Ebu Bekîr
Ebu Bekîr (bi Erebkî: عبد الله بن أبي قحافة عثمان بن كعب التيمي القرشي أبو بكر الصديق) (Namey eyo tam: Abdullah bîn Kuhafe bîn Kaab et-Teym el-Kureyş, Ebu Bekîr es-siddik) (b. 573 – m. 23 Keşkelun 634
(-1390 )), hem rayberê Muhammediyo hem zi Xelifeyo verêno. Namey ey verdê Mısılmaney Abdulkâbe Bı mısılman zey Mıhemmedi namey cı vırna ke Abdullah. Leqebê ey o tewr vılabıyaye Ebu Bekîr es-Siddîko.[1]
Hicret ra ver Muhammed keynay Ebu Bekîr`i de zewajêno, no rid ra o beno vistewreyê Muhammedi.
Ebu Bekîr | |
---|---|
Melumato şexsi | |
Dewlete | Xilafetê Raşidun |
Cınsiyet | Camêrd |
Cayê biyayışi | Meka |
Biyayış | Verê |
Merdış | (Prophet's Mosque de merdo) |
Cayê merdışi | Medina |
Gure | Siyasetkar, Şair û Tucar |
Zıwani | Erebki |
Hempar | Qutaylah bint Abd-al-Uzza, Fatima bint Zaid, Asma bint Umays û Habiba bint Kharija |
Domani | Aisha, Abd Allah ibn Abi Bakr, Abdu'l-Rahman ibn Abi Bakr, Asmā' bint Abu Bakr Dhãtun Nito'qoen, Muhammad ibn Abi Bakr û Umm Kulthum bint Abi Bakr |
Maye | Salma Umm-ul-Khair |
Pi | Abu Quhafa |
İtıqad | İslam |
Şariye | Erebi |
Eşira cı
Ebu Bekîr, Benu Teyman ra Qebila ya Kureyşî rayo. Meka de ameyo Dınya. Piyê cı Ebu Kuhafe yo. Maya cı Ummul-Xeyr Selmaya.
Mısılmaney
Bawerîya sunîyan ra gore camêrdan ra tewr verî Ebu Bekîr muslumanîye qebul kerda. Goreyê tarîxnasanê îslame ra, verî o tuccar bi. No sebeb ra sayeyê ey ra zaf merdimî biyê musluman. Wexto Muhammed 662 de Mekke ra hîcret keno şino Medîna, Ebu Bekîr zî tede şino.Na babete ser o Kur’ana Kerîm de ayeta çewresine ya sûraya Tewbe de ana behs beno: "Eger şima hetê ey (peyğamberî) nêkerê, (şima zanê ke) înan ke înkar kerd, wexto di kesan ra yewî bi xo bi, ey uca (Mekke) ra vet, Ellah bi xo hetê ey kerdibi. Hanî ê şikefte de bî. Hanî ey hevalê xo ra vatêne, “mebe xemgîn çunkî Ellah ma de yo.” Homa zî ey ser de hîsê bawerî û huzur vila kerdo, çîkê şima înan nêvînenê, bi orduyê tewiran homa ey girê da (şîdîna). No rid ra Homa vateyê înan ke înkar kenê ard derecaya nizme (veng vet). Qisaya Homayî zî tewr berza. Homa wayîrê hêzî yo mutlaq o, wayîrê hûkm û hîkmetîyo." (Tewbe, 9/40)
Xelîfeyîya ey
Hîcret ra pey Ebu Bekîr Medîna de awankerdişê Mescîd-î Nebewî de xebitîyeno. Hetkarî kerda. Cengê Bedîrî de mecbur mendo lajê xo Abdurrahman de ceng bikero. Wefatê Muhammedî ra dima mişewreyî benê. Nê mişewreyan de Ebu Bekîrî ra bîyat beno û no rid ra o yeno xelîfe weçînayîş. Wextê ey de, ê kesê ke ey ra vanê pêxamber, qebîlayê ke nêwazenê zekatê xo bidê û hereketê ke seba dîn ra vejîyayîşî benê, înan de mucadele kerdo.
Ebu Bekîr, seba ke tayê hafizî yenê kiştiş sey Mushaf Kur’an dano arêkerdiş. Nizdîyê di serrî xelîfeyî keno û mergê ey ra pey Omer beno xelîfe.
Tutê ey
Çar hebî tutê ey estê:
- Abdullah
- Aîşe
- Esma
- Abdurrahman