Штэдэль (ням.: Städel), афіцыйна Штэдэлеўскі мастацкі інстытут і Гарадская галерэя (ням.: Städelsches Kunstinstitut und Städtische Galerie) — мастацкі музей у Франкфурце-на-Майне, адзін з найбольш значных збораў мастацтва ў Германіі.
У музеі зберагаецца больш за 3 000 карцін (каля 900 з якіх у дзейнай экспазіцыі) і 600 скульптур, збор графікі каля 100 000 аркушаў. Сховішчы Штэдэля таксама ўключаюць 600 скульптур, 500 фатаграфій і бібліятэку з 100 000 тамамі.
Калекцыя музея ўключае паміж іншага працы Лукаса Кранаха, Альбрэхта Дзюрэра, Сандра Бацічэлі, Рэмбранта, Яна Вермеера, Клода Манэ, Пабла Пікаса, Эрнста Людвіга Кірхнера, Макса Бекмана, Фрэнсіса Бэкана і Герхарда Рыхтэра.
Гісторыя
Штэдэлеўскі мастацкі інстытут быў заснаваны ў 1816 годзе франкфурцкім банкірам і мецэнатам Ёганам Фрыдрыхам Штэдэлем, які завяшчаў інстытуту свой дом, выстаўленую там калекцыю твораў, а таксама фінансавыя актывы. Мэтай інстытуту было захаванне адкрытай для грамадскасці калекцыі і падрыхтоўка мастакоў у прылучанай мастацкай школе.
У 1833 годзе, пасля ўрэгулявання спрэчак вакол тастаменту Штэдэля, калекцыя была перамешчана ў адмысловы выставачны будынак. У 1878 годзе Штэдэлеўскі мастацкі інстытут зноў пераехаў, на гэты раз на бераг Майна, дзе быў пабудаваны новы будынак для музея, у якім музей размешчаны па сённяшні дзень. Для фінансавай падтрымкі музея выдавец Франкфурцкай Газеты (Frankfurter Zeitung) Леапольд Зонэман (Leopold Sonnemann) заснаваў у 1899 годзе грамадскае аб'яднанне Штэдэлеўскі музей, якое сёння налічвае больш за 6000 членаў.
Падчас Другой сусветнай вайны, музейная калекцыя была схавана ў розных месцах Франкфурта і ў яго ваколіцах. Будынак музея, на рагу якога былі пабудаваныя зенітныя вежы, быў, аднак, сур'ёзна пашкоджаны ў выніку паветраных налётаў. Паваенная рэканструкцыя Штэдэля была завершана ў 1963 годзе.
З 2009 па 2012 год праводзіліся будаўнічыя работы, у выніку якіх будынак музея атрымаў падземнае пашырынне (каля 3000 кв.м. дадатковай плошчы) для прэзентацыі сучаснага мастацтва. Штэдэль быў зноў адкрыты 22 лютага 2012.
Галерэя
Старыя майстры
Жаночы ідэал, Сандра Бацічэлі, каля 1480
Мадонна з дзіцём, Янам Хрысціцелем і Святой Лізаветай, Джавані Беліні, пачатак 16 ст.
Лука Мадонна, Ян ван Эйк, каля 1437/1438
Ecce Homo, Іеранім Босх, каля 1480/1490
Партрэт Джорджа Саймана Карнуола, Ганс Гольбейн Малодшы, каля 1535/1540
Венера, Лукас Кранах Старэйшы, 1532
Географ, Ян Вермеер, 1669
Асляпленне Самсона, Рэмбрант ван Рэйн, 1636
Мадэрн
Хваля, Гюстаў Курбэ, 1869/1870
Выгляд Франкфурта-на-Майне са Старога моста з боку Заксэнхаўзэна, Гюстаў Курбэ, 1858
Сняданак, Клод Манэ, 1868
Гульня у кракет, Эдуард Манэ, 1873
Музыканты, Эдгар Дэга, 1870/1871
У канцы сняданку, П’ер Агюст Рэнуар, 1879
Сабака ў снезе, Франц Марк, 1911
Гётэ ў Рымскай Кампанье, Ёган Генрых Вільгельм Tышбайн, 1911
Графічная калекцыя
Эцюд для алтара Св. Себасцьяна, Тыцыян, перад 1522
Меланхолія, Альбрэхт Дзюрэр, 1514
П'яны Лот, Рэмбрандт ван Рэйн, 1630/1631
Скульптуры
Ева, Агюст Радэн, каля 1881
Како, П’ер Агюст Рэнуар, 1908
Аголеная дзяўчына, Эрнст Людвіг Кірхнер, 1921
Вершнік, Артур Фолькман, 1910/11
Спасылкі
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Штэдэль- Афіцыйны сайт