Fulmomilito aŭ fulm-milito (el la germana Blitzkrieg [blickri:k]) estas taktiko kiu baziĝas je surprizo, moviĝemo, armilteĥnika kaj armilforta supereco.
Premisoj
Kreinto de la fulmomilito estis Alfred von Schlieffen. Komence de la unua mondmilito t.n. plano Schlieffen antaŭvidis konkeron de Francio dum 6 semajnoj, danke al tio estus ebla transporto de ĉiuj militfortoj al Orienta Fronto, kontraŭ Rusio. Teoriaj fundamentoj de la fulmomilito kun uzo de tankoj estis prilaboritaj kaj unuafoje prezentitaj de Heinz Guderian en lia libro Achtung – Panzer!, eldonita en 1937.
Tion uzis germanoj unuafoje en 1938 dum la hispana enlanda milito kaj en 1939 kontraŭ Pollando.
La esenco de la taktiko estas la paralizo de la malamika armeo per rapida atako. Ĝin enkondukas la malfortigo de la defendaj fortoj, malebligo de komunikado, postliverado de materialoj. Tio okazas per aviadila bombardado kaj ofte forta kanona pafado.
En la dua etapo granda nombro de kirasitaj tankoj atakas en relative mallonga fronta linio kaj trarompas ĝin. Tion helpas same aviadila, kanona bombardado, arta kaŝiga fumo, eble kun paraŝutistoj.
Post tiuj du etapoj okazas la izoligo, ĉirkaŭbrakumo de la malamikaj fortoj.
Tiuj manovroj damaĝas la homan kaj armilan materialojn.
La germana armeo Wehrmacht uzis tiun taktikon en 1940 kontraŭ Belgio, Nederlando kaj Francio kun sukcesoj. La plej bona ekzemplo estas batalo de Francio, kiu estis konkerita apenaŭ dum kelkaj semajnoj.
En 1941 post komenco de Operaco Barbaroso la fulmomilito unuafoje renkontis seriozan reziston, kiam germanoj ne sukcesis konkeri Moskvon kaj konkeri Stalingradon, kaj Sieĝo de Leningrado daŭris tre longe.
En Nord-Afriko aplikis tiujn spertojn Erwin Rommel, dum en 1944 uzis la taktikon en Eŭropo la usona George Patton.
Oni rigardas fulmomilito la manovrojn de Israelo en 1967 kontraŭ Egiptio kaj Sirio, dum la Sestaga milito.
Fulmomilito en popola kulturo
La vorto blitzkrieg aperis en la intermilita periodo, kaj estis disvastigita komence de la Dua Mondmilito.
Bibliografio
Eksteraj ligiloj
- Raymond Limbach: Blitzkrieg, military tactic, Encyclopaedia Britannica
Dua Mondmilito | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Okcidenta Eŭropo · Orienta Eŭropo · Afriko · Proksima Oriento · Mediteraneo · Azio kaj Pacifiko · Atlantiko | ||||||||||||||||
Signifaj partoprenantoj |
Aspektoj | |||||||||||||||
Ĝis 1945 krom alie indikitaj. Ĉefaj kunmilitantoj en kurzivo. |
Preludo 1937 1939 1940 1941 |
1943 1944 1945 • Listo de bataloj Sekvoj kaj konsekvencoj |
• atako al Pearl Harbor Civilaj influoj kaj kruelaĵoj | |||||||||||||
Aliancanoj | Akso | |||||||||||||||
en milito de 1937 enpaŝis en 1939 enpaŝis en 1940 |
enpaŝis en 1941 enpaŝis en 1943 • aliaj |
en milito de 1937 enpaŝis en 1940 enpaŝis en 1941 enpaŝis en 1942 enpaŝis en 1943 | ||||||||||||||
• Aliancanaj gvidantoj | ||||||||||||||||
Rezistmovadoj | ||||||||||||||||
Listoj | ||||||||||||||||
Kategorio · Temoj · Interkonsentoj | ||||||||||||||||
1 Antisoveta. |
|