La Bibliaj manuskriptoj de Qumran estas ĉiuj tiuj manuskriptoj de Qumran kiuj entenas kopiojn de manuskriptoj apartenantaj la Masora Biblio. Ili estas la plej antikvaj Fontoj de la hebrea teksto de la Biblio, rimarkinda ero de la Manuskriptoj de la Morta Maro kaj estas komplementaj al la Nebibliaj manuskriptoj de Qumran.

Ilia malkovro alportas lumon sur la malsamoj inter la versio de la Malnova Testamento. Antaŭe oni pensi ke la malsamoj inter la greklingva Septuaginto kaj la Masora Biblio ŝuldiĝus al eraroj de transskribumaj kaj transliterumaj aŭ tradukaj de la tradukistoj de la Septuaginto. Nun tiu hipotezo estas preterlasenda, ĉar la septuaginto estas identa al iuj hebrelingvaj manuskriptoj malkovritaj en Qumran.

Klasifikado

Ĉi tie oni sekvas la klasifikadon de Emanuel Tov laŭ kiu tiuj maniskriptoj prefere divideblas tiel:

  • Manuskriptoj pramasoraj. Kiel konate, la Masoretoj selektis kaj vokalizis la bibliajn tekstojn. Preskaŭ la duono de la qumranaj manuskriptoj apartenas al tiu kategorio, ĉirkaŭ 47%. Tio konfirmas la aŭtoritatecon de tiuj tekstoj malkovritaj.
  • Manuskriptoj antaŭ-samarianaj. Samarianoj adoptis kaj adaktis version de la hebrea teksto pli antikvan ol tiu trovitan en Qumran. Tiuj manuskriptoj (ĉirkaŭ 2.5% de la tuto) havas la apartaĵoj de la Samariana Pentateŭko. Tiu teksto estas antikva almenaŭ kiel la Kronikoj. Malgraŭ ke la Kronikoj estas sinoptikaj kun la Genezo, la qumrana teksto estas simila al la Kronikoj kaj ne al la masora teksto.
  • 'Tekstoj de la Septuaginta (ĉirkaŭ 3.5%). Originaj tradukoj de iuj libroj de la Malnova Testamento estis bazitaj sur malsama teksto ol tiu pra-masora. Iuj hebreaj manuskriptoj, inter kiuj 4QJer parte similas al la Septuaginto.

Granda parto de la manuskriptoj (ĉirkaŭ 47%) similas al neniu el la menciistaj versioj. Tov justigas tiel la motivon de tiu klasifikado: Ili similas, foje elstarmaniere, al la Masora Teksto, aŭ la Samariana Pentateŭko aŭ al la Septuaginto, sed la ne-similaj estas en malakordo ankaŭ kun aliaj tekstoj sammaniere. Krome ili entenas pasaĵojn neĉeestajn en kelkaj aliaj tekstoj [1]

Formiĝo de la Malnova Testamento

Versioj sinsekvaj

Sekve de la analizo pri la enhavoj de tiuj manuskriptoj, iuj spertuloj [2] akordiĝas en tiu aserto:Kiam la unuaj versioj de la libroj de la Malnova Testamento estis komplete redaktitaj, ili ekestis konsideritaj aŭtoritatecaj kaj cirkuligitaj kiel tiaj. Sed sekve estis skribitaj kaj cirkuligitaj reviziitaj eldonoj aranĝitaj por anstataŭi la antaŭajn.ììì Sed la anstatuigo estis nur parte sukcesa tiel ke, la antaŭaj redaktaĵoj daŭrigis esti estamataj kaj legataj. En la hebrea-izraela medio, la nova eldono kiu poste fariĝis la masora teksto (preskaŭ identa al la versio entenata en la Vulgato, en la Peshitta, kaj en la Codex Vaticanus) anstataŭis la antaŭajn tekstojn. Tial la antaŭaj eldonoj uzitaj en lokoj, geografie kaj sociologie necentraj, kiel ekzemple la deponejo de Qumran kaj la diversaj manuskriptoj kiaj la greklingva Septuaginta traduko [pretigita en la antikva Egiptio) daŭris esti uzataj. Tiuj unuaj versioj estis hazarde konservitaj por la posteularo en la Septuaginto kaj pere de la malkovroj de Qumran.

