Rusya
Rusya (Росси́я, Rossiya) ya zi Federasyonê Rusya (Российская Федерация Rossiyskaya Federatsiya), yew cumhuriyeto federalo ke qıtayanê Ewropa u Asya sero ronayiyo. Dewleta Rusya zaf gırda; dınya de ê yewına (1). Zımey (Şımalê) Rusya de Okyanuso Arktik; veroc (cenub) de Azerbaycan, Gurcıstan, Qazaxıstan u Çin; rocawan (ğerb) de Ukrayna, Belarus, Letonya, Litwanya, Estonya, Polonya u Finlanda; rocakewtene (rocvetış, şerq) de Japonya, Dewletê Amerikaê Yewbiyaey u Okyanuso Pasifik estê. Paytextê Rusya Moskowao. Rusya 6 eyaletan u 21 cumhuriyetan ra yena pêra (mıteşekkıla). Rusya ezaa Mıletê Yewbiyayey, u G8ia.
Rusya | |
---|---|
Desmal û Arma | |
Melumat | |
Ware | Dewleta hegemonyal |
Mıntıqa | Post-Soviet states |
Embıryani | Azerbaycan, Belarus, Cumhuriyetê Şariê Çini, Estonya, Finlanda, Gurcıstan, Qazaxıstan, Letonya, Litwanya, Korya Zımey, Norwec, Japonya, Dewletê Yewbiyaeyê Amerika, Ukrayna, Moğolıstan, Polonya, Yewina Ewropa, İswec û Kherson State |
İdare | Government of RussiaFederal Assembly of the Russian Federation |
Erd | 17 075 400 km2 |
Nıfus | 146 804 372 |
Hıkumet | Super-presidential republic |
Serdar | Vladimir Putin |
Kodê telefoni | +7 |
Leteyê saete | UTC+02.00 |
Kodê interneti | .ru |
Zıwano resmi | Ruski |
Merş | State Anthem of the Russian Federation |
Cayo tewr berz | Mount Elbrus |
Cayo tewr nızm | Deryayê Xezeri |
Pere | Russian ruble |
Ravêrşiyayışê heqa merdıman | 0,82 |
Xerita | |
Tarix
Ewelan da, taxriben seserra 15., Rusya qewetı nibıp. Feqat penira seserra 15., Rusya zaf cengênan guret u biya zaf gırd. Feqat dewletê Rusya, Cengê Dınyaê I kerde vinı sebake dewrimi kominizm. Serra 1917 SSCB vıraziyê. Waxye Cengê Dınyaê II, Rusya guret rocakewtenê (rocvetış, şerq) Ewropa (Ukrayna, Belarus, Letonya, Litwanya, Estonya, Polonya). Serra 1990, SSCB merd (biya xırap). Inkê/Nıka Rusya tık tenaya.
İklım u sûki
Sebatê dewletê Rusya zaf gırda, iklimê Rusya zaf veriyena. Zimeyê Rusya zaf serdina feqat veroc (cenub) Rusya zaf germina. Hem cemedun (buzulun) hem çolun estê.
Bacarê gırdi:
- 1. Moskowa. Nıfus: 10,375,688
- 2. Sankt Petersburg. Nıfus: 4,178,234
- 3. Novosibirsk. Nıfus: 1,439,071
- 4. Yekaterinburg. Nıfus: 1,311,398
- 5. Nizhny Novgorod. Nıfus: 1,305,264
Suka Moskowa zaf rever şiya. Banê xeylê berzi estê, bacarê dewizio, paytextê borsao, hem merkezê iqtısadê Rusyao hem merkezê siyasetê Rusyao.
Nıfus
Nıfusê Rusya 142,8 milyonia. Şarê Rusan Ewropa sera runışti; taê merduman Asya sera runışti. Zerri dewletê Rusya da zaf değişik milletan estê (Turkan, Armeniyan, Ukraynian, Tataran). Dinê Rusya İsewitine/Xrıstiyanine u itıqatê mılletê Rusya Ortodoxa. Zaf Mısılmani taê Musewi estê. Rusya da Musewi zaf quwetliya. Zıwanê resmi Ruski ya; feqat şarê Rusan zaf ziwanan qıse kena.
Ekonomiye
Waxtê SSBC da Iqtısadê Rusya zaf qewetın biyo. Feqat inke/nıka Iqtısadê Rusya zaf qewetı niya. Zaf eyaletan peyser mendo. Teknolociy Rusya zaf be kaliteli niya. Endustriy petrol u gas zaf mohima. Cinku, Dewleti Rusya Ewropa da zaf gasan rotena. Standardê xêyat Rusya da hol niyo. Zaf merdumun şiya Amerika u Ewropa semed perey.
Çımeyi
- Siteyê Rusyayo resmi
- Melumatê iqtısadê Rusya Archived 2019-02-21 at the Wayback Machine