Tırki
Tırki (be Tırki: Türkçe) lızgey zıwananê Oğuzi ra yew zıwanê do aidê zıwananê Altayo. Tırki resmi zıwanê Tırkiyao u Cumhuriyetê Tırkê Qıbrısê Zımey, Bulğarıstan, Yunanıstan, Makedonya, Moldawya, Suriya u İraq de qısey beno. Zıwanzanaoğan miyan de cı rê Tırkiyê Tırkiya ki vaciyeno. Teqriben 70-80 milyon merdumi Tirki qısey (qal) kenê.
| Tırki | |
|---|---|
| Zıwano tabii | |
|
 | |
| Melumat | |
| Dewlete û mıntıqeyi | Bulğarıstan, Qıbrıs, Yunanıstan, Tırkiya û Cumhuriyetê Tırkê Qıbrısê Zımey |
| Amarê qıseykerdoğan | 82 231 620 |
| Ware | Tırk, Wılayetê Burgazi, Wılayetê Kırcaali, Wılayetê Smolyan, Wılayetê Haskova, Qıbrıs, İskece, Rodopi û Tırkiya |
| Kodê zıwani | |
| ISO 639-1 | Tr |
| ISO 639-2 | Tur |
| ISO 639-3 | Tur |
| Glottolog | Nucl1301 |
| Ethnologue | Tur |
| Xısusiyetê zıwani | |
| Topolociye | Kes-Obce-Fiil, zıwanê peyra cıkerdey, adjective-noun, Zıwanê heceyıni, synthetic language, Zıwanê Akusativ-Nominativ, vowel harmony û postposition |
| Gramer | Bendo wekil, halê namey, akuzatif, genitif, ablatif, locative case û dative case |
| Modo gramatik | Admirative |
| Alfabe | Alfabey Tırki |
| Keye |
|
Tırki de zaf mıxtelif feki estê, ninan ra fekê Estamoli ewro Tırkiyo berz teşkil keno. Tırkiya de taê fekê bini ki mıntıqa Deryayê Siay, Anadoliya rocakewtene u mıntıqa Egey de qısey benê.
Wextê İmperatoriya Usmanıcan de Tırki be alfabey Erebki nuşiyêne. Serra 1928ine de terefê M. Kemal Atatürki ra vurniya u o ra nat be alfabey Latinki nuşiya. Serra 1932ine de ki Cemiyetê Cıgeyrayışê Tırki (Türk Dil Kurumu) niya ro.
Alfabe
Alfabê Tırki de 29 (vist u new) herfi estê.
Herfê gırdi: A B C Ç D E F G Ğ H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
Herfê qıci: a b c ç d e f g ğ h ı i j k l m n o ö p r s ş t u ü v y z
Telafuzê tayê herfan
Tabela cêrêne de herfê ke tede çıniyê, nê zey ê Zazaki telafuz benê (yenê wendış).
| Herfe | Nişanê IPAy | Salıxdayış |
| c | [dʒ] | Afrikati: d + j'o vengdar |
| ç | [tʃ] | Afrikati: t + ş'o bêvengdar |
| ğ | [:], [y] | Herfanê vengınan ra dıme zey y'y yeno wendış, yewbina zi herfan keno derg |
| ö | [œ] | ö'yo kılm u tari (No veng Zazakiyê bıngey de çıniyo, labelê tayê fekanê Zazaki yeno diyayış.) |
Gramer
Tırki de halê naman
Tırki de ebe izafey namey (halê genitifi) ra pia şeş halê naman estê:
| Namey hali | Arezekerdış be pers | Peybendi |
| Nominatif | kam? | - |
| Akuzatif | kami? | -ı / -i / -u / -ü |
| Genitif | ê kami? | -ın / -in / -un / -ün |
| Datif | kami rê? | -e / -a |
| Lokatif | kami de? | -de / -da |
| Ablatif | kami ra? | -den / -dan |
| Tırki de halê naman | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| kapı | keyber | ev | keye | ||||
| kapıyı | keyberi | evi | keyey | ||||
| kapının | ê keyberi | evin | ê keyey | ||||
| kapıya | keyberi rê | eve | keyey rê | ||||
| kapıda | keyber(i) de | evde | keye(y) de | ||||
| kapıdan | keyber(i) ra | evden | keye(y) ra | ||||
Çımeyi
- Dezgey Zıwanê Tırki (TDK) Archived 2012-09-19 at the Wayback Machine
- Qursê Tırki Archived 2007-08-13 at the Wayback Machine (Ebe İngılızki)
 Wikipediya, be zıwanê Tırki esta. |