| Эліэль Саарынен | |
|---|---|
 Эліэль Саарынен | |
| Дата нараджэння | 20 жніўня 1873[1][2][…] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 1 ліпеня 1950[2][3] (76 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | Расійская імперыя (Вялікае Княства Фінляндскае), Фінляндыя, ЗША |
| Бацька | Juho Saarinen[d] |
| Дзеці | Ээра Саарынен і Pipsan Saarinen Swanson[d] |
| Альма-матар | |
| Працы і дасягненні | |
| Месца працы | |
| Працаваў у гарадах | Хельсінкі, Выбарг, Сартавала, Талін і інш. |
| Архітэктурны стыль | мадэрн, арт-дэко, інтэрнацыянальны стыль |
| Найважнейшыя пабудовы | павільён "Фінляндыя", вілы Вітрэск і Суўр-Мерыёкі, будынак каманіі Pohjola, чыгуначныя вакзалы Хельсінкі і Выбарга |
| Уплыў на | Florence Knoll[d] |
| Узнагароды | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Готліб Эліэль Саарынен (фінск.: Gottlieb Eliel Saarinen; 20 жніўня 1873, Рантасалмі, Фінляндыя — 30 чэрвеня 1950, Блумфілд-Хілс, штат Мічыган, ЗША) — фінскі архітэктар і дызайнер, заснавальнік стылю нацыянальны рамантызм у фінскай архітэктуры.
Жыццё
Частку дзяцінства правёў у вёсцы Шпанькова пад Гатчынай, Санкт-Пецярбургская губерня, дзе настаяцелем лютэранскага прыходу служыў яго бацька, Юха Саарынен. Вучыўся ў Гатчынскай прагімназіі. У 1893—97 вучыўся ў Гельсінгфорсе (Хельсінкі) ва Універсітэце (жывапісу) і ў Політэхнічным інстытуце (архітэктуры). З 1903 па 1923 гады жыл на ўласнай віле Вітрэск (Hvitträsk) пад Хельсінкі, першапачаткова разам са сваімі кампаньёнамі па архітэктурным бюро — Армасам Ліндгрэнам і Германам Гезеліусам. Двойчы быў жанаты, другі раз ажаніўся ў 1904 годзе з сястрой Гезеліуса — Лое. Двое дзяцей ад гэтага шлюбу — дачка Эва-Ліза і сын Эра, які пазней стаў выдатны амерыканскі архітэктар. У 1923 годзе эміграваў з сям’ёй у ЗША. Большую частку часу там пражыў на тэрыторыі ўзначаленай ім Акадэміі мастацтваў Кранбрук (Cranbrook), Блумфілд-Хілс (Bloomfield-hills), штат Мічыган.
Пабудовы
У складзе архітэктурнага бюро Gesellius-Lindgren-Saarinen:
- Дом Тальберга, 1897—1898, Хельсінкі
- Сядзіба Г. фан Гільзэ ван дэр Пальса ў Паланіемі (Paloniemi), 1898. Знішчана пажарам у 1950 годзе
- Павільён Фінляндыі на Сусветнай выстаўцы ў Парыжы, 1898—1900
- Страхавая кампанія Pohjola, 1899—1901, Хельсінкі
- Дом урачоў, 1900—1901, Хельсінкі
- Віла «Вітрэск» (Hvitträsk), 1901—1903, Кірканумі
- Віла «Вітарп» (Hvittorp), 1902, Кірканумі
- Дом «Олафсборг» (Olofsborg), 1902—1903, Хельсінкі
- Дом Эал (Eol), 1902—1903, Хельсінкі
- Віла «Суўр-Мерыякі» (Suur-Merijoki) пад Выбаргам, 1902—1904. Разбурана ў савецкі час
- Народны дом Карла Лютэра, 1902—1904, Талін
- Нацыянальны музей Фінляндыі, 1902—1910, Хельсінкі
- Дом Леандэра, 1903—1905, Сортавала. Малаважная перабудова ў 1935 годзе па праекце Ларса Сонка
Самастойныя працы:
- Канцэртная зала г. Котка, 1907. Сумесна з Г. Гезеліусам
- Жылы дом на Fredrikinkatu 18, 1907, Хельсінкі. Сумесна з Г. Гезеліусам
- Цэнтральны вакзал Хельсінкі, 1909—1914. Сумесна з Г. Гезеліусам і А. Ліндгрэнам. Скульптар Э. Вікстрэм.
- Чыгуначны вакзал Выбарга, 1910—1913. Сумесна з Г. Гезеліусам. Падарваны Чырвонай арміяй пры адступленні ў 1941 годзе. Захаваўся багажны корпус і дзве гранітныя скульптуры мядзведзяў з фасада будынка.
- Дача Вінтэра, 1909, Сортавала
- Гарадская ратуша ў Лахты, 1911
- Будынак Таварыствы ўзаемнага крэдыту, 1911—1912, Талін
- Царква Св. Паўла, 1913—1917, Тарту
- Гарадская ратуша ў Ёэнсу, 1914
- «Мармуровы палац», 1918, Хельсінкі
- Пансіён у Мункініемі, 1920, Хельсінкі
- Дзелавы будынак на Keskuskatu 1b, 1920, Хельсінкі
Пабудовы ў ЗША:
- Адміністрацыйны будынак, школа для хлопчыкаў, школа для дзяўчынак, музей і бібліятэка, навуковы інстытут, уласны дом і іншыя пабудовы на тэрыторыі Акадэміі мастацтваў Кранбрук (Cranbrook), 1925—1945, Блумфілд-Хілс (Bloomfield-hills), штат Мічыган
- Канцэртная зала Клейнханс (Kleinhans Music Hall), 1938—1940, Буфала, штат Нью-Ёрк. Сумесна з Эра Саарыненам
- Школа «Кроу-Айленд» (Crow Island), 1938—1940, Вінетка, штат Ілінойс. Сумесна з Эра Саарыненам і інш.
- Царква ў Каламбусе, штат Індыяна, 1942. Сумесна з Эра Саарыненам
- Лютэранская царква Хрыста, Мінеапаліс, штат Мінесота, 1949. Сумесна з Эра Саарыненам
- Тэхнічны цэнтр General Motors, Дэтройт, штат Мічыган, 1948—1956. Удзел, аўтар — Эра Саарынен
Нерэалізаваныя праекты:
- Конкурсны праект Палаца міру ў Гаазе, 1906
- Конкурсны праект будынка парламента Фінляндыі, 1908
- Ратуша ў г. Турку, 1911
- Дом таварыства Калевалы ў Хельсінкі, 1921
- Конкурсны праект офіса газеты Chicago Tribune у Чыкага, 1922, 2-я прэмія. Будынак Gulf Building у Х’юстане, завершаны ў 1929 годзе, за выключэннем прапорцый паўтарае праект Саарынена
Зноскі
- ↑ Kansallisbiografia / пад рэд. M. Klinge — Suomalaisen Kirjallisuuden Seura, Suomen Historiallinen Seura. — ISSN 1799-4349 Праверана 23 сакавіка 2017.
- 1 2 3 4 https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/eliel-saarinen/ Праверана 6 жніўня 2020.
- ↑ The Fine Art Archive — 2003. Праверана 1 красавіка 2021.
- ↑ Sanna A. (unspecified title) — ISBN 978-88-6637-024-6, 978-88-6637-023-9, 978-88-6637-025-3
Спасылкі
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Эліэль Саарынен
- Эліэль Саарынен
- Фінскі музей архітэктуры Архівавана 6 сакавіка 2017.