Шалфей

Шалфей лугавы (Salvia pratensis).
Агульны выгляд расліны.
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Salvia L., 1753

Сінонімы
  • Arischrada Pobed.
  • Audibertia Benth.
  • Audibertiella Briq.
  • Fenixanthes Raf.
  • Polakia Stapf
  • Pycnosphace Rydb.
  • Ramona Greene
  • Salviastrum Scheele
  • Schraderia Medik.
  • Zappania Scop.
Тыпавы від
Salvia officinalis L. [3] — Шалфей аптэчны

Сістэматыка
на Віківідах
Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  32680
NCBI  21880
EOL  38380
GRIN  g:10674
IPNI  30000096-2

Шалфе́й[4][5], са́львія[6][5] (Salvia) — буйны род кветкавых травяністых раслін і хмызнякоў сямейства Ясноткавыя (Lamiaceae). Прадстаўнікі роду распаўсюджаныя ва ўсіх частках Старога і Новага Свету.

Батанічнае апісанне

Salvia officinalis — тыпавы від роду Шалфей. Батанічная ілюстрацыя з кнігі «Köhler’s Medizinal-Pflanzen», 1887

Шматгадовыя расліны вышынёй 20—130[5] см. Лісце простае ці перыстае.

Чашачка званочкавая, трубчаста-званочкавая, канічная або трубчастая, падчас плоданашэння не зменлівая або трохі павялічваецца; верхняя губа трохзубкавая. Вяночак заўсёды двухгубы; верхняя губа шлемападобная, серпападобная або прамая; сярэдняя лопасць ніжняй губы значна буйней бакавых, вельмі рэдка роўная бакавым. Тычынак дзве; слупок ніткападобны; лычык двухлопасцевы.

Арэшкі яйкападобныя, круглявыя або часам амаль трохграневыя, гладкія.

Лекавыя, эфіраалейныя, меданосныя і дэкаратыўныя расліны[5].

Віды

Класіфікацыя відаў шалфея была вельмі заблытанай на працягу многіх гадоў. Налічвалася болей за 2000 таксонаў шалфею. У цяперашні час гэты лік быў скарочаны да 700—900 відаў і падвідаў[7]. Паводле базы даных The Plant List (2013), род уключае 986 відаў[8].

Некаторыя віды:

  • Salvia aethiopis L.
  • Salvia africana L.
  • Salvia apiana Jeps.
  • Salvia argentea L.
  • Salvia aurea L.
  • Salvia austriaca Jacq. — Шалфей аўстрыйскі
  • Salvia azurea Lam.
  • Salvia brachyantha (Bordz.) Pobed.
  • Salvia brandegeei Munz
  • Salvia canariensis L.
  • Salvia candelabrum Boiss.
  • Salvia carduacea Benth.
  • Salvia chamaedryoides Cav.
  • Salvia clevelandii (A.Gray) Greene
  • Salvia coccinea Buc'hoz ex Etl.
  • Salvia columbariae Benth.
  • Salvia compar (Wissjul.) Trautv. ex Sosn.
  • Salvia daghestanica Sosn.
  • Salvia deserta Schangin
  • Salvia divinorum Epling & Jativa — Шалфей вешчуноў
  • Salvia dominica L.
  • Salvia dumetorum Andrz. ex Besser
  • Salvia farinacea Benth.
  • Salvia forskahlii L.
  • Salvia glutinosa L. — Шалфей ліпкі
  • Salvia hispanica L.
  • Salvia involucrata Cav.
  • Salvia judaica Boiss.
  • Salvia jurisicii Kosanin
  • Salvia lavandulifolia Vahl
  • Salvia leucophylla Greene
  • Salvia limbata C.A.Mey.
  • Salvia mellifera Greene
  • Salvia microphylla Kunth
  • Salvia munzii Epling
  • Salvia nemorosa L. — Шалфей лясны, ці Шалфей дуброўны
  • Salvia nutans L. — Шалфей паніклы
  • Salvia officinalis L. typus[3] — Шалфей лекавы, ці Шалфей аптэчны, ці Шальва, ці Шальвея, ці Шалфей, ці Дужэц, ці Шалвея, ці Шальвія
  • Salvia patens Cav.
  • Salvia plebeia R.Br.
  • Salvia pratensis L. — Шалфей лугавы, ці Жаўрэц
  • Salvia reflexa Hornem. — Шалфей адагнуты
  • Salvia ringens Sm.
  • Salvia roemeriana Scheele
  • Salvia sclarea L. — Шалфей мускатны
  • Salvia spathacea Greene
  • Salvia spinosa L.
  • Salvia splendens Sellow ex Schult. — Шалфей цудоўны, ці Сальвія
  • Salvia sylvestris L.
  • Salvia syriaca L.
  • Salvia taraxacifolia Coss. & Bal.
  • Salvia tesquicola Klokov & Pobed.
  • Salvia transsylvanica Schur
  • Salvia uliginosa Benth.
  • Salvia verbascifolia M.Bieb.
  • Salvia verbenaca L.
  • Salvia verticillata L. — Шалфей мутоўчаты, ці Шалфей кальчаковы
  • Salvia virgata Jacq.
  • Salvia viridis L.
  • Salvia macrosiphon Boiss.

Гл. таксама

Зноскі

  1. ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
  2. ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
  3. 1 2 Звесткі пра род {{{1}}} у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP). (англ.)
  4. ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 117. — 160 с. — 2 350 экз.
  5. 1 2 3 4 Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17.
  6. ↑ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 119. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
  7. ↑ Sutton, J. The Gardener's Guide to Growing Salvias. — Workman Publishing Company, 2004. — P. 15—16. — ISBN 9780881926712.
  8. ↑ Salvia (англ.). The Plant List. Version 1.1. (7 красавіка 2013). Праверана 2 кастрычніка 2016.

Літаратура

  • Траццякоў Д. І. Шалфей // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — С. 363. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17).
  • Кудрашова М. Г. Шалфей // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз. — С. 366.
  • Победимова Е. Г. Род 1285. Шалфей — Salvia // Флора СССР. В 30-ти томах / Начато при руководстве и под главной редакцией акад. В. Л. Комарова; Редактор тома Б. К. Шишкин. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1954. — Т. XXI. — С. 244—363. — 703 с. — 3 000 экз.
  • Sage: The Genus Salvia by Spiridon E. Kintzios, CRC Press, 2000. ISBN 978-90-5823-005-8.
  • The Gardener’s Guide to Growing Salvias by John Sutton, Timber Press, 1999. ISBN 978-0-88192-474-9.
  • The New Book of Salvias by Betsy Clebsch, Timber Press, 2003. ISBN 978-0-88192-560-9.

Спасылкі

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.