Цягаўзброенасць[1] (рус. тяговооружённость, англ. thrust-to-weight ratio, скар. T/W або TWR) — адносіны цягі сілавой устаноўкі лятальнага апарата (ЛА) да яго вагі; адзін з найважнейшых параметраў, якія вызначаюць лётна-тэхнічныя характарыстыкі ЛА. Ад цягаўзброенасці залежаць хуткасць ЛА, час набору вышыні (скораўздымнасць[1]) і разгону да зададзенай хуткасці, максімальная вышыня палёту, даўжыня разбегу, а таксама яго манеўраныя характарыстыкі. Важнай характарыстыкай самалёта з’яўляецца стартавая цягаўзброенасць — адносіны ўзлётнай цягі да яго ўзлётнай вагі.
Для транспартных сродкаў, якія не з’яўляюцца лятальнымі апаратамі і не выкарыстоўваюць рэактыўныя рухавікі, карэктней ужываць тэрмін энергаўзброенасць.
Цягаўзброенасць можа быць вельмі рознай для лятальных апаратаў розных сістэм. У планёра, напрыклад, гэтая велічыня строга раўняецца нулю, што аднак не перашкаджае пілоту планёра выконваць палёты працягласцю ў суткі і на адлегласць у тысячы кіламетраў. У той жа час цягаўзброенасць палубнага знішчальніка з вертыкальным узлётам паводле азначэння перавышае адзінку.
Для рэактыўных рухавікоў цягаўзброенасць з'яўляецца безразмернай велічынёй (адносіны ньютан цягі да ньютана вагі). Поршневыя рухавікі звычайна характарызуюцца іх энергаўзброенасцю (Вт/кг).
Прыклад
Расійскі ракетны рухавік РД-180, які выкарыстоўваецца ў амерыканскіх ракетах «Атлас V», развівае на ўзроўні зямлі цягу 3820 кН і мае сухую масу 5307 кг. Выкарыстоўваючы паскарэнне свабоднага падзення ля паверхні Зямлі, можна разлічыць адносіны сілы цягі T да вагі W ля паверхні зямлі (цягаўзброенасць) гэтага рухавіка (1Н = 1кг × 9,807 м/с²)
Варта памятаць, што рухавік не можа працаваць без корпуса, бакаў з гаручым і г.д. У гэтым прыкладзе вылічана цягаўзброенасць рухавіка, якая выкарыстоўваецца ў якасці параўнальных даных для розных рухавікоў пры стэндавых выпрабаваннях. Цягаўзброенасць лятальных апаратаў вылічваецца па іх сярэдняй вазе.
Цягаўзброенасць некаторых самалётаў
Краіна | Першы палёт |
Самалёт | Цягаўзброенасць | Тып |
---|---|---|---|---|
1989 | B-2 | 0,205 | Малазаўважны стратэгічны бамбардзіроўшчыкк | |
1968 | C-5 | 0,22 | Цяжкі ваенна-транспартны самалёт | |
1952 | Ту-16 | 0,24 | Далёкі бамбардзіроўшчык | |
1976 | Іл-86 | 0,242 | Шырокафюзеляжны пасажырскі самалёт | |
1959 | L-29 | 0,25 | Вучэбна-трэніровачны самалёт | |
1952 | Handley Page Victor | 0,27 | Стратэгічны бамбардзіроўшчык | |
1991 | C-17 | 0,277 | Цяжкі ваенна-транспартны самалёт | |
1942 | Me 262 | 0,28З | Знішчальнік | |
1966 | Як-40 | 0,30 | Грамадзянскі пасажырскі самалёт | |
1963 | Ту-134 | 0,30 | Грамадзянскі пасажырскі самалёт | |
1948 | Іл-28 | 0,31 | Франтавы бамбардзіроўшчык | |
1967 | Boeing 737—400 | 0,31 | Грамадзянскі пасажырскі самалёт | |
1964 | XB-70A Valkyrie | 0,314 | Звышгукавы стратэгічны бамбардзіроўшчык | |
1954 | B-66 | 0,35 | Франтавы бамбардзіроўшчык | |
1968 | Ту-154 | 0,35-0,36 | Грамадзянскі пасажырскі самалёт | |
2010 | Sukhoi Superjet 100 | 0,36 | Грамадзянскі пасажырскі самалёт | |
1972 | A-10 | 0,36 | Штурмавік | |
1981 | Ту-160 | 0,37 | Звышгукавы стратэгічны
бамбардзіроўшчык | |
1974 | B-1B | 0,37 | Звышгукавы стратэгічны бамбардзіроўшчык | |
1969 | Concorde | 0,373 | Звышгукавы грамадзянскі пасажырскі самалёт | |
1947 | F-86 | 0,38З | Знішчальнік | |
