Teritorio kaj rimedoj

Mapo

La plej karakteriza topografia elemento de Kolombio estas la montaro Andoj, situanta en la centra kaj okcidenta partoj de la lando, kiu etendiĝas denorde suden tra preskaŭ ĝia tuta longeco. La Andoj kunformiĝas per tri ĉefaj montoĉenoj paralelaj inter si: la Orienta Montoĉeno, la Centra Montoĉeno kaj la Okcidenta Montoĉeno.^[7] Sur la kariba marbordo troviĝas izolita montara sistemo konata kiel la Neĝohava Montoĉeno de Sankta Marta, kies plej altaj punktoj estas la vertoj Kristoforo Kolumbo (5.776 m) kaj Simono Bolivaro (5.535 m).

En la Centra Montoĉeno troviĝas kelkaj vulkanaj montpintoj, kiuj kunformas la Nacian Parkon de La Neĝmontoj (Neĝmonto de Tolimo 5.616 m; Neĝmonto Ruiz, 5.400 m; kaj Sankta Isabelo) kaj la Nacia Parko de la Neĝmonto Ŭila (Huila), de 5.750 m.

Oriente de la Orienta Montoĉeno, kies plej alta punkto estas la neĝo-kovrita montaro Kokuj’ (Cocuy) (5.493 m), troviĝas grandaj vastecoj de malaltaj varmegaj terenoj, malmulte loĝataj kaj nur parte esploritaj de petrolaj kompanioj. La norda parto de tiu ĉi regiono estas kovrita de ĝangalo kun abunda vegetaĵaro drenata de la riveroj Kaketa’ (Caquetá), Vaŭpes’ (Vaupés) kaj Putumajo (Putumayo) (tiu ĉi lasta estas natura landlimo kun Ekvadoro kaj Peruo). La norda parto de la regiono, de plej granda areo, estas formita de enormaj ebenaĵoj konataj kiel "Los Llanos", kaj estas trakurata de la riveroj Araŭka (Arauca) (kiu estas la natura landlimo kun Venezuelo), Meta’ (Meta) kaj Gŭavjaro (Guaviare).

Ene de la montoĉeno troviĝas altebenaĵoj, la plej granda parto el ili situantaj je pli ol 2.438 m de alteco, kaj fruktodonaj valoj drenataj de la ĉefaj riveroj de la lando. La rivero Magdaleno (Magdalena) estas la plej grava de Kolombio; ĝi fluas norden inter la Orienta kaj Centra Montaroj, trairante preskaŭ la tutan landon, kaj enfluante en la Kariban Maron proksime de la urbo Barranquilla, post deiro de ĉirkaŭ 1.540 km. La rivero Kaŭko (Cauca) ankaŭ estas grava rivero kaj transport-rimedo; ĝi fluas norden inter la Centra kaj Okcidenta Montaroj, kaj kuniĝas kun Magdaleno proksimume 320 km antaŭ ol alveni al la Kariba Maro. Okcidente de la Okcidenta Montoĉeno kuras la rivero Atrato, kiu trairas la humidan ĝangalon de la pacifika regiono; ĝi estas la ĉefa vojo de transporto en la regiono, kaj ĝi enfluas en la golfon Urabao (Urabá), en la Kariba Maro. Al la okcidenta baseno ĉe la Pacifiko apartenas, inter aliaj, la riveroj Sankta Johano (San Juan), (proponata kiel rivera vojo por kuniĝi kun Atrato kiel vojo atlantik-pacifika) kaj Patia, kiu formas la kavaĵ-regionon Patia, kiam ĝi trairas la Okcidentan Montaron antaŭ ĝia elfluiĝo en la Pacifikon.^[8]

La marborda linio de Kolombio havas 3.210 km, el kiuj pli ol 1.600 km etendiĝas laŭlonge de la Karibo. Estas multaj elfluejoj de riveroj laŭlonge de la marbordoj, sed ne ekzistas naturaj havenoj kiuj helpu la pason de la ŝipoj.

