Republika Pólska
geografiske połoženje:

wuzwólone gronko:

-

zakładne daty:
mě swójske Rzeczpospolita Polska
stolica Waršawa
płoń 312 696km²[1][2]
wobydlaŕstwo 38 502 396 (30.06.2013)
gustosć zasedlenja 123
głowny reprezentant stata: prezident Andrzej Duda
šef kněžaŕstwa: premierminister Mateusz Morawiecki
pjenjeze: złoty
oficielna rěc: pólska
narodna hymna: Mazurek Dąbrowskiego
casowa cona: UTC+1
znamje za wósobowe awta: PL
internetowa domena: .pl
telefonowe pśedwólenje: +48
kórta:

Pólska jo kraj w srjejźnej Europje. Oficielna rěc w Pólskej jo pólska.

Geografija

Pólska granicujo z Nimskeju na pódwjacorje, Českeju a Słowakskeju na pódpołdnju, z Ukrainu na krotkem zajtšu, z Běłoruskeju na dłujkem zajtšu, z Rusojskeju (Kaliningradski wobcerk), Litawskeju a Baltiskim mórjom na pódpołnocy. Nejwuše městno jo góra Rysy w górach Tatry (2499 m nad normalneju nulu), a nejniše Żuławy Wiślane (1,8 m pód normalneju nulu).

Města

Nejwětše města su (30. junija 2014):

  • Waršawa - 1 729 119 wobydlarjow
  • Łódź - 708 554 wobydlarjow
  • Krakow - 759 800 wobydlarjow
  • Wrocław - 633 105 wobydlarjow
  • Poznań - 546 829 wobydlarjow
  • Gdańsk - 461 935 wobydlarjow
  • Szczecin - 408 105 wobydlarjow
  • Bydgoszcz - 358 614 wobydlarjow
  • Lublin - 343 144 wobydlarjow
  • Katowice - 303 314 wobydlarjow
  • Białystok - 295 401 wobydlarjow
  • Gdynia - 247 792 wobydlarjow
  • Częstochowa - 231 527 wobydlarjow
  • Radom - 217 834 wobydlarjow
  • Sosnowiec - 210 249 wobydlarjow
  • Toruń - 203 148 wobydlarjow

Rozrědowanje

wójwodstwa wót 1999

Pólska źěli se na wójwodstwa, kótarež źěle se na powiaty (wokrejsy), kótarež źěle se na gmejny. Wójwodstwem kněže se wojewoda a krajny sejm. Wót 1999 jo w Pólskej 16 wójwodstwow.

Wójwodstwa
Pólske mě Głowne město
dolnośląskieWrocław
kujawsko-pomorskieBydgoszcz/Toruń
lubelskieLublin
lubuskieGorzów Wielkopolski/Zielona Góra
łódzkieŁódź
małopolskieKrakow
mazowieckieWaršawa
opolskieOpole
podkarpackieRzeszów
podlaskieBiałystok
pomorskieGdańsk
śląskieKatowice
świętokrzyskieKielce
warmińsko-mazurskieOlsztyn
wielkopolskiePoznań
zachodniopomorskieSzczecin

Wót 1975 do 1998 jo w Pólskej było 49 wójwodstwow. To jo teke telefoniske cony byli, dla togo něnto su w Pólskej 49 telefoniske cony.

Politika

Prezident Pólskej jo Andrzej Duda, ministaŕski prezident jo Mateusz Morawiecki (Prawo i Sprawiedliwość). 10. apryla 2010 prezident Lech Kaczyński jo zemrěł we lětadłowej katastrofje w Smoleńsku.

W źinsajšnem parlamenśe su strony: Platforma Obywatelska, Prawo i Sprawiedliwość, Sojusz Lewicy Demokratycznej, Polskie Stronnictwo Ludowe.

