Amri Wandel
Amri Wandel dum la UK 2023 en Torino
Amri Wandel dum la UK 2023 en Torino
Persona informo
Naskiĝo 20-an de januaro 1954 (1954-01-20) (70-jaraĝa)
en Tel-Avivo
Lingvoj Esperanto • hebrea
Ŝtataneco Israelo
Okupo
Okupo esperantisto

Amri WANDEL (hebree עמרי ונדל; Tel-Avivo, 20-a de januaro 1954) estas israela astrofizikisto kaj esperantisto.

Li estas ano de la Akademio de Esperanto ekde 1992 kaj deĵoris kiel prezidanto de la Akademio Internacia de la Sciencoj (AIS) ekde 2016 kaj ĝis la malfondo de AIS en 2020.[1]

Profesie li estas doktoro (supera sciencisto) pri astrofiziko en la Hebrea Universitato de Jerusalemo kaj gastprofesoro en UCLA. Amri Wandel estas specialisto pri aktivaj galaksioj, nigraj truoj kaj astrobiologio, kaj estas membro de la Internacia Astronomia Unio. Li doktoriĝis pri astrofiziko en Stony Brook, Novjorko, estis docento en la universitatoj de Princeton, Marilando kaj Universitato Stanford. Kun sia familio li loĝas en Israelo, ekde komenco de la 2000-aj jaroj en la planita urbo Modiino.

Agado en la Esperanto-komunumo

Wandel esperantistiĝis en 1974. Li aktivis en la Junulara Esperanto-Ligo Israela en la 1970-aj jaroj, estis Estrarano de TEJO (de 1977) kaj TEJO-prezidanto (1981-1983) kaj honora prezidanto. Li estas prezidanto de Esperanto-Ligo en Israelo (1990-1996, 2009 ĝis nun). Krome li funkcias/funkciis kiel Komitatano de UEA ekde 1989, estrarano de UEA en la periodoj 1995-1998, 2004-2007 2010-2013 kaj 2019-2022, ekde 2007 estas sekretario de IKU, kaj estas fondinto kaj rektoro de la Internacia Vintra Universitato [2]. Nacie krome li aktivis kiel organizanto kaj prezidanto de la LKK de la UK en Tel Avivo en 2000, kaj plu aktivas kiel redaktoro de la periodaĵo Israela Esperantisto (ekde 2008) [3]

En la jaro 2007 en esperantista "Parko de la mondo" en Malbork / Pollando li inaŭguris ZEOn "Israelo" kaj plantis cedron omaĝe al sia patro kiu naskiĝis en apuda urbeto Skórcz, la ceremonion ĉeestis i.a. la urbestroj de Malborko kaj Skórcz ([4]; [5], [6]).

Priscienca agado

Amri Wandel, en sia artikolo Du jardekoj de Internacia Kongresa Universitato, resumas la agadon de IKU: jam en 17-a UK en Ĝenevo (1925) ekis "Somera Universitato", Internacia Kongresa Universitato (IKU) ekde la 66-a UK en Brazilio. Komunaj sesioj AIS-IKU ekis en 1992. La formato konsistas el ok ĝis dek fakaj prelegoj el diversaj terenoj, el kiuj tri estas parto de AIS-kurso. Tiuj prelegoj estas elektita de speciala komisiono, iam tripersona, nun kvinpersona. El la 82-a UK en Adelajdo (1997) oni eldonis broŝuron kun la IKU-tekstoj. El 2005 oni konstruis IKU retejon kadre de la retpaĝo de UEA. El 2007 Wandel iniciatis la "Internacian Vintran Universitaton", kadre de la jarfinaj eventoj. Tiuj ĉiuj iniciatoj kongruas kun aliaj prisciencaj esperantaj agadoj, kiel tiuj de ISAE, "Scienca Revuo", Vikipedio, biblioteko STEB de Eventoj, terminaroj ktp.[7]