Libro de Jeremia

La malsamoj inter la masora teksto unuflanke, 4QJer (unu la bibliaj manuskriptoj de Qumran) kaj la septuaginto aliflanke, estas rekonebla en du precipaj areoj kun specifaj karakterizoj, kiuj alskribigas tiujn tekstojn al du tradicioj profunde malsamaj:

  • La lungo: la origina septuaginto longas unu sesaĵo de la masora teksto. Mankas vortoj, frazoj, periodoj kiuj male troviĝas en la Vulgato, en la Peshitta, kaj en la vatikanaj manuskriptoj. Tiu karakterizo reflektiĝas en 4QJer.
  • La ordo de la teksto: la origina septuaginto havas malsaman ordon konpare kun la masora teksto. Ekzemple, 23, 7-8 de la masora teksto troviĝas post 23,40, en la origina Septuaginto.

Enhavo

Ofteco de la libroj trovitaj

Libroj listigitaj laŭ la nombro de la manuskriptoj trovitaj.[3]

LibroNombro de manuskriptoj trovitaj
Psalmaro39
Readmono33
Libro de Enoch25
Genezo24
Jesaja22
Libro de la Jubileoj21
Eliro18
Levidoj17
Nombroj11
Minoraj profetoj10
Libro de Danielo8
Jeremia6
Ezekielo6
Ijob6
unua kaj dua de Samulo4

Entute ili estas: ĉirkaŭ 250.