Klimato

Vulkano Nevado del Ruiz (Andoj).

Kolombio situas komplete en la varmega terzono, meteorologia esprimo kiu nomas la areon de la tersurfaco inter la tropiko de Kankro kaj la tropiko de Kaprikorno. Spite de tio, la klimato varias laŭ la surmarnivela alteco. La malaltaj marbordaj regionoj kaj la kavregionoj de la valoj de Patia kaj Magdaleno havas varmegan klimaton, kun jaraj temperaturoj, kiuj atingas averaĝon de 24 ĝis 26,7 °C.

Dum la jaro alterniĝas periodoj de tri monatoj de pluvo kaj tri monatoj sen pluvo (somero). Laŭlonge de la pacifika marbordo la pluvfalo estas tre abunda kaj ĝi povas atingi 12.000 mm jare; en Bogoto la kvanto de pluvo kolektita jare estas 1.060 mm kaj en Barranquilla 800 milimetroj. En la duoninsulo Gŭaĥira (Guajira), kiu limas kun Venezuelo, la pluvo atingas nur 300 mm jare. En la deklivoj de la Orienta Montaro ĝenerale estas seka vetero.

Naturaj rimedoj

La mineralaj rimedoj de la lando estas variaj kaj abundaj. Kolombio estas la unua produktanto en la mondo de smeraldoj kaj havas konsiderindajn mineralajn rezervojn konsistantaj el petrolo kaj natura gaso, karbo, oro, arĝento, fero, salo, plateno kaj uranio.

Flaŭro kaj faŭno

La flaŭro kaj faŭno de Kolombio estas tiel variaj kiel ĝia topografio. Laŭlonge de la kariba marbordo kreskas manglaroj kaj kokosarboj. De la marnivelo ĝis 5.000 m, estas multaj arbaroj, kiuj okupas entute 50 milionojn da hektaroj (496.010 km², 47,8% el la totala areo), en kiuj oni trovas arbojn komerce profiteblajn, kiel mahagono, palosanto*, kverko, jugland-arbo, cedro, pino kaj kelkajn variojn de bálsamo*. Inter la tropikaj plantoj oni inkludas: kaŭĉuko, chicle*, kino, vanilo, sarsaparilo, absinto, goma de copal*, ipakakuano, fabo tonka kaj fazeolo kastora. Aliaj plantoj propraj al la lando estas: la frajlejo*, la oca* kaj la tagua*.

Inter la sovaĝaj bestoj oni trovas la plej grandajn mamulojn de Sudameriko, kiel la jaguaron, la pumon, la tapiron, la pekarion (pecarí), la formikurson, la kariakuon (cariacú), la mielurson, la bradipon, kaj kelkajn specojn de simioj, kiel la simion ĉukuta (chucuto). La lacertojn, kiuj antaŭe abundis laŭlonge de la ĉefaj riveroj, oni ĉasis intense; pro tio ili nuntempe malabundas. En la tropikaj regionoj loĝas multaj varioj de serpentoj. Inter la plej elstaraj birdoj menciendas la kondoro, la vulturo, la tukano, la psitako, la paŭĥilo (paujil), la cikonio, la tento (tente) kaj la kolibro.

Grundoj

Kolombio havas fruktodonajn malaltajn valojn dediĉatajn al brutarbredado kaj agroindustrio, kaj deklivojn de la montaroj uzatajn por kultivoj de meza grandeco, kaj altajn ebenaĵojn dediĉatajn al agrokulturo kaj paŝtado. En 1999 oni kalkulis je 4 milionoj da hektaroj la terenon dediĉatan al kultivoj, tio estas, 4,2% el la landa areo. En la amazonia regiono kaj en la ĝangaloj de la departemento Ĉokoo (Chocó) de la pacifika regiono oni uzas ankoraŭ arkaikajn metodojn kultivi per fortranĉo kaj bruligado.

