Karl Marx

Namey xoyo tam Karl Heinrich Marxo (Marx: bıwane [Marks]); (biyayış: 5 Gulane 1818 Trier, Prusya de ame dınya - merg: 14 Adar 1883 Londra). Yew filozof, ekonomist u newedarê (dêmdaoğê) seserra newêsıne (19.) de cıwiyao. Ronaoğê Komunizmio. Derheqa zehf çiyan de nuştey xoyê fıkriyat u lomkeri (kritiki) estê. Marxi bawer kerdêne ke kapitalizm do xo be xo peyniya xo biaro.

Karl Marx
Melumato şexsi
Dewlete Qraliya Prusya
Cınsiyet Camêrd
Cayê biyayışi Trier
Biyayış
Merdış (Highgate Cemetery de merdo)
Cayê merdışi Londra(Lung disease ra merd)
Wendış University of Bonn, University of Jena, Humboldt University of Berlin û Gimnasium Real Frederick William III
Gure Ekonomist, Rocnameker, Tarixwan, Filozof, Sosyolog, revolutionary, Şair, Siyasetkar û nuştekar
Fıkır Communist League
Zıwani Almanki
Hempar Jenny von Westphalen
Domani Eleanor Marx, Jenny Longuet, Laura Marx, Edgar Marx, Frederick Demuth, Heinrich Edward Guy Marx û Jenny Evelin Francis Marx
Maye Henriette Presburg
Pi Heinrich Marx
İtıqad Ateist
İmza İmzaya cı

Heyatê Marksi

Karl Heinrich Marx domanê (qıcê) keyeyê dê Cıhudio hirêyıno, bacarê Trieri (Prusya) de ame dınya. Sebebo ke Prusya diplomay hıquqi nêdaêne Cıhudan, piyê Marksi xo mecbur di, geyra a, bi Xıristiyan. Namey maya ey Henrietta biye. Namey wa u bırayanê ey zi Sophie, Hermann, Henriette, Louise, Emilie u Caroline biye.

Wendış

Marks heta bi hirês (13) serre, keye de wend. Dıme ra ki Gymnasium (Lise) ra mezun bi, hewtês serri de semedo ke hıquq bıwano şi univestıtey Bonni. Marxi waştêne edebiyat u felsefe bıwano, labelê piyê ey nêverdao o nê qısman bıwano. Tepeya piyê Marksi serrê o şırawıt (rışt) universıtey Friedrich-Wilhelmsi, oyo ke Berlin dero. Marx uca fıkranê ateistan ra tesir bi. Marx serra 1849ıne de şi Londra u hetan mergê xo uca de mend. Aca embazê xo Friedrich Engels nas kerd (şınasna). Kitabê Marx u Engelsio meşhur Das Kapitalo. Eno kıtab hirê cıldio. Cıldê yewıne heta letey dıyıne Marxi be Engelsi ra pia nuşto. Ê hirêyıne Engelsi nuşto. Karl Marx zehfêr çehar hebi merdıman ra tesir biyo. Enê: Hegel, Adam Smith, David Ricardo u Rousseauê.

Merg (merdene)

Kanunê 1881ıne de ke ceniya Marxi Jenny merde, Marx nêweş kewt. Marx bronşit u ploreziye 14ê Adari (Marti) 1883ıne de merd. Mezela ey Londra dera.

Bibliyografya

  • The Philosophical Manifesto of the Historical School of Law (1842)
  • Critique of Hegel's Philosophy of Right, 1843
  • On the Jewish Question, 1843
  • Notes on James Mill, 1844
  • Economic and Philosophical Manuscripts of 1844, 1844
  • The Holy Family, 1845
  • Theses on Feuerbach, 1845
  • The German Ideology, 1845
  • The Poverty of Philosophy, 1847
  • Wage-Labour and Capital, 1847
  • Manifesto of the Communist Party, 1848
  • The Eighteenth Brumaire of Louis Napoleon, 1852
  • Grundrisse, 1857
  • A Contribution to the Critique of Political Economy, 1859
  • Writings on the U.S. Civil War, 1861
  • Theories of Surplus Value, 3 volumes, 1862
  • Value, Price and Profit, 1865
  • Capital, Volume I (Das Kapital), 1867
  • The Civil War in France, 1871
  • Critique of the Gotha Program, 1875
  • Notes on Wagner, 1883
  • Capital, Volume II (posthumously published by Engels), 1885
  • Capital, Volume III (posthumously published by Engels), 1894
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.