Cumhuriyetê İrlanda
Cumhuriyetê İrlanda dewletê da Ewropaya. Cayê xo mıntıqa ra zımeyê rocawanê qıtaya Ewropa dero. Dormeyê İrlanda de Qraliya Yewbiyayiye (İrlandaya Zımey), Okyanuso Atlas u Deryayê Zımey estê. Paytextê İrlanda sûka Dublinio. İrlanda ezaya Yewiya Ewropa u Mıletê Yewbiyayeya. Sistemê idarey cumhuriyeto.
Cumhuriyetê İrlanda | |
---|---|
Desmal û Arma | |
Melumat | |
Ware | Dewleta hegemonyal |
Mıntıqa | Yewina Ewropa |
Embıryani | Qraliya Yewbiyayiye û İrlanda Zımey |
İdare | Government of IrelandOireachtas |
Erd | 69 797 km2 |
Nıfus | 5 123 536 |
Hıkumet | Cumhuriyet |
Serdar | Michael D. Higgins |
Kodê telefoni | +353 |
Leteyê saete | UTC±00:00 |
Kodê interneti | .ie |
Zıwano resmi | İrlandki û İngılızki |
Merş | Amhrán na bhFiann |
Cayo tewr berz | Carrauntoohil |
Cayo tewr nızm | North Slob |
Pere | Ewro |
Ravêrşiyayışê heqa merdıman | 0,95 |
Xerita | |
Tarix
Mabênê serranê 1801 u 1922ıne de İrlanda gırêdayiya Qraliya Yewbiyayiye biya. Wextê veyşaniya gırde (1845 - 1849) de nıfusê İrlanda zaf bi senık. Yew milyon merdumê İrlanda merd u yew milyon u nêm (1.5) merdumo İrlandayıc mıhacir bi u şi Dewletanê Amerikayê Yewbiyayiyan.
Mabênê serranê 1914 u 1922ıne de İrlanda u Qraliya Yewbiyayiye herb kerd. Serra 1922ıne de İrlanda xo reyna ra, xoser ilan kerd. Feqet İrlanda biye lete: Cumhuriyetê İrlanda u İrlandaya Zımey niyay ro. İrlandaya Zımey biye gırêdayiya Qraliya Yewbiyayiye; Cumhuriyetê İrlanda zi xoser mend. Labelê IRA zaf rehet nêvınete u IRA zaf herekatê gonıni kerdi u ninan de zaf merdumê İngılızi u protestani kışti.
İklım u sûki
İklımê İrlanda honıko; sıliye zaf varena. Semedê awıka germıne (Gulf Stream) ra hewayê İrlanda zaf serdın niyo. Erdê İrlanda her daima kheweyo.
Bacarê gırdi:
- 1. Dublin, nıfus: 1,565,446
- 2. Cork, nıfus: 274,000
- 3. Limerick, nıfus: 86,998
- 4. Galway, nıfus: 66,163
- 5. Waterford, nıfus: 46,736
Sûka Dublini zaf raver şiya. Banê xeylê berzi u bınayê ke hetê mımariye ra mıkemmel vıraziyayê, tede estê. Dublin paytextê borsayo, merkezê iqtısad u siyasetê İrlandayo. Zaf merdumê Yewiya Ewropa seba gurey amey İrlanda.
Nıfus
Nıfusê İrlanda 4,1 milyono. Şarê İrlanda sûkan de ronışteyo; dewıci senıkê. Nuskar u wendoğê xo zafê. Tayê şarê İngılızi, Gali u İskoçi zi weşiya xo İrlanda de ramenê. Dinê İrlanda İsewitiya (mezhebê mıletê İrlanda Katoliko). Tayê Mısılmani u Musewiy zi tede estê. Zıwano resmi İngılızki u İrlandkio.
İqtısad
İqtısadê İrlanda zaf qewetıno. Her serre iqtısadê İrlanda (GDP) % 8 beno gırd. İrlanda zaf idxalat (eksport) kena. Teknolociye u sektorê ziraetê İrlanda zaf raver şiyê. Standardê heyati zaf hewlo.
Çımey
- Siteyê İrlandayo resmi Archived 2005-04-03 at the Wayback Machine