Franciscus Philelphus (1398-1481)
itala humanisto
Persona informo
Naskiĝo	25-a de julio 1398 en Tolentino,  Italio
Morto	31-a de julio 1481 en Florenco,  Italio
Mortis pro	naturaj kialoj vd
Lingvoj	latina • itala • antikva greka vd
Ŝtataneco	March of Ancona vd
Alma mater	Universitato de Padovo Universitato de Bolonjo
Familio
Infanoj	Gianmario Filelfo vd
Profesio
Okupo	tradukisto • universitata instruisto • diplomato • poeto • oratoro • filozofo • klasika filologo • humanisto • verkisto • skribisto vd
Laborkampo	poezio • kreiva kaj profesia verkado • klasika filologio • filozofio • lingvoinstruado • humanismo • translating activity • retoriko vd
Aktiva en	Bolonjo • Sieno • Florenco • Pavio • Milano vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Francisko FILELFO (n. en Tolentino, en la 25-a de julio 1398 - m. en Florenco, en la 31-a de julio 1481) estis itala humanisto, filologo, klerulo, pedagogo, poeto, helenisto kaj tradukisto.

Biografio

Exercitatiunculae,
verko eldonita en 1448

Inter 1416 kaj 1417, Filelfo komencis en la Universitato de Padovo siajn studojn pri gramatiko, retoriko kaj latina lingvo, kie liaj profesoroj estis Gasparino Barzizza kaj Paŭlo Veneto (1369-1429)^[1][2]. Tie li havis la oportunon konatiĝi kun Georgo de Trebizondo kaj Andreo Chrysobergès (1380-1451)^[3], kaj ili fariĝis intimaj amikoj. En 1417, kiam li estis nur 18-jara, lia beletra reputacio estis tiel granda, ke li estis invitita instrui elokventecon kaj moralan filozofion en Venecio. Kiel estis tradicio en Italio, li komencis instrui pri la lingvaĵo kaj la beleco de la ĉefaj latinaj aŭtoroj, Cicerono kaj Vergilio, kiuj estis konsideritaj la majstroj de la morala scienco kaj de la retorika eleganteco.

Agnoskita de la societo de la plej renomaj beletristoj kaj de la plej eminentaj veneciaj patricioj, estis al li proponita katedro por la publika instruado, en Vicenco, kaj, en 1419, dank'al influo de sia patrono, Leonardo Ĝustiniani (1388-1446)^[4] sur la senato, li nomumiĝis al la grava posteno kiel notario kaj kanceliero por la administraj kaj feŭdaj aferoj en Konstantinopolo. Al ĉi tiu nomumo, kiu cetere estis tre deziregata de la tiama klera junularo, avidantaj je loka akirado rilate al la konado de la grekaj lingvo kaj literaturo, Filelfo antaŭ longe sin preparis, kaj tio rezultis, laŭ Johano Krizoloras (1360-1422)^[5], je interveno el sia profesoro Guarino da Verona, kiu, inter 1403 kaj 1406, okupis tiun postenon en la urbo. Kun la necesa preparo por la konkero de la ofico kiel sekretario de la kanceliero, Filellfo, en la 14-a de julio 1420 fariĝis civitano de Venecio, kaj vojaĝis al la bizanca ĉefurbo en la fino de la sama monato. Iom poste li edziĝis al Teodora Crysoloras, nevino de Manuelo Krizoloras, la bizanca klerulo, kiu enkondukis la grekan kulturon en Italio, kaj je rekomendo de ĉi lastulo, li partoprenis en multenombraj diplomatiaj misioj de la imperiestro Johano la 8-a Paleologa.

Verkoj

Literaturo

Vidu ankaŭ

Referencoj