| Ciklobutano | |||
 | |||
| Bastona kemia strukturo de la Ciklobutano | |||
 | |||
| Tridimensia strukturo de la Ciklobutano | |||
| Alternativa(j) nomo(j) | |||
| |||
| Kemia formulo | |||
| CAS-numero-kodo | 287-23-0 | ||
| ChemSpider kodo | 8894 | ||
| PubChem-kodo | 9250 | ||
| Merck Index | 15,2708 | ||
| Fizikaj proprecoj | |||
| Aspekto | senkolora gaso | ||
| Molmaso | 56.107 g·mol−1 | ||
| Denseco | 0.720 g cm−3 | ||
| Fandpunkto | -90.7 °C | ||
| Bolpunkto | 12.51 °C | ||
| Refrakta indico | 1,3625[1] | ||
| Ekflama temperaturo | 10 °C | ||
| Acideco (pKa) | 4.80 | ||
| Solvebleco | Akvo | ||
| Sekurecaj Indikoj | |||
| Risko | R12 | ||
| Sekureco | S9 S16 S33 | ||
| Pridanĝeraj indikoj | |||
| Danĝero
| |||
| GHS etikedigo de kemiaĵoj[2] | |||
| GHS Damaĝo-piktogramo |
| ||
| GHS Signalvorto | Damaĝa substanco | ||
| GHS Deklaroj pri damaĝoj | H220, H225, H280, H302, H319, H332 | ||
| GHS Deklaroj pri antaŭgardoj | P210, P377, P381, P403, P412, P403 | ||
(25 °C kaj 100 kPa) | |||
Ciklobutano estas cikloalkano kaj organika komponaĵo, senkolora senodora gaso komerce disponebla kiel likvigita gaso. Ĝustadire ciklobutano ne estas biologie aŭ komerce grava, sed ĝiaj derivaĵoj pli kompleksaj estas uzataj industrie kaj biologie.
Ciklobutano estas malstabila substanco ĉe temperaturo pli alta ol 500 °C. Ekzistas multaj metodoj por preparado de ciklobutanoj. Alkenoj dumerizas sub radiado ĉe ultra viola lumo. 1,4-duhalogenidaj butanoj konvertiĝas al ciklobutanoj per malhalogenidigo kun reduktaj metaloj. Ciklobutano estis unue sintezita en 1907 de James Bruce kaj Richard Willstätter (1872-1942).
Sintezo
- Ciklobutano estiĝas per cikligo de la 1,4-dubroma butano kun zinka aŭ magnezia katalizilo:
- Per interagado de la ciklobutila bromido kun magnezio sekvata per interagado kun la magnezia bromido:
- Per fotokemia dumerizo de la etileno:
![{\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{}]{UV}}\,}}}](../I/e4af2159fa8429b811d83e5ca33d91af89fd3612.svg)
Reakcioj
- Katalizada oksidado en ĉeesto de kupro donas ciklobutanonon:
+
![{\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{varmo}]{CuO}}\,}}}](../I/14c711793d1eaf0eb93c8e4ce5497efb9a0cdb1a.svg)
- En pli rigoraj kondiĉoj oni estigas la oksolanon:
![{\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{kataliziloAg}]{[O]}}\,}}}](../I/81a583a1972fddb49fc36b7b7cd7fea4a73f5ca8.svg)
- Per reakcio de nitrata acido kun ciklobutano oni estigas la nitrociklobutanon:
+
+
![{\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}}](../I/af21b07e9e503bdbbee6814c136975f68f374663.svg)
Literaturo
- Cyclobutane ICON Group International
- The Chemistry of Cyclobutanes, 2 Volume Set, Zvi Rappoport, Joel F. Liebman
- Advances in Physical Organic Chemistry, Volume 13
- Chemical Book
- Advances in Organic Synthesis: Modern Organofluorine Chemistry-Synthetic Aspects, Atta-ur- Rahman
- Cameo Chemicals
- Toxnet
Kunrilataj kemiaĵoj
Karboplatino 
Dufenil-ciklobutanamino 
Apalutamido 
Sibutramino 
Ciklobutil-formiata acido
Vidu ankaŭ
- Ciklopropano
- Ciklopropanono
- Ciklopentano
- Ciklopropeno
- Ciklopenteno
- Ciklopentanono
- Ciklopropenono
- Cikloheksano
- Cikloheksanono
- Ciklobuteno
- Ciklobutadueno
- Hidrokarbonidoj
- Richard Willstätter (1872-1942)
- Nikolaj Kiĵner (1867-1935)
Referencoj
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.