Упраўленне дзяржаўнай бяспекі (венг.: Államvédelmi Hatóság, AVH) — служба дзяржбяспекі ў другой Венгерскай Рэспубліцы і Венгерскай Народнай Рэспубліцы, якая існавала ў 1945—1956 гадах.
Гісторыя
1 лютага 1945 года быў створаны палітычны дэпартамент пры паліцыі Будапешта — PRO. У 1946 годзе PRO быў рэарганізаваны ў Дэпартамент дзяржаўнай бяспекі (Államvédelmi Osztály, AVO), а ў 1950 годзе — пераназваны ў Кіраванне дзяржаўнай бяспекі (AVH).
Падчас кіравання «лепшага венгерскага вучня Сталіна» Мацьяша Ракашы УДБ праводзіла палітыку выкаранення іншадумства, а таксама была інструментам Сіваграка ў змаганні супраць яго палітычных апанентаў (прыкладам, Ласла Райка). «Росквіт» УДБ давёўся на канец 40-х — 1953. Дзяржбяспека (AVH) налічвала ў штаце 28 тыс. чал. Ім дапамагалі 40 тыс. інфарматараў. На мільён жыхароў Венгрыі АВХ завяла дасье — больш за на 10 % усяго насельніцтва, улучаючы старых і дзяцей. З іх 650 тысяч падпалі пад пераследам, у тым ліку каля 400 тысяч — турэмныя зняволенні[1].
Пасля смерці Сталіна ў 1953 годзе пачаўся перыяд адноснай лібералізацыі, злучаны з прыходам на пасаду старшыні Савета Міністраў ВНР Імрэ Надзя, які, аднак, у 1955 годзе быў зняты з пасады.
УДБ і паўстанне 1956 года
УДБ згуляла значную ролю ў Венгерскім паўстанні 1956 года. Супраць УДБ часцяком была скіравана нянавісць паўстанцаў, і ў выніку многія супрацоўнікі УДБ былі забіты, прытым некаторыя былі забіты вельмі жорсткім чынам.
Зноскі
- ↑ Контлер 2002, с. 536-537.
Літаратура
- Контлер Л. История Венгрии. Тысячелетие в центре Европы = A History of Hungary: Millenium in Central Europe. — М.: Весь мир, 2002. — 656 с. — ISBN 5-7777-0129-9.
Гл. таксама
- Музей тэрору
Спасылкі
- Венгерская «оттепель» 56-го Архівавана 21 верасня 2007.