Listo de la fragmentoj

Tanako en Qumran
NomoEnhavoj#Lingvosubporto
1Q1GenezoHebreapergameno
1Q2EliroHebreapergamen
1Q3LevidojPaleohebreapergameno
1Q4ReadmonoaHebreapergameno
1Q5ReadmonobHebreapergameno
1Q6JuĝistojHebreapergameno
1Q71-2 de SamueloHebreapergameno
1Q8JesajabHebreapergameno
1Q9EzekieloHebreapergameno
1Q10SalmiaHebreapergameno
1Q11PsalmarobHebreapergameno
1Q12Psalmo 44Hebreapergameno
1Q13Tefila dekalogoHebreapergameno
1Q71DanieleaEbraicopergameno
1Q72DanielobHebreapergameno
1QIsaJesajaaHebreapergameno
1QIsbJesajabHebreapergameno
2Q1GenezoHebreapergameno
2Q2EliroaHebreapergameno
2Q3ElirobHebreapergameno
2Q4ElirocHebreapergameno
2Q5LevidojenPaleohebreapergameno
2Q6NombrojaHebreapergameno
2Q7NombrojbHebreapergameno
2Q8NombrojcHebreapergameno
2Q9NombrojdHebreapergameno
2Q10Readmono 1aHebreapergameno
2Q11ReadmonobHebreapergameno
2Q12Readmono 10cHebreapergameno
2Q13JeremiaHebreapergameno
2Q14Psalmoj 103-104Hebreapergameno
2Q15Ijob 3Hebreapergameno
2Q16RutaHebreapergameno
2Q17RutbHebreapergameno
3Q1Ezekielo 16Hebreapergameno
3Q2Psalmo 2Hebreapergameno
3Q3PlorkantojHebreapergameno
4Q1Genezo-EliroaHebreapergameno
4Q2GenezobHebreapergameno
4Q3GenezocHebreapergameno
4Q4GenezodHebreapergameno
4Q5Genesiepergameno
4Q6GenezofHebreapergameno
4Q7GenezogHebreapergameno
4Q8GenezohHebreapergameno
4Q9GenezojHebreapergameno
4Q10GenezokHebreapergameno
4Q11Genezo-ElirolPaleohebreapergameno
4Q12GenezomPaleohebreapergameno
4Q13ElirobHebreapergameno
4Q14ElirocHebreapergameno
4Q15ElirodHebreapergameno
4Q16EliroeHebreapergameno
4Q17Eliro-LevidojfHebreapergameno
4Q18ElirogHebreapergameno
4Q19ElirohHebreapergameno
4Q20ElirojHebreapergameno
4Q21ElirokHebreapergameno
4Q22EliromPaleohebreapergameno
4Q23Lev-NomaHebreapergameno
4Q24LevidojbHebreapergameno
4Q25LevidojcHebreapergameno
4Q26LevidojdHebreapergameno
4Q26aLevidojeHebreapergameno
4Q26bLevidojgHebreapergameno
4Q27NombrojbHebreapergameno
4Q28REadmonoaHebreapergameno
4Q29ReadomonobHebreapergameno
4Q30ReadomonocHebreapergameno
4Q31ReadomonodHebreapergameno
4Q32ReadomonoeHebreapergameno
4Q33ReadomonofHebreapergameno
4Q34ReadomonogHebreapergameno
4Q35ReadomonohHebreapergameno
4Q36ReadomonoiHebreapergameno
4Q37ReadomonojHebreapergameno
4Q38Readomonok1Hebreapergameno
4Q38aReadomonok2Hebreapergameno
4Q38bReadomonok3Hebreapergameno
4Q39ReadomonolHebreapergameno
4Q40ReadomonomHebreapergameno
4Q41ReadomononHebreapergameno
4Q42ReadomonooHebreapergameno
4Q43DeuteronomiopHebreapergameno
4Q44ReadomonoqHebreapergameno
4Q45ReadomonorPaleohebreapergameno
4Q46ReadomonosPaleohebreapergameno
4Q47JosuoaHebreapergamena
4Q48JosuobHebreapergamena
4Q49JuĝistojHebreapergamena
4Q50JuĝistojbHebreapergamena
4Q51SamueloaHebreapergamena
4Q52SamuelobHebreapergamena
4Q53SamuelocHebreapergamena
4Q54ReĝojHebreapergamena
4Q55JesajaaHebreapergamena
4Q56JesajabHebreapergamena
4Q57IsaiacHebreapergamena
4Q58JesajadHebreapergamena
4Q59JesajaeHebreapergamena
4Q60JesajafHebreapergamena
4Q61JesajagHebreapergamena
4Q62JesajahHebreapergamena
4Q63IsaiajHebreapergamena
4Q64JesajakHebreapergamena
4Q65JesajalHebreapergameno
4Q66JesajamHebreapergameno
4Q67JesajanHebreapergameno
4Q68JesajaoHebreapergameno
4Q69JesajapHebreapergameno
4Q70JeremiaaHebreapergameno
4Q71JeremiabHebreapergameno
4Q72JeremiacHebreapergameno
4Q73EzekieloaHebreapergameno
4Q74EzekielobHebreapergameno
4Q75Ezekielocpergameno
4Q76la dekduaHebreapergameno
4Q77la dekdubHebreapergameno
4Q78la dekducHebreapergameno
4Q79la dekdudHebreapergameno
4Q80la dekdueHebreapergameno
4Q81la dekdufHebreapergameno
4Q82la dekdugHebreapergameno
4Q83PsalmojaHebreapergameno
4Q84PsalmojbHebreapergameno
4Q85PsalmojcHebreapergameno
4Q86PsalmojdHebreapergameno
4Q87PsalmojeHebreapergameno
4Q88PsalmojfHebreapergameno
4Q89PsalmojgHebreapergameno
4Q90PsalmojhHebreajpergameno
4Q91PsalmojjHebreapergameno
4Q92PsalmojkHebreapergamen
4Q93SOsalmojlHebreapergameno
4Q94PsalmojmHebreapergameno
4Q95PsalmojnHebreapergameno
4Q96PsalmojoHebreapergameno
4Q97PsalmojpHebreapergameno
4Q98OsalmojqHebreapergameno
4Q98aPsamojrHebreapergameno
4Q98bPsalmojsHebreapergameno
4Q98cPsalmojtHebreapergameno
4Q98dPsalmojuHebreapergameno
4Q98ePsalmojvHebreapergameno
4Q98fPsalmarowHebreapergameno
4Q98gPsalmaroxHebreapergameno
4Q99IobaHebeapergameno
4Q100IjobbHebreapergameno
4Q101IjobcPaleohebreapergameno
4Q104RutaHebreapergameno
4Q105RutbHebreapergameno
4Q106Alta KantoaHebreapergameno
4Q107Alta KantobHebreapergameno
4Q108Alta KantocHebreapergameno
4Q109QoheletaHebreapergameno
4Q110QoheletbHebreapergameno
4Q111PlorkantoHebreapergamena
4Q112DanieleaHebreapergamena
4Q113DanielebHebreapergameno
4Q114DanielocHebreapergameno
4Q115DanielodHebreapergameno
4Q116DanieloeHebreapergameno
4Q117EzraHebreapergameno
4Q118CKronikojHebreapergameno
4Q119LevidojaGrekapergameno
4Q120LevidojbGrekapapiruso
4Q121NombrojGrekapergameno
4Q122ReadmonoGrekapergameno
4Q123Josuo*Paleohebreapergameno
4Q124Ne identigitaPaleohebreapergameno
4Q125Ne identigitaPaleohebreapergameno
4Q126Ne identigitaGrekapergameno
4Q127Esodo*Grekapapiruso
4Q522Psajno 122*Hebreapergamena
5Q1DeuteronomioHebreapergameno
5Q21-a de Reĝoj 1Hebreapergameno
5Q3Jesaja 40Hebreapergameno
5Q4Amos 1Hebreapergameno
5Q5Psalmo 119Hebreapergameno
5Q6PlokantoaHebreapergameno
5Q7Plorkanto 4bHebreapergameno
5Q8TefilaHebreapergameno
6Q1GGenezo 6Paleohebreapergameno
6Q2Lavidoj 8Paleohebreapergameno
6Q3Readomo 26Hebreapergameno
6Q41-2 RegijHebreapergameno
6Q6Alta kantoHebreapergameno
6Q7DanieloHebreapergameno
6Q19GenezoHebreapergameno
6Q20ReadmonoHereapergameno
7Q1EkuroGrekapapiruso
7Q3Ne identigitaGrekapapiruso
7Q4Ne identigitaGreklingvapapiruso
7Q5Ne identigitaGreklingvapapiruso
8Q1Genezo 17-18Henreapergameno
8Q2Psamoj17-18Hebreapergameno
8Q3Tefila El, ReadHebreapergameno
11Q1LevidojaPalehebreapergameno
11Q2LevidojbPaleohebreapergameno
11Q3Readmono 1Hebreapergameno
11Q4EzekieloHebreapergameno
11Q5PsalmojaHebreapergameno
11Q6Psamoj 141;133;144;118bHebreapergameno
11Q7PsalmojcHebreapergameno
11Q8PsalmojdHebreapergameno
11Q9Psalmoj 36-37;86eHebreapergameno