Mediaj temoj

La vastaj pluvĝangaloj de Kolombio, kiuj kovras 47,8 % el la lando, aperas inter tiuj kun pli granda biologia diverseco en la mondo. Kvankam Kolombio okupas nur ĉirkaŭ dekonon da la areo de ĝia najbaro Brazilo, ĝi havas preskaŭ la saman kvanton da bestaj specioj. Kolombio aperas inter la dek unuaj landoj en la mondo rilate al biologia diverseco. Oni pensas, ke Kolombio enhavas ĉirkaŭ 10% el la flaŭro kaj faŭno de la mondo kombinitaj kaj inkludas multajn specojn minacatajn aŭ ekzotikajn. La lando estas la unua en la mondo per ĝiaj 1.695 malsimilaj specoj de birdoj. Ĉokoo en Kolombio estas unu el la regionoj plej riĉaj en la mondo pro botanika diverseco. Inter 1990 kaj 1995, oni senarbarigis ĉirkaŭ 1,3 milionojn da hektaroj de tero en Kolombio, kvankam la plej granda parto el la arbaroj de la lando restas neekspluatataj. Estas maloftaj la klopodoj revigligi la arbarojn kiujn oni ekspluatas komerce.

Kolombio protektas 9 % (1977) el sia teritorio kiel naciajn parkojn kaj aliajn naturajn rezervejojn. Spite de tio, estas tre malfacile kontroli kelkajn el tiuj terenoj, pro la ĉeesto de narkotikistoj. Ĉirkaŭ 4,2 % el la teritorio de Kolombio havas konstantan kultivadon. La nura uzado de pesticidoj provokis damaĝon al la grundo; la uzado de fruktodonigaj kemiaĵoj kreskis je 3 % inter 1994 kaj 1997. Aliaj agrokulturaj kutimoj, krom la senarbarigo, kontribuis al la degenerado de la grundo. Kolombio estas membro de traktatoj pri biodiverseco, klimata ŝanĝiĝo, specoj en danĝero malaperi, konservado de mara vivo kaj tropikaj arbaroj.

Muziko

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Kolombia muziko.

Muziko de Kolombio: Bambuko , Sanĥuanero , Valjenato , Horopo , Kumbjo , Ĉampeto , Torbeljino, Abozao, Bujerengo, Poro, Ĉoka Son', Kalipso, Pasiljo, Gvabino, Kurulao, .

Forstkulturado kaj fiŝkaptado

La forsta areo situas precipe en la kolombia Amazonio, en la pacifika marbordo, la regiono de Katatumbo (en la landlimo kun Venezuelo) kaj en kelkaj regionoj de forstoj en la altaj kaj mezaj deklivoj de la riveroj Magdaleno kaj Kaŭko. La jara produktado de ligno estas 17,8 milionoj da m³. La plej granda parto el la ligno estas uzata en la industrio, bruligado, la meblaro kaj aliaj sektoroj.

En la marbordaj akvoj kaj en multaj riveroj kaj lagoj estas larĝa diverseco de fiŝoj, inter kiuj elstaras: truto, tarpón*, pez vela*, blanquillo*, jaiba*, mojarra* kaj tinuso. La jara kaptado en 1997 estis 199.227 tunoj, el kiuj preskaŭ duono korespondis al fiŝoj de sensala akvo.