1964 | SR-71 | 0,382 | Звышгукавы выведнік | |
1958 | Ту-22 | 0,38 | Франтавы бамбардзіроўшчык | |
1975 | Як-42 | 0,39 | Грамадзянскі пасажырскі самалёт | |
1969 | Ту-22М | 0,40 | Далёкі бамбардзіроўшчык | |
1981 | F-117 | 0,40 | Малазаўважны тактычны бамбардзіроўшчык | |
1964 | МиГ-25П | 0,41 | Знішчальнік-перахватчык | |
1982 | Ан-124 | 0,41 | Цяжкі ваенна-транспартны самалёт | |
1943 | Gloster Meteor | 0,45 | Знішчальнік | |
1959 | Dassault Mirage IV | 0,46 | Звышгукавы стратэгічны бамбардзіроўшчык | |
1975 | Су-25ТМ | 0,51 | Штурмавік | |
1952 | B-52 | 0,51 | Стратэгічны бамбардзіроўшчык | |
1947 | МіГ-15біс | 0,54 | Франтавы знішчальнік | |
1974 | Panavia Tornado | 0,55 | Знішчальнік-бамбардзіроўшчык | |
1953 | F-100 | 0,55 | Знішчальнік | |
1951 | Hawker Hunter | 0,56 | Знішчальнік | |
1967 | Су-24 | 0,60 | Франтавы бамбардзіроўшчык | |
1968 | SEPECAT Jaguar | 0,60 | Знішчальнік-бамбардзіроўшчык | |
1964 | F-111 | 0,61 | Тактычны бамбардзіроўшчык | |
1957 | English Electric Lightning | 0,63 | Знішчальнік-перахопнік | |
| 1969 | Су-17М4 | 0,68 | Знішчальнік-бамбардзіроўшчык |
1955 | Су-7БКЛ | 0,71 | Знішчальнік-бамбардзіроўшчык | |
1956 | F-106 | 0,71 | Знішчальнік-перахватчык | |
1990 | Су-34 | 0,71 | Франтавы бамбардзіроўшчык | |
1951 | Gloster Javelin | 0,78 | Знішчальнік-перахватчык | |
1956 | МіГ-21біс | 0,84 | Франтавы знішчальнік | |
1975 | МіГ-31 | 0,85 | Знішчальнік-перахватчык | |
1953 | МіГ-19С | 0,86 | Франтавы знішчальнік | |
961 | F-4 | 0,86 | Шматмэтавы знішчальнік | |
1984 | МіГ-23МЛД | 0,88 | Франтавы знішчальнік | |
2006 | F-35A | 0,89 | Шматмэтавы знішчальнік | |
1970 | F-14 | 0,91 | Знішчальнік-перахватчык | |
1978 | Mirage 2000C | 0,91 | Шматмэтавы знішчальнік | |
1956 | B-58 | 0,919 | Звышгукавы стратэгічны бамбардзіроўшчык | |
1988 | JAS 39 Gripen | 0,94 | Шматмэтавы знішчальнік | |
1978 | F/A-18 | 0,95 | Шматмэтавы знішчальнік | |
1986 | Dassault Rafale | 1,02 | Шматмэтавы знішчальнік | |
1974 | F-16 Fighting Falcon | 1,02 | Знішчальнік | |
1972 | F-15 | 1,04 | Шматмэтавы знішчальнік | |
1977 | Су-27 | 1,09 | Шматмэтавы знішчальнік | |
1990 | F-22 Raptor | 1,09 | Знішчальнік | |
1967 | Hawker Siddeley Harrier | 1,1 | Знішчальнік | |
1994 | Eurofighter Typhoon | 1,13 | Шматмэтавы знішчальнік | |
1977 | МіГ-29 | 1,13 | Шматмэтавы знішчальнік | |
2008 | Су-35С | 1,14 | Шматмэтавы знішчальнік | |
2010 | ПАК ФА | 1,38 | Малазаўважны шматмэтавы знішчальнік | |
1987 | Як-141 | 1,5 | Знішчальнік-перахватчык |
Цягаўзброенасць некаторых рухавікоў
Рухавік | Цягаўзброенасць |
---|---|
Olympus 593[2] | 4,0[2] |
J-58 | 5,2[3] |
SSME | 73,12[4] |
РД-180 | 73,4 |
F-1 | 94,1[5] |
Merlin 1C | 96 |
НК-33 | 136 |
Merlin 1D | 150[6] |
Зноскі
- 1 2 Русско-белорусский словарь для военных = Руска-беларускі слоўнік для вайскоўцаў / М-во обороны Респ. Беларусь, Упр. воспитат. работы и информ. - Мн. : БелЭн, 1996. — 446 с.
- 1 2 Двигатель сверхзвукового пассажирского самолёта «Конкорд».
- ↑ Aircraft: Lockheed SR-71A Blackbird Архівавана 8 мая 2009.
- ↑ SSME Двигатель американского космического челнока.
- ↑ Encyclopedia Astronautica: F-1 (англ.). Архівавана з першакрыніцы 6 жніўня 2012. Праверана 26 снежня 2015.
- ↑ SpaceX joy at Merlin 1D test (англ.). Архівавана з першакрыніцы 6 жніўня 2012. Праверана 26 снежня 2015.