Felandreno
Plataj strukturoj de la alfa kaj beta-felandreno
Tridimensiaj strukturoj de la alfa kaj beta-felandreno
Alternativa(j) Nomo(j)
α-felandreno β-felandreno
Kemia formulo	C10H16
PubChem-kodo	6997371
ChemSpider kodo	7180 10669
CAS-numero-kodo	99-83-2 (α) 555-10-2 (β)
Kemiaj proprecoj
Aspekto	senkolora oleo (α kaj β), agrablaodoro, kaŭstika gusto
Medicinaj proprecoj	antisepsa, digesta, antifunga kaj diureziga
Molmaso	136.24 g mol−1
Smiles	CC1=CCC(C=C1)C(C)C (α) CC(C)C1CCC(=C)C=C1 (β)
Denseco	α: 0,846 g/cm3 (20 °C) β: 0.85 g/cm3 (20 °C)
Refrakta indico	α: ${\displaystyle n_{761}^{20}}$ 1,4710 β: ${\displaystyle n_{761}^{20}}$ 1,4788
Bolpunkto	α: 171-172 °C β: 171-172 °C
Ekflama temperaturo	53 °C[1] 47 °C 116.6 ℉[2]
Solvebleco	Akvo:2.862 mg/L Solvebla en etanolo Dietila etero Kloroformo
Mortiga dozo (LD50)	5700 µg/g (buŝe, muso)
Sekurecaj Indikoj
Riskoj	R10 R43 R52/53 R65
Sekureco	S24 S37 S61 S62
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero Xn Noca por la sano
GHS etikedigo de kemiaĵoj[3]
GHS Damaĝo-piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H226, H302, H315, H319, H334, H335
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P210, P233, P240, P241, P242, P243, P264, P270, P280, P301+310, P301+312, P303+361+353, P330, P331, P370+378, P403+235, P405, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Felandreno estas nomo de paro da organikaj kombinaĵoj kiuj havas similan molekulan strukturon kaj similajn kemiajn proprecojn. α-felandreno kaj β-felandreno estas ciklaj unuterpenoj kaj estas izomeroj kun duoblaj ligoj. En la α-felandreno, la duoblaj ligoj estas endociklaj kaj en la β-felandreno unu el ili estas ekzociklaj. Ambaŭ estas nesolveblaj en akvo, tamen mikseblaj kun etero.

α-felandreno ricevis tiun nomon dank'al specio "Eucalyptus phellandra", hodiaŭ nomata Eucalyptus radiata, el kiu ĝi estas izolebla. Ĝi ankaŭ troveblas en la esencoleo de la specio Eucalyptus dives. β-felandreno estas izolebla el la oleo de Ordinara fenkolo kaj "kanada balzamoleo".

La felandrenoj uzatas en aromataĵoj pro ties agrabla odoro. La odoro de la β-felandreno estis priskribita kiel pipreca-mentoleca kaj iomete citrusa. La izomero α-felandreno povas estigi damaĝajn kaj eksplodemajn peroksidojn kontakte kun la aero kaj en altaj temperaturoj. La oleo de "Canarium luzonicum", kiu enhavas ĉefe felandrenon kaj dupenteno, kun la tempo malheliĝas kaj la optika rotacio malkreskas kio same okazas kun la oleo de Angelica sylvestris.

Oni kredas ke la ŝanĝo de koloro kaj optika rotacio okazas pro la felandreno. La felandreno ofte estas akompanata de la α-Pineno kiuj posedas agon en la spirsistemo kaj kiel urinaj antisepsaĵoj^[4], spirmalsanoj, kontraŭinflamaĵoj, rinito, laringito, faringito, reŭmatismo, bronkito, krom antifungaj proprecoj^[5].

Plantoj enhavantaj felandrenon

• 
  Cinamomo
• 
  Eŭkalipto
• 
  Kanada balzamo
• 
  Kardamomo
• 
  Kareaĵo
• 
  Kariofilo
• 
  Karvio
• 
  Koriandro
• 
  Laŭracoj
• 
  Nobla laŭro
• 
  Ordinara fenkolo
• 
  Zingibro

Izomeroj de la felandreno

• 
  Adamantano
• 
  α-Ocimeno
• 
  α-pineno
• 
  β-pineno
• 
  Kamfeno
• 
  Kareno
• 
  Limoneno
• 
  Mirceno
• 
  Sabineno
• 
  Sintino
• 
  alfa-terpinoleno
• 
  Tuistano
• 
  Tuĵeno

Vidu ankaŭ

• 
  Borneolo
• 
  Cineolo
• 
  Estragolo
• 
  Fenĉolo
• 
  Fenĉono
• 
  Karvono
• 
  Limoneno
• 
  Linalolo
• 
  α-terpineolo

Literaturo

Referencoj