Ekspluatado de mineraloj

Petrolo kaj oro estas la ĉefaj mineralaj produktoj. Oni ĉerpas konsiderindajn kvantojn da aliaj mineraloj, kiel arĝento, smeraldoj, plateno, kupro, nikelo kaj ankaŭ de natura gaso kaj de karbo. Unu el la karbominoj pli elstaraj estas tiu de Cerrejón, la Gŭaĥiro. En 1999 oni produktis ĉirkaŭ 32,8 milionojn da tunoj da karbo kaj 5.097 milionojn da (ĉu tunoj ?) da natura gaso en la tuta jaro. La petrola industrio estas sub kontrolo de nacia kompanio kaj de kelkaj koncesioj al eksterlandaj kapitaloj. La produktado de kruda petrolo koncentriĝas en la valo de la rivero Magdaleno, je proksimume 645 km fore de la kariba maro, kaj en la regiono situanta inter la Orienta Montaro kaj Venezuelo; la jara produktado estas 301.695.500 bareloj. En Kolombio ekzistas kelkaj rafinejoj, inter kiuj elstaras tiu situanta en Barankabermeĥo (Barrancabermeja), krom tiuj situantaj en la golfo de Moroskijo (Morrosquillo) kaj Kartageno.

La mineralekspluatado de oro jam ĉeestas ekde antaŭhispanaj tempoj, kaj disvolviĝas ĉefe en la departementoj Antjokio kaj, malpli intense, en Kaŭko, Kaldaso, Narino, Tolimo kaj Ĉokoo. Kolombio estas la unua produktanto de oro de Latina Ameriko, kun dumjara produktado de 19.000 kg en 2000. La ĉefaj mineralekspluataj centroj pri smeraldoj estas la minejoj La Muzo kaj Ĉivoro (Chivor). Aliaj mineralaj produktaĵoj estas: fero, arĝento, plateno, plumbo, nikelo, kalkoŝtono, sulfuro, gipso, dolomito, marmoro, feldspato, argilo kaj kaolino, siliko kaj kvarco, tera salo kaj mara salo.

Industrio

La industrio, stimulita en la jardeko de 1950 per starigo de tre altaj impostoj sur la importado, estas kunformata ĝenerale de entreprenoj malgrandskalaj kiuj produktas por la nacia kaj precipe anda merkato. Ĉiuj kune reprezentas 20% el la ĉiujara produktado. Ankaŭ havas grandan gravecon la industriejoj, kie oni produktas ŝpinadojn (???) el kotono, situantaj ĉefe en la urboj de Barranquilla, eso kaj Medeĝino. Aliaj elstaraj industrioj estas tiuj dediĉataj al farado de manĝaĵoj, produktoj de tabako, fero kaj ŝtalo, kaj transportaĵoj, same kiel la eldona industrio. La kemiaj produktoj estas havantaj kreskantan apogon, same kiel la ŝuproduktado, la tekstila industrio kaj la petrola. Oni faras ĉapelojn el palmo kaj kristalaĵojn.

La kolombia politiko de ekonomia malfermeco, disvolviĝanta de la komencoj de la jardeko de 1990, centriĝas ĉefe en la liberigado de la ekstera komerco, kiu produktis gravajn efikojn en la nacia industrio pro reestrukturiĝo, moderniĝo, aliancoj, kunfandiĝoj, vendadoj al internaciaj konsorcioj, eniro de kapitaloj, modifo de la financa strukturo kaj akceligado de la infrastrukturo por potencigi la landon kiel platformo konkurpova je internacia nivelo. La eksportado de hejtaĵoj estis en 1999 40,6% el la tuta eksporto; tiuj de manfaritaj produktoj, 29,7%; kaj tiuj de manĝaĵoj, 23,8%; tiuj ĉi lastaj en 1980 reprezentis 71,8% el la kolombia eksportado.

Energio

La lando havas multajn hidroelektrajn instalaĵojn, kiuj generas 72,71% el la elektra produktado. En 2001 la tiujara produktado estis 42.992 milionoj da KWh. La ĉefaj hidroelektraj sistemoj troviĝas en Antiokio, Kundinamarko, Ŭilo kaj Tolimo. En la departemento Bojakao elstaras la hidroelektra centralo Ĉivoro kaj en Antiokio tiu de Gŭatapeo, la plej granda el la lando.