Stawizny

Pólska Bolesława Chrobrego

Zachopjeńk Pólskej jo z kněžaŕstwom Mieszka I. był. W lěśe 966 jo dupjenje Pólskej było. Prědny kral Pólskej jo był w 1025 Bolesław Chrobry. Wón jo zebrał Łužycu wót Nimskej w lěśe 1002, kótaraž wóstała pśi Pólskej do lěta 1031.

Unija pólsko-sakska w 18. stolěśu

Wót 1385 jo Pólska z Litawskej uniju stwóriła. Unija ta jo teke "Rzeczpospolita Obojga Narodów" ("Republika Dweju Narodowu") pomjenjowana była.

Aristokratija w Pólskej (szlachta) w běgu casa jo wjele pšaw dostała. Wót XV lětstotka jo źěłał w Pólskej parlament (Sejm). Wót lěta 1573 wše krale Pólskej su byli wuběrane wót aristokratiji, njejo źěłał princip slěda trona w dynastiji. Njejo było móžne aristokrata bźez wusuda suda popajźiś.

W 1697-1706 a 1709-1763 Pólska a Sakska twóriły uniju. W lěśe 1795 jo Pólska pśestała eksistěrowaś a zemje Pólskej su Pšuska, Rusojska a Awstriska wzeli. Pólska jo njewótwisnosć slědk dostała pó prědnej swětowej wójnje.

II Rzeczpospolita (1919-1939)

W cas drugeje swětoweje wójny jo Pólska 5.600.00 luźi (16% populaciji z 1939) zgubiła.

W lětach 1945-1989 Pólska běšo komunistiska Pólska Republika Ludowa (pól. Polska Rzeczpospolita Ludowa, PRL). Wót 1999 jo Pólska w NATO. Wót 1. maja 2004 jo Pólska w Europskej uniji.

Galerija

Wótkaze

 Commons: Pólska – Zběrka wobrazow, widejow a audio-datajow
Europska unija

Awstriska | Belgiska | Bulgaŕska | Cypern | Česka | Dańska | Estniska | Finska | Francojska | Grichiska | Hungorska | Chorwatska | Irska | Italska | Letiska | Litawska | Luxemburgska | Malta | Nimska | Nižozemska | Pólska | Portugalska | Rumuńska | Słowakska | Słowjeńska | Špańska | Šwedska

Kandidaty: Albańska | Bosniska-Hercegowinska | Carnogórska | Moldawska | Pódpołnocna Makedońska | Serbiska | Turkojska | Ukraina

Něgajšny cłonk: Zjadnośone kralojstwo

mapa Europy
Staty a wótwisne teritorije w Europje

Albańska • Andorra • Awstriska • Belgiska • Běłoruska • Bulgaŕska • Bosniska-Hercegowinska • Česka republika • Carnogórska (Montenegro) • Dańska • Estniska • Finska • Francojska • Grichiska • Hungorska • Chorwatska • Irska • Islandska • Italska • Kosowo • Letiska • Liechtensteinska • Litawska • Luxemburgska • Malta • Moldawska • Monaco • Nimska • Nižozemska • Norwegska • Pódpołnocna Makedońska • Pólska • Portugalska • Rumuńska • Rusojska • San Marino • Serbiska • Słowakska • Słowjeńska • Špańska • Šwedska • Šwicaŕska • Turkojska • Ukraina • Vatikańske město • Wjelikobritaniska

Prowince a teritorije
Łužyca • Åland • Baskiska • Bretonska • Färöje • Friziska • Friulska • Gagauska • Galicija • Gibraltar • Grönlandska • Guernsey • Engelska • Jersey • Kalmyska • Kataloniska • Korniska • Man • Pśidněstrowje • Spitzbergen • Šotiska • Pódpołnocna Irska • Wales

  1. ↑ Główny Urząd Statystyczny, dane za rok 2018, stan na 01.01.2018.
  2. ↑ Bankier.pl, Powierzchnia Polski wzrosła o 1643 ha
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.