† Homo antecessor | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
![]() | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
прамежныя рангі
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Homo antecessor Bermudez de Castro et al., 1997 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
![](../I/Photographs_of_Area_A_at_Happisburgh_(3).png.webp)
Homo antecessor (Чалавек-папярэднік[1] або чалавек які папярэднічае[2] ) — выкапнёвы від людзей, які існаваў у перыяд ад 1,2 млн. да 800 тыс. гадоў назад. Вядомы па раскопках у Атапуэрке. Homo antecessor лічыцца самым старажытным гамінідам Еўропы (старэй толькі Homo georgicus, выяўлены ў Грузіі недалёка ад пасёлка Дманісі — яго ўзрост дасягае 1,7—1,8 млн гадоў).
Месца ў эвалюцыйным ланцугу
Згодна з меркаваннем большасці антраполагаў, Homo antecessor — прамы папярэднік гейдэльбергскага чалавека, і, магчыма, агульны продак неандэртальца і чалавека разумнага. Падабенства з Homo georgicus дазваляе бачыць у ім архаічны падвід Homo erectus.
Знешні выгляд
Галава H. antecessor валодала незвычайнай сумессю характэрных рысаў неандэртальца і сучаснага чалавека. У іх былі буйныя надброўныя дугі, доўгая і нізкая чэрапная скрынка, масіўная ніжняя сківіца без падбародка і буйныя зубы, як у неандэртальца. Твар, наадварот, быў адносна плоскім і не выдаваўся наперад, то бок быў падобным на твар сучаснага чалавека. Рост — 1,6—1,8 м, вага дарослага мужчыны — прыкладна 90 кг, аб'ём мозгу — каля 1000 см³. Згодна з Хуанам Арсуаге, які абапіраецца на вынікі тамаграфічных даследаванняў, Homo antecessor быў праўшой, што вылучае яго з шэрагу прыматаў-папярэднікаў.
Гісторыя адкрыцця
Упершыню падвід быў апісаны ў 1997 годзе на аснове знаходак (рэшткі падлетка невядомага полу, 10-12 гадоў), выяўленых у 1994 годзе ў гарах Атапуэрка на тэрыторыі Іспаніі. Узрост знаходак датаваўся лічбай 800 тыс. гадоў. У пячорах Атапуэркі старажытныя людзі жылі даволі доўга, і там назапасілася вялікая колькасць расколатых костак жывёл, якіх ужывалі ў ежу. У старажытных смеццевых кучах сярод костак коней, аленяў, насарогаў і іншых траваедных жывёл навукоўцы знайшлі косткі людзей. Усе яны, відавочна, былі расколатыя і разгрызены, як і косці жывёл. Даследчыкі мяркуюць, што сярод харчовых адходаў знаходзяцца рэшткі як мінімум адзінаццаці чалавек, прычым амаль усе яны былі дзецьмі і падлеткамі. Хасэ Марыя Бермудас дэ Кастра, кіраўнік праекта «Атапуэрка», якое ўваходзіць у спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА, кажа, што мяркуючы па ўсім, у старажытных людзей не было недахопу ў ежы. Мясцовасць вакол пячор у тыя часы была вельмі ўрадлівай, траваедных жывёл, якія служылі здабычай старажытным людзям, было шмат. Склад смеццевых куч у пячорах таксама не сведчыць аб голадзе. Што прымусіла іх есці сабе падобных, прычым дзяцей, незразумела. На рытуальны канібалізм гэта не падобна — пасля рытуалу косткі наўрад ці б выкідвалі ў агульную кучу. Магчыма, што насельнікі Антапуэркі з'ядалі сваіх суседзяў з іншых пячор, захопленых падчас нападаў на іх.
У 2007 годзе экспедыцыяй Эудальда Карбанэля ў пячоры Сіма дэль Элефантэ (Іспанія) былі знойдзены новыя рэшткі дадзенага віду чалавека[3]. Знаходка прадстаўлена ў выглядзе сківіцы жанчыны[4] 30-40 гадоў і датавалася ўзростам 1,1—1,2 мільёна гадоў. У пячорных адкладах Сіма дэль Элефантэ выдзелена 13 паслядоўных слаёў. Сляды прысутнасці чалавека выяўленыя ў трэцім пласце знізу, прыкладна ў 4 м ад каменнага дна пячоры. У адным пласце з чалавечай сківіцай знойдзеныя косткі разнастайных дробных млекакормячых, у тым ліку мышападобных грызуноў і драпежнікаў з сямейства куніцыных. Па адзінаму абломку ніжняй сківіцы цяжка адназначна вызначыць відавую прыналежнасць знаходкі. Па шэрагу марфалагічных прыкмет гэтая сківіца нагадвае некаторых прадстаўнікоў віду Homo erectus і нават больш прымітыўнага Homo georgicus.
Таксама ў 2010 годзе, у Англіі былі знойдзеныя інструменты і рэшткі, узростам 950 тыс. гадоў, якія дазваляюць меркаваць, што Homo antecessor з'яўляецца найбольш раннім чалавекам, які пражываў у Паўночнай Еўропе[5].
У маі 2013 года на размытым морам беразе ў Хейсбара (Норфалк, Англія) былі знойдзеныя адбіткі чалавечых ног[6]. Яны з'яўляюцца найстарэйшымі адбіткамі ног, знойдзенымі за межамі Афрыкі (узрост 850 000-950 000 гадоў), і, верагодна, звязаныя з Homo antecessor[7].
Даследаванне зубнога каменя дазволіла ўсталяваць, што старажытныя людзі ўжывалі ў ежу злакавыя расліны (аб чым сведчаць гранулы крухмалу) і мяса[8][9][10] і не карысталіся агнём[11].
Зноскі
- ↑ Предшественники, предки неандертальцев
- ↑ Атапуэрка // Анкилоз — Банка. — М. : Большая Российская энциклопедия, 2005. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов; 2004—). — ISBN 5-85270-330-3.
- ↑ В Испании найдены останки древнейших обитателей Европы Архівавана 21 красавіка 2013.
- ↑ Найдены останки первой европейской женщины
- ↑ Ископаемые останки и инструменты также были обнаружены в Англии.
- ↑ Kennedy M. 850,000-year-old human footprints found in Norfolk. The Guardian. 7 февраля 2014.
- ↑ Ashton N., Lewis S. G., De Groote I., Duffy S. M., Bates M., et al. (2014) Hominin Footprints from Early Pleistocene Deposits at Happisburgh, UK. Public Library of Science 9(2): e88329. doi:10.1371/journal.pone.0088329.
- ↑ Karen Hardy et al. Diet and environment 1.2 million years ago revealed through analysis of dental calculus from Europe’s oldest hominin at Sima del Elefante, 15 December 2016.
- ↑ Древнейшие европейцы ели злаки и ковырялись в зубах, но не знали огня
- ↑ Во рту первого европейца нашли сломанную зубочистку Архівавана 20 снежня 2016.
- ↑ Raw foodies: Europe’s earliest humans did not use fire. December 14, 2016.