1QIsa

Tiu teksto, paleografie datita al 125 ± 100 a. K. kaj pere de radikarbono al 202 ± 107 a.K., enhavas ĉiujn ĉapitrojn de Jesaja; ĝi estas skribita sur 54 kolonoj malsamlongaj, sur 17 ŝafaj haŭtpecoj kunkudritaj por formi rolaĵon de 7,35 metrojn longan x 30 cm larĝan. Tiu rolaĵo atestas pri la fideleco per kiu la libro de Jesaja estis kopiitaj de la antikvaj skribistoj laŭlonge de la jarcentoj, ĉar la 1QIsa estas substance identa al la masora teksto, iujn jarojn posta.

7Q5

Laŭ la Hipotezo O'Callaghan (el la nomo de la hispana jezuito José O'Callaghan), reproponita en jaroj okdekaj de la pasinta ajercento de la germana papirusulo Carsten Peter Thiede, la papipruso 7Q5 estus fragmento enhavanta la versegojn 6,52-53 de la Evangelio laŭ Marko: tio igus 7Q5/ la plej antikva restinta manuskripto de la evangelioj, skribita ĉirkaŭ 20 jarojn post la morto de Jesuo. Tiu identigo de O'Callaghan, tamen, trafis en la skeptikismo de la akademia mondo.[4]

Notoj

  1. Textual Criticism of the Hebraic Bible, 166.
  2. angle Emanuel Tov, Textual Criticism of the Hebraic Bible, 2001 | Uitgeverij Van Gorcum, The Netherlands.
  3. Theodor H. Gaster,The Dead Sea Scriptures, Peter Smith Pub Inc, 1976, ISBN 0-8446-6702-1.
  4. «Elliot (2004), JK, "Book Notes", Novum Testamentum, Volume 45, Number 2, 2003 , pp. 203; Gundry (1999), p. 698; Graham Stanton, Jesus and Gospel, Cambridge University Press, 2004, ISBN 0-521-00802-6, p. 203; Joseph A. Fitzmyer, The Dead Sea scrolls and Christian origins, Wm. B. Eerdmans Publishing, 2000, ISBN 0-8028-4650-5, p. 25; Fitzmye kaj Joseph A. Fitzmyer, Qumran, Queriniana, Brescia, 1994, pp. 37-38

Bibliografio

  • Florentino kaj García Martínez, The Dead Sea Scrolls Translated , 1996, Brill-Eerdmans , Leiden-Grand Rapids}}
  • Jucci Elio, I manoscritti ebraici di Qumran: A che punto siamo?, Istituto Lombardo, 1995
  • La Biblioteca di Qumran primo volume, Torah-Genesi, edizione italiana a cura di Giovanni Ibba, EDB, 2013.

Vidu ankaŭ

Eksteraj ligiloj

[[Kategorio:

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.