Verkaro

  • Venis Vespero (Infanlibro, tradukita el la hebrea, Palo Alto 1988)
  • La Krabo kiu ludis kun la Maro (infanlibro, tradukita de Rudyard Kipling, Edistudio 1993, premiiĝis "infanlibro de la jaro")
  • La Kosmo kaj Ni (baza lernolibro pri astronomio, kun David Galadí-Enríquez, FEL 2001 dua eldono 2005, gajnis la premion Pirlot)
  • Redaktis la sonkasedojn "Israelo Kantas" (1982) kaj "Israelo ne ĉesas kanti" (1992) kaj la KDn "Venu Paco" (2001) kaj "Kanti gefratoj kune" (2011) de hebreaj kaj jidaj kantoj, tradukis plurajn kantojn en ili.
  • Kunverkinto de la hejma vortaro (hebrelingvaj terminoj)
  • Kunverkinto de la Nova PIV (terminoj pri astrofiziko)
  • "Du jardekoj de Internacia Kongresa Universitato" en La Arto Labori Kune, (2010), red. U.Lins kaj D.Blanke, eld. UEA.
  • Scienca redaktoro de "Origino de la vivo sur la Tero" de Nikolao Gudskov (Moskvo: Impeto, 2011)
  • Universitata 33-leciona video-kurso pri Astronomio kaj Astrofiziko en Universitato de Esperanto
  • Redaktis la jenajn librojn de Internacia Kongresa Universitato

IKU-libro 1998 IKU-libro 2005 IKU-libro 2006 IKU-libro 2007 IKU-libro 2011 IKU-libro 2013. kaj IKU-libroj 2017-2021

Prelegoj

  • La spacmisio al Marso [8]
  • Eklipso 1999 : la lasta suneklipso de la jarmilo (speciala prelego en la 84a UK 1999)
  • "Esperanto en la ombro de la angla" en la Esperantologia konferenco, Havano 2010,
Prelegoj dum la Internacia Kongresa Universitato
  • 1985 Jen Nia Universo [9]
  • 1987 De Koperniko ghis Einstein : la evoluo de moderna astronomio
  • 1992 La Universo kaj moderna astrofiziko
  • 1995 Enkonduko en Astrofizikon kaj Astronomion (AIS-IKU kurso, kun H.M. Maitzen)
  • 1998 Ĉu ni estas solaj ? La serĉo de ekstertera civilizacio [10]
  • 2000 Ses tagoj de kreado : de la praeksplodo ghis la homo
  • 2001 SETI : dialogo kun ekstertera kulturo
  • 2002 La Inkaa astronomio [11]
  • 2004 Supernovaoj : la plej grandaj eksplodoj en la Universo
  • 2005 – La Lakta vojo – nia hejmo en la universo (AIS-IKU kurso, kun H.M. Maitzen)[12]
  • 2007 - Orienta Astronomio: Gasto-steloj en la Lakta Fervojo (AIS-IKU kurso) [13]
  • 2009 - Teleskopoj: de Galileo ĝis Hubble (AIS-IKU kurso) [14]
  • 2011 - SETI post 50 jaroj - astrobiologio kaj serchado de ekstertera inteligenteco (AIS-IKU kurso) [15]
  • 2013 - Auroro - la nordia lumo
  • 2015 - La revolucio de Einstein
  • 2016 - Astrobiologio ([16])
  • 2021 - Nigraj truoj kaj gravitaj ondoj (http://iku2.trovu.com/images/iku2021.pdf)

Referencoj

  1. ↑ La Sanmarina AIS estas malfondita (esperante). Libera Folio (2020-12-31). Alirita 2024-02-02.
  2. ↑ Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-03-04. Alirita 2014-07-19.
  3. ↑
  4. ↑ Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-05-05. Alirita 2016-10-06.
  5. ↑ Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-10-09. Alirita 2016-10-06.
  6. ↑ http://www.marienburg.pl/viewtopic.php?t=434
  7. ↑ Amri Wandel, Du jardekoj de Internacia Kongresa Universitato, en La arto labori kune: festlibro por Humphrey Tonkin, Roterdamo, 2010, UEA (ISBN 978-92-9017-113-3). pp. 636-643.
  8. ↑ La spacmisio al Marso (el Retarkivo 2005) en Internacia Kongresa Universitato de 82-a UK 1997
  9. ↑ Ankaŭ aperis en: Heroldo de Esperanto, 1987, n-ro 2 (1773), p. 3; n-ro 3 (1774), p. 3.
  10. ↑ https://uea.org/pdf/IKU1998.pdf
  11. ↑ IKU-libro 2002
  12. ↑ IKU-libro 2005
  13. ↑ IKU-libro 2007
  14. ↑
  15. ↑
  16. ↑ http://sezonoj.ru/2017/06/wandel/

Vidu ankaŭ

Eksteraj ligiloj

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.