En muziko, duto[1] (aŭ sekundo) estas intervalo inter du sinsekvaj tonoj de diatona gamo. La duto, aŭ sekundo (el la latina secunda = "la dua"), rilatas do al la intervalo inter du apudaj ŝtupoj (ekz. c-d kaj ankaŭ e-f). La komplementa intervalo de la duto estas la septo.
En pli malvasta signifo, la sekundo (duto[2] aŭ supertoniko [3]) ankaŭ estas la dua tono, kiu kuŝas sur la dua grado de gamo (ekz. d en la tonalo C-maĵoro).
Variaĵoj
Ekzemploj de dutoj (vidu la tekston)
Dutoj ekzistas en kvar variaĵoj. Tre oftaj estas
- la granda duto aŭ plenduto (a), kiu konsistas el la intervalo de plenduto (ĝi rilatas al la proporcio de la du tonaltoj je 9/8, t.e. ĉirkaŭ 203,9 cendoj) ankaŭ nomita maĵora sekundo kaj
- la eta duto aŭ duonduto (b), kiu konsistas el la intervalo de duonduto, ankaŭ nomita minora sekundo.
Multe pli maloftas
- la aŭgmentita duto (c), kies intervalo duontonon pli grandas ol la "granda duto", kaj
nur teorie ekzistas
- la diminuita duto (d), kies du tonoj fakte same sonas.
Difinate per tonsilaboj
Pli precize eblas difini muzikajn intervalojn per tonsilaboj: Duto estas intervalo inter tono kaj skale sekva tono.
Kodaje
Tonalto de toniko <Kodály> [do] estas 2 (kaj de [Do] estas 1). Duto de [do]
- al [re] estas 9/8 = 1,125
- al [ri] estas 9/8 * 25/24 = 75/64 = 1,171875
- al [ra] estas 9/8 * 24/25 = 27/25 = 1,08
Barate
En Barato tonalto de toniko <Bharata> [sa] estas 2 (kaj de [Sa] estas 1). Duto de [sa]
- al [ra] estas 33/32 = 1,03125
- al [ri] estas 16/15 = 1,0666...
- al [ru] estas 10/9, = 1,111...
- al [re] estas 9/8 = 1,125
La ĉi-supraj ciferoj montras la relativajn diferencojn de frekvencoj de tonoj.
Aŭdaj ekzemploj
- Eta duto (duontono):
- supren C-D bemola
- suben C-B
- Granda sekundo (plentono):
- supren C-D
- suben C-B bemola
Referencoj
Vidu ankaŭ
muzikaj intervaloj |
---|
Bazaj: unuto (1) | duto (2) | trito (3) | kvarto (4) | kvinto (5) | sesto (6) | septo (7) | oktavo (8) |
Pli grandaj ol oktavo: naŭto (9) | dekto (10) | dekunuto (11) | dekduto (12) | dektrito (13) | dekkvarto (14) | dekkvinto (15)
|
Pluaj intervaloj: duonduto | plenduto | ditono | tritono | komao | diesiso | limmo | apotome | lupokvinto |