekdu subspecioj nome la jenaj:
- Tinamus major percautus loĝanta en sudorienta Meksiko (Jukatana Duoninsulo), Belizo, kaj norda Gvatemalo Petén[3]
- Tinamus major robustus loĝanta en malaltaj teroj de sudorienta Meksiko, Gvatemalo, kaj norda Nikaragvo[3]
- Tinamus major fuscipennis loĝanta en norda Nikaragvo, Kostariko, kaj okcidenta Panamo[3]
- Tinamus major castaneiceps loĝanta en sudokcidenta Kostariko kaj okcidenta Panamo[3]
- Tinamus major brunniventris loĝanta en sud-centra Panamo[3]
- Tinamus major saturatus loĝanta en orienta Panamo (deklivo al Pacifiko) kaj nordokcidenta Kolombio[3]
- Tinamus major latifrons loĝanta en sudokcidenta Kolombio kaj okcidenta Ekvadoro[3]
- Tinamus major zuliensis loĝanta en nordorienta Kolombio kaj nordokcidenta Venezuelo[3]
- Tinamus major major loĝanta en orienta Venezuelo, nordorienta Brazilo kaj Gujanoj[3]
- Tinamus major olivascens loĝanta en Amazonia Brazilo[3]
- Tinamus major peruvians loĝanta en sudorienta Kolombio, orienta Ekvadoro, orienta Bolivio, okcidenta Brazilo, kaj orienta Peruo[3]
- Tinamus major serratus loĝanta en suda Venezuelo kaj nordokcidenta Brazilo[3]
Johann Friedrich Gmelin identigis la Grandan tinamon el specimeno el Kajeno, Franca Gujano, en 1789.[2]
Reproduktado
Tiu estas poliginandria specio, kaj havas kiel karakteron ekskludan masklan idozorgadon. La ino pariĝas kun unu masklo kaj demetas averaĝe kvar ovojn kiujn li poste kovas ĝis eloviĝo. Li zorgas la idojn dum proksimume 3 semajnoj antaŭ moviĝi por trovi alian inon. Dume la ino jam ovodemetadis kun aliaj maskloj. Ŝi povas komenci nestojn kun kvin aŭ ses maskloj dum ĉiu reprodukta sezono, lasante ĉiun patran zorgon al la maskloj. La reprodukta sezono estas longa, kaj daŭras el meza vintro al fina somero. La ovoj estas grandaj, brilaj kaj bluecaj aŭ violaj, kaj la nestoj estas kutime toskaj skrapaĵoj en apogilradikoj de arboj.[2]
Escepte dum pariĝado, kiam paro restas kune ĝis la ovoj estas demetataj, la Grandaj tinamoj estas solecaj kaj vagadas tra la malhela subkreskaĵaro solece, serĉe de semoj, fruktoj kaj malgrandaj animaloj kiaj insektoj, araneoj, ranoj kaj malgrandaj lacertoj inter la seka foliaro. Plaĉas al ili ĉefe plantoj el la familioj Laŭracoj, Anonacoj, Mirtacoj, Sapotacoj.[2]
Habitato
La Granda tinamo loĝas en subtropikaj kaj tropikaj arbaroj kiaj pluvarbaroj, ĉiamverdaj arbaroj de malaltaj teroj, riverbordaj arbaroj,[4] marĉarbaroj kaj nubarbaroj ĉe altitudoj el 300 al 1,500 m. Malkiel kelkaj aliaj tinamoj, la grandaj tinamoj ne tiom suferas arbaran fragmentadon.[5] Ties nestoj povas esti trovataj ĉe arbobazo.
La Granda tinamo estas birdospecio loĝanta el sudorienta Meksiko tra Panamo, eksklude Honduro, kaj el Ekvadoro al Franca Gujano, partoj de Brazilo kaj norda Bolivio.
Konservado
Tiu specio estas disvastigata tra sia granda teritorio (6,600,000 km²),[6] kaj ĝi estis taksita kiel Malplej Zorgiga fare de la IUCN Ruĝa Listo de Minacataj Specioj.[5] Ili estas ĉasataj sen granda efiko sur ties populacio.[2] En 2012 la specio estis reklasita kiel Preskaŭ Minacata.[7]
Notoj
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Brands, S. (2008)
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Davies, S. J. J. F. (2003)
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Clements, J (2007)
- ↑ American Ornithologists' Union (1998)
- 1 2 BirdLife International (2012). Tinamus major. Internacia Ruĝa Listo de Endanĝeritaj Specioj. Versio 2012.1. Internacia Unio por la Konservo de Naturo. Elŝutita 16a Julio 2012.
- ↑ BirdLife International (2008)
- ↑ Recently recategorised species. Birdlife International. Alirita 9a Junio 2012. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2007-08-28. Alirita 2013-09-27.
Referencoj
- American Ornithologists' Union (1998) [1983]. "Tinamiformes: Tinamidae: Tinamous" (PDF). Check-list of North American Birds (7th ed.). Washington, D.C.: American Ornithologists' Union . p. 1 . ISBN 1-891276-00-X
- BirdLife International (2008). "Great Tinamou - BirdLife Species Factsheet". Data Zone. Konsultita 06 Feb 2009.
- Brands, Sheila (Aug 14 2008). "Systema Naturae 2000 / Classification, Tinamus major". Project: The Taxonomicon. Konsultita 04 Feb 2009.
- Brennan, P. T. R. (2004). Techniques for studying the behavioral ecology of forest-dwelling tinamous (Tinamidae). Ornitologia Neotropical 15(Suppl.) 329-337.
- Clements, James (2007). The Clements Checklist of the Birds of the World (6 ed.). Ithaca, NY: Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-4501-9.
- Davies, S.J.J.F. (2003). "Tinamous". In Hutchins, Michael. Grzimek's Animal Life Encyclopedia. 8 Birds I Tinamous and Ratites to Hoatzins (2 ed.). Farmington Hills, MI: Gale Group. pp. 57–59, 61–62. ISBN 0-7876-5784-0.
- Stiles, & Skutch, A guide to the birds of Costa Rica ISBN 0-8014-9600-4
Eksteraj ligigoj
- Granda tinamo, filmetoj, fotoj & sonoj ĉe Internet Bird Collection
- BirdLife Species Factsheet Arkivigite je 2007-09-29 per la retarkivo Wayback Machine
- Poŝtmarkoj (el Honduro, Panamo) kun mapo
- La Granda tinamo, fotaro VIREO
| ||||||||||||||||||