Surtroniĝo

Imperiestro de Rusia Imperio Nikolao la 1-a mortis la 2-an de marto 1855. Tuj la heredinton de la rusia trono, grandan princon Aleksandron oni proklamis kiel nova reĝo de la lando sub nomo Aleksandro la 2-a. La 7-an de septembro 1856 en Uspenskij katedralo de moskva Kremlo okazis lia kronado.

Malfacila heredaĵo

Dum tridekjara reĝado de Nikolao la 1-a Rusio pozitive evoluadis. Tamen la militaj sukcesoj de Rusio rezultigis negativan reakcion en Okcidento. Britio kaj Francio apogintaj Otomanan Imperion sukcesis dum rusia-turka milito en Krimeo. Aleksandro la 1-a estis devigita akcepti la parizan traktaton de 1856, laŭ kiu Rusio perdis kelkajn siajn teritoriojn.

Ĉefaj enlandaj reformoj

• Abolo de servuteco. Abolo de servuteco estis plej rimarkinda reformo, kiun Aleksandro Liberiganto efektivigis en 1861. Kampuloj ricevis personan sendependecon de siaj feŭdomastroj kaj bienuloj. Plugokampojn ili ne ricevis kaj do devis elaĉeti ilin aŭ farmi kaj redoni grandan parton de rikoltaĵo. Ĉi-reformo estis ĉefe progresa kaj utila por la loĝantaro.
• Memregado. Memregado de kamparo komenciĝis ekde la 1-a de januaro 1864, kiam estis establitaj provincaj municipoj, kiujn elektis loka loĝantaro. Ili zorgis pri lernejoj, malsanulejoj kaj ceteraj taskoj. Similaj municipoj aperis en urboj en 1870.
• Juĝado. Juĝado proklamis ĉiujn civitanojn egalaj antaŭ la rusia leĝaro, do neniu havis iujn avantaĝojn. Akuzitoj rajtis preni advokatojn kaj ĉiuj procesoj estis nepre publikaj.
• Militistaro. Reformo de la militistaro konsistis el du partoj – struktura kaj teknika. Oni tiam efektivigis gravajn strukturajn ŝanĝojn, rezulte de kiuj la regula militistaro reduktiĝis ĝis 730 miloj, sed la rezerva militistaro pliiĝis ĝis 550 miloj. La tutan areon de Rusio oni disigis je kelkaj militaj arondismentoj, kio plibonigis ties regadon. Oni multe modernigis armadon de la militistaro, precipe ties fusilojn kaj kanonojn.
• Klerigo. Gravaj ŝanĝoj okazis en la popola klerigo. Tiam aperis krom gimnazioj t.n. realaj lernejoj, en kiuj oni ĉefe edukis industriajn specialistojn. Novajn gravajn rajtojn ricevis universitatoj, kies aŭtonomeco multe plialtiĝis. En 1869 en Moskvo ekfunkciis unue en Rusio Altnivela Porvirina Kurso.

Ekstera politiko

• Kaŭkaza milito. Situacio sur la sudaj, kaŭkazaj limoj de Rusio ne estis kvieta kaj stabila. Tial en 1859 Aleksandro la 2-a daŭrigis ekspansion en teritorion de okcidenta Kaŭkazo. Rezulte de kvinjara milito multaj islamaj etnoj elmigris al Turkio kaj la restintoj konfirmis civitanecon de Rusio.
• Ekspansio en Turkestanon. En 1865 -1881 ankaŭ daŭris la rusia ekspansio en azian Turkestanon, rezulte de kiu multaj tieaj ĥanlandoj (nun Turkmenio, Kazaĥio, Uzbekio) estis aneksitaj.
• Nova milito kontraŭ Otomana Imperio. La milita kampo en 1878-1879 estis ĉefe en Balkana duoninsulo, kies kristana loĝantaro suferis pro la turka jugo kaj permanente ribelis. Rusio kaj ĝiaj aliancanoj sukcesis en la milito kaj liberigis siajn samkredulojn, ortodoksajn kristanojn: bulgarojn, serbojn, rumanojn k.a.
• Rusa Alasko. En 1732 Alaskon malkovris la rusa ekspedicio kaj longe ekspluatadis ĝin diversaj privataj kompanioj. Tamen elspezoj superis enspezojn (ĉefe pro felo) de tre fora rusa teritorio kaj en 1867 okazis vendo de rusa Alasko al Usono pro sep milionoj ducent miloj da oraj dolaroj.