Ciklopentanono
Plata kemia strukturo de la Ciklopentanono
Tridimensia strukturo de la Ciklopentanono
Ciklopentanono estas senkolora likvaĵo kun agrabla odoro.
Alternativa(j) nomo(j)
  • Ketociklopentano
  • Adipata ketono
Kemia formulo
C5H8O
CAS-numero-kodo120-92-3
ChemSpider kodo8141
PubChem-kodo8452
Merck Index15,2738
Fizikaj proprecoj
Aspektosenkolora travidebla likvaĵo
Molmaso84.12 g·mol−1
Denseco0.9509 g cm−3
Fandpunkto−58.2 °C
Bolpunkto130.6 °C
Refrakta indico 1,4366
Ekflama temperaturo26 °C
SolveblecoAkvo:
Mortiga dozo (LD50)1950 mg/kg (buŝe)
Sekurecaj Indikoj
RiskoR10 R36 R38
Sekureco(S2) S23
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero
GHS etikedigo de kemiaĵoj[1]
GHS Damaĝo-piktogramo
02 – Treege brulema 07 – Toksa substanco
GHS SignalvortoDamaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝojH226, H315, H319
GHS Deklaroj pri antaŭgardojP210, P233, P240, P241, P242, P243, P264, P280, P302+352, P303+361+353, P305+351+338, P321, P332+313, P337+313, P362, P370+378, P403+235, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo
(25 °C kaj 100 kPa)

Ciklopentanono estas cikla ketono, senkolora travidebla organika komponaĵo kun kvazaŭa piprodoro kaj ĝiaj vaporoj estas pli pezaj ol la aero. Industrie ĝi estas produktata per hejtado de la adipata acido al 285-290 °C en ĉeesto de baria hidroksido. Ciklopentanono estas peranto uzata en la produktado de sintezaj rezinoj, kaŭĉukoj, insekticidoj, pesticidoj, biologiaĵoj kaj farmaciaĵoj.

Ĉar la ciklopentanono estas pli peza ol la aero, ĝi estas danĝera al la medio. La substanco facile polimerizas sub la influo de acidaj kondiĉoj. Kiam varmigata, ĝi partoprenas en senhidratigaj reakcioj, produktantaj respektive 2-ciklopentileno-ciklopentanono kaj 2-ciklopentileno-2-ciklopentileno-ciklopentanono.[2]

Per hidrogenigo ĝi povas estigi duoblan ciklopentanolon kaj kun posta senhidratigo ĝi produktas la 2,2-kvarmetileno-ciklopentanonon. Ĝi uzatas kiel solvanto por la epoksaj inkoj kaj kiel farbo-forigilo por tinkturoj kaj lakoj. Ciklopentanono estas ordinara antaŭanto de parfumoj, ĉefe tiuj rilatitaj al la jasmeno kaj la jasmono.

Ekzemploj inkludas la 2-pentil-ciklopentanono kaj la 2-heptil-ciklopentanono. Ĝi estas multuza sinteza peranto, kaj estas antaŭanto de la ciklopentobarbitalo. Ciklopentanono uzatas ankaŭ en fabrikado de la ciklopentilamino, la pesticido pentikurono kaj la pentaetilciklanono (CAS numero 15301-52-7).

Sintezo

  • Sintezo de la ciklopentanono per varma cikligo de la baria aŭ kalcia adipato.
Sintezo de ciklopentanono per cikligo de la baria adipato.

Reakcio

  • Ciklopentano estiĝas per reduktado de la ciklopentanono.[3]
Sintezo de ciklopentano per reduktado de la ciklopentanono.

Literaturo

Kunrilataj kemiaĵoj

Vidu ankaŭ

Referencoj

  1. ↑ PubChem
  2. ↑ Chemical Book
  3. ↑ Aromatic Organic Chemistry, Amit Arora


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.