Mono kaj Banksistemo

La kolombia monunuo estas la peso, dividita en cent centavojn (2.504,24 pesoj egalis al 1 usona dolaro en 2002, kun averaĝa jara devaluto inter 5% kaj 6%). La Banko de la Respubliko estas la ununura emisianto de mono kaj la regulilo de la mona politiko de la lando, sendepende de la ŝtata registaro. En Kolombio aktivas pli ol 25 bankaj komercaj institucioj, krom la registaraj bankoj kaj aliaj financaj institucioj oficialaj kaj duonoficialaj. La merkato de devizoj troviĝas en Bogoto, Medeĝino kaj Kalio.

Komerco

Bogota rostaĵo

La politiko de malfermo de la kolombia ekonomio, progresanta de la komenco de la jardeko de 1990, centriĝas ĉefe en la liberigo de la ekstera komerco, kio produktis gravajn efikojn en la landaj industrioj rilate al restrukturigo, renovigo, modernigo, aliancoj, kunigoj, vendoj al internaciaj konsorcioj, eniro de kapitaloj, modifo de la financa strukturo kaj akceligo de konstruaĵoj de infrastrukturo por potencigi la landon kiel konkurencan platformon internacie. La eksportoj de hejtaĵoj (karbo kaj petrolo) estis en 2002 35,9% el la totala eksportado; tiuj de manfaritaj produktoj, 37,8%; kaj tiuj de manĝaĵoj, 18,5% (kafo: 8,14%); tiuj ĉi lastaj en 1980 reprezentis 71,8% el la kolombiaj eksportadoj. (ripetita, supra alineo)

La poreksportaj cellandoj estas Usono (preskaŭ 50%), la Anda Komunumo kaj la Eŭropa Unio. Oni importas ĉefe metalajn kaj kemiajn produktaĵojn (60%) kaj la deveno koincidas kun la landoj, al kiuj oni eksportas. Usono estas la ĉefa komerca partnero de Kolombio, sekvata de Germanio, Brazilo, Nederlando, Belgio, Luksemburgo, Argentino, Ĉilio, Meksiko, Japanio kaj Venezuelo. En 2002 oni kalkulis, ke la valoro de la tiujaraj eksportoj estis 11.897 milionoj da usonaj dolaroj kaj de la importoj 12.690 milionoj da dolaroj.

Transporto kaj komunikado

Trajno de la Savano, inter Bogoto kaj Zipaquirá (2005).

En la tuta montara teritorio, kie troviĝas la plej granda kvanto da loĝantoj de la lando, ekzistas ampleksa voja reto, kun ŝoseoj, kiuj ebligas la trasporton de vehikloj por leĝera kaj peza kargo. Ne ekzistas vojoj konstruitaj laŭ perfektaj normoj (kompare kun la eŭropaj aŭ usonaj ŝoseoj), sed oni povas aserti ke ili permesas la komunikadon inter la diversaj vilaĝoj kaj urboj de la lando. Pli ol 90% el la municipoj enretiĝas per tiuj ŝoseoj.

Iliaflanke, la Ebenaĵoj kaj la amazona ĝangalo, kiuj kovras proksimume la alian duonon de la lando, komunikiĝas per rivera transporto, kelkaj teraj vojoj kaj vasta reto de malgrandaj flughavenoj kaj ekflugejoj. La aera transporto estas tre grava por la lando, ĉar ĝi kunigas la ĉefajn urbajn centrojn kun mezaj kaj malgrandaj lokoj de ekonomia graveco.

La neebena tereno de Kolombio kaŭzas, ke la konstruo de ŝoseoj kaj vojoj estas tre multekosta. Kolombio havas 3.154 km da fervojoj, ŝtatigitaj en 1954 kaj nun neuzataj, krom por transporto de varoj. La plej granda parto el la ŝtataj fervojoj estis linioj, kiuj aliris al la rivero Magdalena, la ĉefa arterio de transporto de la lando dum la 19-a jarcento kaj bona parto de la 20-a jarcento, ĉar la Rivero estis navigebla laŭlonge de preskaŭ 1.000 km ekde la enfluejo. La ŝoseoj sumas 112.988 km kaj kunformas parton de aŭtovojo kiu kunigas Karakason, la Venezuelan ĉefurbon, kun Kito, la ĉefurbo de Ekvadoro, tra Bogoto kaj aliaj kolombiaj urboj.

