Трубадур
італ.: Il Trovatore італ.: Il trovatore[1]
Кампазітар	Джузэпэ Вердзі[1]
Лібрэтыст	Сальваторэ Камарана[d][1] і Леонэ Эмануэле Бардарэ[d]
Мова лібрэта	італьянская мова
Крыніца сюжэту	Трубадур
Жанр	опера[1]
Дзеяў	4[1]
Карцін	8
Год стварэння	1850—1852
Першая пастаноўка	19 студзеня 1853[1]
Месца першай пастаноўкі	Тэатр «Апола», Рым
Уваходзіць у цыкл	Папулярная трылогія[d]
Працягласць (прыбл.)	2,5 гадзіна
Месца дзеяння	правінцыя Біская і Каралеўства Арагон
Час дзеяння	XV стагоддзе
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Трубаду́р (італ.: Il trovatore) — опера Джузэпэ Вердзі ў 4 дзеях, 8 карцінах, на лібрэта Сальваторэ Камарана і Леонэ Бардарэ. Прэм’ера адбылася 19 студзеня 1853 года ў рымскім тэатры «Апола». Нароўні з «Травіятай» і «Рыгалета» «Трубадур» лічыцца адным з найбуйнейшых твораў Вердзі, створаных у 1850-я гады.

Гісторыя стварэння

Вердзі задумаў напісаць оперу на гэты сюжэт у пачатку 1850 года, неўзабаве пасля заканчэння працы над «Луізай Мілер». У лісце ад 2 студзеня 1850 да Камарана ён просіць напісаць лібрэта па драме іспанскага драматурга Антоніа Гарсія Гуцьерэса (1813—1884) «Трубадур», дзеянне якой часткова адбываецца ў Альхаферыі. Камарана адказаў далёка не адразу: яго збянтэжыў сюжэт, які цэнзура магла палічыць крамольным. Тым часам Вердзі, скончыўшы ў 1851 годзе оперу «Рыгалета», ізноў патрабуе ад Камарана адказу. Нарэшце, у красавіку 1851 года Камарана даслаў Вердзі варыянт лібрэта, але яно не задаволіла кампазітара. Новы тэкст Камарана скончыць не паспеў: ён памёр улетку 1852 года, і астатнюю працу бярэ на сябе паэт Леонэ Бардарэ. Ашаломлены смерцю свайго сябра Камарана, Вердзі, тым не менш, працягнуў пісаць оперу і скончыў працу да канца 1852 года.

Дзеючыя асобы

Вежа Трубадура ў Альхаферыі (Сарагоса).

Дзеянне адбываецца ў Біскаі і Арагоне (Іспанія) у XV стагоддзі.

Змест

Пастаноўкі ў Беларусі

У Мінску выконвалася ў 1890—1891 гадах трупай В. Картавава на чале з В. Сукам; у 1899—1900 і 1903 — італьянскай трупай Ф. Кастэлана.

На сцэне Дзяржаўнага тэатра оперы і балета Беларусі пастаўлена ў 1955 годзе (дырыжор Л. Любімаў, рэжысёр Л. Александроўская, мастак У. Кульваноўскі, хормайстар М. Прысёлкаў; ды Луна — А. Генералаў, У. Глазаў; Леанора — С. Друкер, Т. Шымко; Манрыка — М. Лазараў, І. Сайкоў; Азучэна — К. Кудрашова, Г. Цэпава), у 1964 (дырыжор Т. Каламійцава, рэжысёр Ю. Ужанцаў, мастак У. Кульваноўскі, хормайстар Аляксей Пятровіч Кагадзееў; ды Луна — А. Генералаў, В. Ганчарэнка, І. Сарокін, А. Саўчанка; Леанора — Л. Ганестава, Н. Ткачэнка, Г. Грышчанка, Г. Лебедзева, І. Адзінцова, Г. Паліванава, К. Старыкава; Манрыка — З. Бабій, В. Гур’еў, Б. Нікольскі; Азучэна — Л. Галушкіна, П. Дружына, Л. Анегіна, С. Данілюк); у Нацыянальным акадэмічным тэатры оперы ў 2001 (дырыжор А. Анісімаў, рэжысёр Б. Утораў, мастак Л. Ганчарова, хормайстар Н. Ламоновіч; ды Луна — У. Пятроў, А. Саўчанка, М. Майсеенка, А. Марозаў; Леанора — Т. Глаголева, Т. Траццяк, А. Раеўская, Т. Кнутовіч; Манрыка — С. Франкоўскі, У. Раеўскі, А. Тузлукоў; Азучэна — Н. Руднева, Н. Галеева, Т. Варапай, М. Аксёнцава). Апошняя версія з боку рэжысуры вытрымана ў традыцыях вялікай класічнай оперы, але ўмоўна-рэалістычная сцэнаграфія падкрэслівае эмрочна-рамантычны каларыт.

Экранізацыі

• «Трубадур» (1949, Італія). Рэжысёр — Кармінэ Галонэ.

Літаратура

• «Трубадур» // Тэатральная Беларусь: энцыклапедыя : у 2 т. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.]. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2003. — Т. 2. — 571 с. — 4 000 экз. — ISBN 985-11-0259-8.
• Оперы Дж. Верди. Путеводитель. ― М.: Музыка, 1971

Спасылкі

• «Трубадур»: Ноты на IMSLP
• Лібрэта Архівавана 13 ліпеня 2004.
• Лібрэта оперы Трубадур Архівавана 4 сакавіка 2016.

1. 1 2 3 4 5 6 Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 20 кастрычніка 2021.
   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q3621644'></a>