Buweyhi

Buweyhi ya zi Dewleta Buweyhiyan (be Farski: آل بویه āl Būya, be İngılızki: Buyids) yew dewleta verêna. Xanedanê Buweyhiyan eslen Deylemıcê.[1] Dewleta Buweyhiyan serra 934ıne de İranê Veroci u Iraq de saz biya. Mabênê 930-1055 de İran, Iraq u Uman de hıkum kerdo.[2]

Buweyhi
Desmal û Arma
Melumat
Ware Xanedani
Erd Environ 1 600 000 km2
Hıkumet Hereditary monarchy
Zıwano resmi Pehlewki û Erebki
Xerita

Tarix
Yew eskerê Buweyhiyano Deylemıc

Raveri Buweyhi be 3 dewletan ra (letê Farsi, letê İraq u Reyi) mıntıqa verocê İrani de saz biyo. Serra 983ıne de hıkumdar Fena Xusrewi nê 3 dewleti kerdê yew u dewlete biya qewetıne. Buweyhi raveri 930 de merkezê İraqi feth kerdo. Bahdo mıntıqanê Kırman (945), Uman (967), Cêzire (979), Taberıstan (980) u Vergani (981) feth biyo. Serra 970ıne de xıdudê Buweyhiyan zıme de Deryayê Xezeri u Tırkiya, veroc de Uman, rocawan de Suriya, rocvetışi de Sistan biyo. Dewleta Buweyhiyan serra 1055ıne de biya xırabe.[3]

Kultur
Dewrê Buweyhiyan ra yew bazar

Kulturê Buweyhiyan zaf qewetın biyo. Dewrê Fena Xusrewi İraq de camiy, kutıbxaney, mektebi, xestexaney u bazari vıraştê.[4]

Hıkumdari
Dewrê Buweyhiyan ra yew tase

Letê Farsi
  • Imamudewle934-949
  • Fena Xusrew949-983
  • Şeref ud dewle 983-989
  • Samsâm ud dewle 989-998
  • Behâ ud dewle 998-1012
  • Sultân ud dewle 1012-1024
  • Ebu Kalıcar 1024-1048
  • Abu Mansur Fulad Sutun 1048-1055

Letê Reyi
  • Rıkn ud dewle 935-976
  • Fexrud dewle 976-980
  • Muayyad ud dewle 980-983
  • Fahr ud dewle 984-997
  • Mecd ud devle 997-1029

Letê Iraqi
  • Muezz ud dewle 945-967
  • Izz ud dewle 966-978
  • Fena Xusrew(Edud ud dewle) 978-983
  • Samsâm ud dewle 983-987
  • Şeref ud dewle 987-989
  • Behâ ud dewle 989-1012
  • Sultân ud dewle 1012-1021
  • Muşerref ud dewle 1021-1025
  • Celal ud dewle 1025-1044
  • Ebu Kalicar 1044-1048
  • El Melik er Rahim 1048-1055

Referansi
  1. http://www.iranicaonline.org/articles/deylamites
  2. http://www.iranicaonline.org/articles/buyids
  3. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/86866/Buyid-Dynasty
  4. http://tarikheslam.com/history-iran/71-alebooye.html
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.