En Kolombio la aera transporto komenciĝis en 1919 kaj nun kelkaj naciaj kaj internaciaj kompanioj servas la landon. En 1946 Kolombio, Venezuelo kaj Ekvadoro interkonsentis starigi la Komercan Ŝipkompanion Grand-Kolombia, kvankam Venezuelo retiriĝis en 1953. (La kompanio, unu el la plej bonaj kaj prosperaj el Ameriko, bankrotis iom post la starigo de la Ekonomia Malfermo en la 90-aj jaroj. La ĉefaj havenoj estas Buenaventura, Tumaco, Sankta Marta, Barranquilla kaj Kartaĥeno.

Laboro

La aktiva loĝantaro estas 19,4 milionoj (2002); 22% el ĝi sin dediĉas al agrokulturo, forstkulturo kaj fiŝkaptado, 18% al minindustrio, kaj 59% al la sektoro de servoj. Pli ol 1,6 milionoj da personoj sin organizas en sindikatoj, inter kiuj elstaras la Unuiĝinta Centro de Laboristoj de Kolombio (CUT), kun 1,2 milionoj da membroj, la Ĝenerala Konfederacio de Laboristoj de Kolombio (CGTC), kun 400.000 membroj. La rajton fari strikon garantias la konstitucio por ĉiuj laboristoj kiuj ne sin dediĉu al publikaj servoj.

Ekzekutiva povo

En Kolombio la nacia ekzekutiva povo kuŝas en prezidento kiun oni elektas per rekta popola voĉdono kaj kiu povas efektivigi sian postenon dum kvar jaroj.

Nuntempe (2022) la prezidento estas Gustavo Petro.

La voĉrajto estas universala por ĉiuj viroj kaj virinoj kun pli ol 18 jaroj. La prezidento nomumas la ministraron, kiun poste aprobas la kongreso. Ekde la konstitucio de 1991 la guberniestroj de la departementoj elektiĝas per popola voĉdonado, same kiel la urbestroj, por periodoj de tri jaroj.

Leĝiga povo

La leĝiga povo kuŝas en la Nacia Kongreso, formita de la Ĉambro de Reprezentantoj, kun 161 membroj, kaj la Senato de la Respubliko, kun 102 membroj. La konstitucio de 1991 punas la malĉeestemon kaj malpermesas ke la membroj de la kongreso okupu samtempe alian ajn publikan postenon.

Justica povo

Ĉiujn 24 membrojn de la Supera Kortumo pri Justico elektas la antaŭaj(?) ĉefjuĝistoj. La justica sistemo formiĝas ankaŭ de la superaj kaj nesuperaj distriktoj, kaj departementoj kaj municipaj juĝejoj. Ekzistas krom tio du justicaj instancoj: la Konsilantaro de la Ŝtato, kies devo estas kontroli la ŝtaton, kaj la Konstitucia Kortumo, kies misio estas kontroli la plenumon de la konstitucio de 1991. La konstitucio malpermesis la ekstradicion de naciuloj, sed reformo de 1996 permesis ĝin denove, kun antaŭkondiĉoj kaj sen retroaktiveco por kiuj jam subiĝis al la kolombia justico, malgraŭ ke oni deliktu en aliaj landoj de la mondo (ĉefe rilate al trafiko de narkotikaĵoj). La mortpunon malpermesas la Kolombia leĝaro.

