Стваральнік эсперанта, Людвіг Лазар Заменгоф, ілюстраваў вымаўленне на эсперанта параўнаннем яго літар з іх эквівалентамі на некалькіх асноўных еўрапейскіх мовах і абвясціў прынцып «адна літара, адзін гук». Улічваючы, што параўноўваныя мовы не былі цалкам ідэнтычнымі, ён паведаміў, што вымаўленне на італьянскай магло б лічыцца ўзорам для эсперанта.

За сто гадоў існавання эсперанта былі распрацаваны фаналагічныя нормы, у тым ліку фанетыкі[1] фотастатыкі[2] і інтанацыі,[3]. Зараз можна казаць пра слушнае вымаўленне на эсперанта і слушнае ўтварэнне слоў незалежна ад моў, што спачатку выкарыстоўваліся для апісання эсперанта. Норма мала разыходзіцца з прынцыпам «адна літара, адзін гук»; існуюць толькі невялікія allophonic варыяцыі[4].

Мінімальныя пары

Адрозненні паміж некалькімі зычнымі ў эсперанта нясуць вельмі лёгкія функцыйныя нагрузкі, яны не знаходзяцца ў дадатковай дыстрыбуцыі і не з'яўляюцца алафонамі. Практычным эфектам гэтага з'яўляецца тое, што людзі, якія не кантралююць гэтыя адрозненні, могуць мець зносіны без цяжкасцей. Так нязначныя адрозненні Ĵ / ʒ / супраць ĝ / d͡ʒ / кантрастуюць у aĵo ('канкрэтная рэя') супраць aĝo ('год').

Алафанічныя варыяцыі

Алафоны ўяўляюць сабою рэалізацыя фанемы, яе варыянт, абумоўлены пэўным фанетычным асяроддзем. У эсперанта прымальныя наступныя алафоны:

Фанемы aeoiunmrvzʒfsʃbdɡptk
Алафоны ɑɛɔijuwŋ, ɲɱɾʋ, w, fsʃvzʒptkbdɡ

Агульнай крыніцай алафанічнай варыяцыі з'яўляюцца запазычаныя словы, асабліва імёны ўласныя, калі ў слове застаюцца рэшткі выточнай мовы ці калі ствараюцца новыя паслядоўнасці, каб пазбегнуць дублявання існых каранёў.

Зноскі

  1. Burkina, O. (2005): «Rimarkoj pri la prononca normo en Esperanto», Lingvaj kaj historiaj analizoj.
  2. PMEG. bertilow.com.
  3. http://www.phon.ucl.ac.uk/home/wells/frazmelodio_plena.doc
  4. PMEG. bertilow.com.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.