90377 Sedno

	Sedno
	Planedoido
	astronomia simbolo
detached object • ebla nanplanedo • Sunsistema astreto • Sednoid • asteroido • transneptuna objekto
Oficiala nomo	90377 Sedno
Aliaj nomoj	2003 VB12 vd
Astronomia simbolo	vd
Nomita laŭ	Sedno vd
	Malkovro
Malkovrintoj	Michael E. Brown, Chad Trujillo, David L. Rabinowitz
Dato de malkovro	23-a de novembro 2003
Loko de malkovro	Observatorio de la Monto Palomar
	Orbitaj ecoj
Asteroida familio	transneptuna objekto vd
Granda duonakso; - Periapsido; - Apoapsido	78.629,54 ×106 km; 11.392,8 ×106 km; 145.866.2 ×106 km
Discentreco	0,8506
Meza anomaliangulo	357,455°
Klinangulo	11,934° (sur la ekliptiko)
Periodo	12.050,32 j
Meza cirkulrapido	1,040 km/s
Longitudo de; suprenira nodo	144,514°
Argum. de periapsido	311.122°
	Fizikaj ecoj
Ekvatora diametro; Polusa diametro	ĉ. 1.800 km; ĉ. 1.180 km
Maso; - Denso; - Surfaca falakcelo; - Liberiga rapido	3,9 ± 2,2×1021 kg; 2.000 kg/m3?; 0,33 – 0,50 m/s2; 620 – 950 m/s
Rotacia periodo	0,42 t (10 h)
	Atmosferaj kaj surfacaj ecoj
Geometria albedo	0,2 ?
	Observaj ecoj
Absoluta magnitudo	1,6 vd
Videbla magnitudo	21,12 vd

Sedno en la centro de la verda cirklo

Sedno (simbolo: )^[1] estas granda transneptuna objekto en larĝa kaj elipsa orbito ĉirkaŭ la Suno. Oni malkovris ĝin en novembro 2003, sed la malkovro estis oficiale publikigita nur en marto 2004. Ĝi estas malpli granda ol Plutono (malpli ol 2/3). Ĝia oficiala numero estas 90377.

Nomo

La planedoido nomiĝas laŭ inuita diino de la maro Sedno, kiu laŭ kredoj loĝis en plej frosta parto de Arkta Oceano.

Karakterizoj de orbito

Laŭ informo de marto 2004 Sedno tiam troviĝis je 89,5 astronomiaj unuoj (a.u.) de la Suno, proksimume duoblo de la distanco de Plutono. La granda duonakso de la orbito de Sedno estas 509,1 a.u. longa. La orbito mem estas tre streĉita, la discentreco egalas al 0,8506. La perihelio egalas al 76,1 a.u., Sedno trairos ĝin en jaro 2076. La afelio egalas al 942 a.u. La rondiro ĉirkaŭ la Suno daŭras proksime 11487 jarojn. La oblikveco de la orbito egalas al 11,932°.

La malkovron de Sedno faciligis la fakto, ke ĝi tiam troviĝis proksime de sia perihelio, je nur 1,18-oblo de sia minimuma sun-distanco, aŭ malpli ol dekono de sia maksimuma distanco.

Fizikaj karakterizoj

La observoj de observatorio en Ĉilio montras, ke Sedno estas unu el la plej ruĝaj objektoj de la Suna sistemo, preskaŭ samtiel ruĝa kiel Marso. Ĝia albedo estas inter 0,16 kaj 0,30.

La diametron oni pritaksas inter 1200 kaj 1600 km. En momento de malkovro en 2003 ĝi estis la plej granda transneptuna objekto post Plutono, sed nun estas nur la kvina post Eriso, Plutono, Makemake kaj Haŭmeo^[2]. Ĝis 2007 la alta limo de diametro oni pritaksis 1800 km, sed post observoj de la orbita teleskopo Spitzer tiu pritakso malaltiĝis ĝis 1600 km.

En aprilo 2004 oni determinis, ke Sedno ne havas sateliton. Komence oni supozis, ke ĝi rotacias malrapide (en 20 ĝis 50 tagoj) kaj do devas havi sateliton, kiu tajde bremsas la rotacion. Observoj per kosmoteleskopo Hubble montris, ke satelitoj ne ekzistas. Oni nun supozas pli rapidan rotacion (10 horoj), normalan por objekto de tia grandeco.

Sendo en 2003 estis la sun-sistema objekto plej fora de Tero je sia malkovro; tiun rekordon nuligis la malkovro de Eriso en 2005, en distanco de 97 a.u.

Klasifiko

La malkovrintoj de Sedno asertas, ke Sedno estas la unua videbla objekto de la Oorta nubo, ĉar ĝia afelio estas konsiderinde pli malproksima ol ĉe konataj objektoj de la Kujper-zono. Aliaj sciencistoj rigardas ĝin kiel objekton de la Kujper-zono.

La malkovrinto de Sedno Michael E. Brown proponis tri hipotezojn, kial la orbito de Sedno estas tiom streĉita. La unua hipotezo supozas gravitan influon de nekonata transneptuna planedo. La dua hipotezo supozas unufojan preteriron de stelo je distanco de proksime 500 a.u. de Suno. Laŭ tria hipotezo la Suna sistemo naskiĝis en stela amaso. La sciencisto konsideras la trian hipotezon kiel la plej verŝajnan. Tamen ĝis malkovro de aliaj objektoj kun similaj orbitoj oni ne povas konfirmi iun ajn hipotezon.

Referencoj

↑ U+2BF2 ⯲. David Faulks (2016) 'Eris and Sedna Symbols,' L2/16-173R, Unicode Technical Committee Document Register.
↑ David L. Rabinowitz, K. M. Barkume, Michael E. Brown, et al. (2006). “Photometric Observations Constraining the Size, Shape, and Albedo of 2003 EL61, a Rapidly Rotating, Pluto-Sized Object in the Kuiper Belt”, The Astrophysical Journal 639 (2), p. 1238–1251. doi:10.1086/499575. arXiv:astro-ph/0509401.

Vidu ankaŭ

Eksteraj ligiloj

Antaŭe:	Listo de asteroidoj (90001 – 91000)	Poste:
90376 Kossuth	90377 Sedno	(79361) 1997 DA

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] U+2BF2 ⯲. David Faulks (2016) 'Eris and Sedna Symbols,' L2/16-173R, Unicode Technical Committee Document Register.

[Rabinowitz2006-2] David L. Rabinowitz, K. M. Barkume, Michael E. Brown, et al. (2006). “Photometric Observations Constraining the Size, Shape, and Albedo of 2003 EL61, a Rapidly Rotating, Pluto-Sized Object in the Kuiper Belt”, The Astrophysical Journal 639 (2), p. 1238–1251. doi:10.1086/499575. arXiv:astro-ph/0509401.

[1]

[2]