Politikaj partioj

Kolombio havas politikan sistemon relative liberan kaj malferman, en kiu partoprenas bona nombro da partioj. La plej membrohavaj estas tradicie la Socia Konservativa Partio, favora al plifortigo de centra registaro kaj al intima rilato kun la katolika eklezio; kaj la Liberala Partio, favora al la plifortigo de lokaj registaroj kaj al la disigo inter la eklezio kaj la ŝtato. La lastatempa ideologia tendenco de la unua alproksimiĝas al la kristan-demokratio eŭropa, dum la liberalismo simpatias kun la soci-demokrataj kurentoj. Ambaŭ rekonas ke la katolika eklezio estas grava forto institucia, speciale por trovi vojojn kiuj forigu la politikan kaj socian perforton kiun suferas la nuna kolombia socio.

Inter 1958 kaj 1974 la liberaluloj kaj la konservativuloj estis la nuraj laŭleĝaj grupoj, pro la konstitucia reformo de 1957, kiun oni elpensis por malaktivigi la fortan kontraŭstaron inter ili. Sub tiu akordo, kiun oni nomis Nacia Fronto, ĉiu partio havis ekzakte la saman nombron da postenoj en la leĝiga ĉambro, en la ministraro kaj en aliaj instancoj, kaj la prezidenteco alterniĝis inter la gvidantoj de tiuj du partioj.

Dum la jardeko de 1980 la liberaluloj havis la plimulton en ambaŭ ĉambroj de la parlamento. La situacio konserviĝas, ĝenerale, senŝanĝa. En la elektoj de marto de 1994, la gerila grupo Movado 19 de Aprilo (M-19), kiu en la elektoj de 1990 aperis kiel la tria politika forto sub la nomo Demokratia Alianco Movado 19-a de Aprilo (AD M-19), suferis seriozan elektan baton. La Patruja Unuiĝo, alianco de maldekstremaj grupoj gvidataj de la Komunisma Partio (fondita en la jardeko de 1930), suferis la murdon de multaj el ĝiaj sampartianoj kaj iom post iom perdis elektan peson ĝis preskaŭ malaperi el la nacia scenejo. Aliaj politikaj movadoj kun elekta pezo nuntempe estas: Nova Forto Demokratia, Nacia Konservativa Movado, Progresema Forto de Kuraĝo – ili ĉiuj el konservativa origino – la organizaĵo de extrema dekstro Forto Kolombio – de antaŭnelonga apero – kaj Alternativo Vivo, kiu kunigas grupojn kaj sendependajn gravulojn.

En 2005 estis fondita la Socia Partio de Nacia Unueco, ankaŭ nomata 'Partio de la U', konsistigita plejparte el politikistoj kiuj apartenis al la Liberala Partio kaj forlasis ĉi-lastan por subteni la politikon de la prezidento Álvaro Uribe Vélez.

La 2-an de oktobro de 2009, oficiale naskiĝis la Verda Partio, kies prezidenta kandidato en 2010 estis Antanas Mockus.

En balotelektoj por la prezidenta periodo de 2010.08.07 ĝis 2014.08.07 la kandidato de tiu ĉi partio, Juan Manuel Santos, estis elektita prezidanto per 9,004,221 voĉdonoj (= 69.05% el la validaj voĉdonoj).

Sano kaj socia bonigo

La niveloj de publika sano pliboniĝas, malgraŭ tio ke la nombro de kuracistoj estas ankoraŭ nesufiĉa (po unu por 1.090 loĝantoj). La plej granda parto el la kuracistoj de la lando laboras en la grandaj urboj. Kolombio havas preskaŭ 750 hospitalojn kaj 860 sanatoriojn. La espero de vivo estas de 67,6 jaroj por la viroj kaj 75,4 jaroj por la virinoj (laŭ kalkuloj por 2004). La malario kaj flava febro estas ankoraŭ endemiaj malsanoj en kelkaj regionoj de la lando. La plej granda parto el la industriaj laboristoj havas sistemon de Socia Sekureco, kiu donas servojn de porpatrina kaj denta helpo, asekuron kontraŭ akcidentoj, pagojn por kompensigo kaj kripligo al la laboristoj kaj pensiojn por emeritiĝo. La sistemo subtenas sin finance pere de kontribuoj de dungistoj, dungitoj kaj la registaro.