{{Taksonomio |nomo = Falaropo |koloro = pink |dosiero = RedNeckedPhalaropeIceland2006.jpg |dosiero2=Wilson's Phalarope Female.jpg |dosiero larĝo=300px |dosiero2 larĝo=300px |priskribo de dosiero=Masklo |priskribo de dosiero2=Ino |regno = Animaloj Animalia |regno aŭtoritato = |regno2 = animalo |filumo = Ĥorduloj Chordata |filumo aŭtoritato = |klaso = Birda klaso Aves |klaso aŭtoritato = |ordo = Ĥaradrioformaj Charadriiformes |ordo aŭtoritato = |familio = [[Skolopedoj]] Scolopacidae |familio aŭtoritato = |genro = [[Phalaropus]] ' Phalaropus ' |genro aŭtoritato = |specio = Falaropo 'Phalaropus' |specio aŭtoritato = }} La vorto Falaropo signifas tri vivantajn speciojn de fajnkolajn vadbirdoj de la genro Phalaropus kaj la familio de Skolopedoj, kvankam kelkaj fakuloj atribuas ilin apartan familion nome Falaropedoj. Estas konata ankaŭ fosilia specieo, Phalaropus elenorae, el meza Plioceno; eta ero el malfrua Oligoceno de proksime de Créchy, Francio, estis atribuata al iu prafalaropo (Hugueney et al., 2003); ĝi povus aparteni al frua specio de nuntempa genro sed pli probable alia genro entute.
Aspekto
Ili estas 15 ĝis 25 cm longaj kun retfingroj kaj rekta kaj fajna beko. Ili estas ĉefe grizaj kaj blankaj vintre, sed ilia plumaro iĝas markita de ruĝaj markoj somere. Ili estas rimarkindaj birdoj pro du ecoj: ilia nekutimaj -inter aliaj genroj- nestumaj kutimoj kaj ties unikega manĝada tekniko.
Parencoj
Falaropoj estas proksimaj parencoj de tringoj kaj ankaŭ de the ŝtonturnuloj kaj kalidroj (van Tuinen et al., 2004).
Specioj
Ruĝa falaropo aŭ Dikbeka falaropo, P. fulicaria
Ruĝkola falaropo aŭ Maldikbeka falaropo, P. lobatus
Vilsona falaropo aŭ Trikolora falaropo, P. tricolor
Reprodukta kutimaro
La tipaj reproduktantaj seksaj roloj estas inversigitaj ĉe la tri falaropoj. Inoj estas pli grandaj kaj brilkoloraj ol maskloj. La inoj persekutas la masklojn, konkurencas pro nestaj teritorioj kaj defendos agreseme la nestojn kaj la elektitajn partnerojn. Kiam la ino demetis la ovojn, ŝi komencas sian sudenan migradon forlasinte la masklon kiu kovos kaj zorgos la idojn.
Manĝada tekniko
Por manĝado la falaropoj kutimas naĝi laŭ eta rapida cirklo formante etan akvokirlon. Tiu kutimo, oni supozas, ke helpas manĝado pro supreigado de manĝeroj el funfo de neprofunda akvo. Tiele la birdo atingos la centron de la kirlo per sia beko plukante etajn insektojn aŭ krustulojn.
Medio
La Ruĝa falaropo aŭ Dikbeka falaropo, P. fulicaria, kaj la Ruĝkola falaropo aŭ Maldikbeka falaropo, P. lobatus estas nekutimaj vadbirdoj pro tio, ke ili estas konsiderataj pelagikaj aŭ maraj, tio estas, ili pasas grandan parton de siaj vivoj -escepte reprodukta epoko- en maro.
Pro tio ili estas krome halofiloj, tio estas, salŝatantoj kaj manĝas laŭ grandaj aroj en salaj lagoj kiel Lago Mono en Kalifornio kaj la Granda Sala Lago aŭ Great Salt Lake de Utaho.
Teritorio
La Ruĝa falaropo aŭ Dikbeka falaropo, P. fulicaria, kaj la Ruĝkola falaropo aŭ Maldikbeka falaropo, P. lobatus reproduktiĝas ĉirkaŭ la Arkta Cirklo kaj vintras ĉe tropikaj oceanoj.
Vilsona falaropo (P. tricolor) reproduktiĝas en okcidenta Norda Ameriko kaj migras al Suda Ameriko.
Referenco
- Hugueney, Marguerite; Berthet, Didier; Bodergat, Anne-Marie; Escuillié, François; Mourer-Chauviré, Cécile & Wattinne, Aurélia (2003): La limite Oligocène-Miocène en Limagne-changements fauniques chez les mammifères, oiseaux et ostracodes des différents niveaŭ de Billy-Créchy (Allier, France). Geobios 36: 719-731 [Artiklo en la franca kun angla resumo] COI:10.1016/j.geobios.2003.01.002 (HTML abstract)
- van Tuinen, Marcel; Waterhouse, David & Dyke, Gareth J. (2004): Avian molecular systematics on the rebound: a fresh look at modern shorebird phylogenetic relationships. Journal of Avian Biology 35(3): 191-194. PDF plena teksto
Eksteraj ligiloj
- Filmoj pri falaropo ĉe Interreta Birdo Kolekto