İraq
İraq (be Erebki جمهورية العراق Ǧumhūriyat al-ʿirāq) dewletê da qıtay Asyaya. Cayê xo mıntıqa ra rocawanê qıtay Asya dero. Zımey İraq de Tırkiya; veroc de Golfezê Farsi, Erebıstanê Seudi û Kuweyt; rocawan (ğerb) de Suriya û Urdun; rocvetış de İran estê. Paytextê İraqi Beğdado. İraq 18 eyaletan ra yeno pêra (mıteşekkılo) û ezayê Mıletê Yewbiyayey, Liga Erebi û OPECiyo. Sistemê idarey demokrasiyo.
Namey İraqi Pehlewki Erag ra yeno û menay cı veroco.
İraq | |
---|---|
Desmal û Arma | |
Melumat | |
Ware | Dewleta hegemonyal |
Mıntıqa | Rocakewtena Miyani |
Embıryani | Tırkiya, Suriya, Urdun, Erebıstano Seudi, Kuweyt û İran |
İdare | Council of Representatives of Iraq |
Erd | 437 072 km2 |
Nıfus | 38 274 618 |
Hıkumet | Cumhuriyeto federal |
Serdar | Abdul Latif Rashid |
Kodê telefoni | +964 |
Leteyê saete | UTC+03.00 |
Kodê interneti | .iq |
Zıwano resmi | Erebki û Kurdki |
Merş | Mawtini |
Cayo tewr berz | Cheekha Dar |
Pere | Iraqi dinar |
Ravêrşiyayışê heqa merdıman | 0,69 |
Xerita | |
Tarix
Tarix û medeniyetê İraqi zehf dewletiyo. Medeniyetê khani Iraq ra veciyê. Sumeran, Akkadan, Babilan û Asuran erdê İraqi de ronişte biyê. Nuşteyê verêni, zey matematik, qanun, felsefe İraq ra veciyayê.
Wextê seserra 6ıne de Erebi amey İraq û hukım kerd. Ereban dıma erdê İraqi zaf işğali diyê: Hetê Moğolan, Tırkan, İngılızan uêb. ra. Serra 1932yıne de İraq xo reyno ra, xoser ilan kerdo. Serra 1979ıne de Seddam Hıseyn bi reisê Cumhuriyetê İraqi. Labelê şarê İraqi Seddami ra rehet nêdi. Mabênê serranê 1980 û 1988une de Dewletê Amerikayê Yewbiyayey Seddami rê yardım kerd û ey hucım kerd ro İrani; feqet Seddam zaf zerarın veciya. Serra 1990ıne de Seddami hucım kerd be Quweyti, labelê Dewletê Amerikayê Yewbiyayey û dewletanê Ewropa semedê petroli ra mıdaxele kerd. Serra 2000ıne de G. W. Bush bi reisê Cumhuriyetê Dewletanê Amerikayê Yewbiyayeyan û serra 2003yıne de hucım kerd ro İraqi û eskerê Amerika zaf merdumê İraqi kışti. Nıka işğal dewam nêkeno û eskerê Amerika İraq ra veciyayo.
İklım û sûki
İklımê İraqi vuriyeno. Çoli tey estê, zaf huşkê. Royê Dicley û Royê Fırati zerreyê İraqi ra şonê. Dicle û Fırat heyat danê İraqi.
Bacarê gırdi:
- 1. Beğdad, nıfus: 7,400,000
- 2. Basra, nıfus: 2,600,000
- 3. Musıl, nıfus: 1,739,800
- 4. Necef, nıfus: 755,700
- 5. Kerkuk, nıfus: 585,600
Sûkê İraqi zaf peyser mendê. Cengan sûkê İraqi zaf kerdê xırabe. Labelê Beğdad de zaf binay hetê mımariye ra mıkemmel vıraciyê. Beğdad merkezê iqtısad û siyasetê İraqiyo.
Demografiye
Nıfusê İraqi 28 milyono. Zaf mıxtelıf mılet tede cıwiyeno, zey şarê Ereban, Kurdan, Goranan, Tırkmenan, Asuriyan, Zazayan û şarê bini. İraq de xeylê dini yenê diyayene. Dinê İraqi İslamo, mezhebi ki Şıi û Sunniyê. Tede Ehlê Heqi, yew zi tayê İsewiyi, Bahai û Musewiyi estê. Zıwano resmi Erebkiyo, xeylê merdumi Kurdki, Goranki Asurki û Tırkmenki qısey kenê. Nuştekar û wendoğê xo zaf niyê.
Ekonomiye
İqtısadê İraqi zaf qewetın niyo. Standardê heyati zaf xırabıno. Semedê herban ra heyat zaf biyo xırabe. Labelê İraq zaf petrol û qaz roşeno.
Çımey
- Siteyê İraqiyo resmi Archived 2013-12-08 at the Wayback Machine
- Iraq directory Archived 2010-01-07 at the Wayback Machine