Стэфан Лазаравіч
сербск.: Стефан Лазаревић
despot of Serbia[d]
1404 — 19 ліпеня 1427
Пераемнік Джурадж Бранкавіч[d]
Нараджэнне каля 1374 ці 1377[1]
Смерць 19 ліпеня 1427(1427-07-19)[1]
Месца пахавання
Род Лазаравічы
Бацька Лазар Хрэбелянавіч[2]
Маці Міліца Сербская
Жонка Helena Gattilusio[d]
Веравызнанне Сербская праваслаўная царква
Дзейнасць суверэн
Аўтограф Выява аўтографа
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Стэ́фан Лазаравіч (сербск.: Стефан Лазаревић; 1374 — 19 ліпеня 1427) — кіраўнік сярэдневяковай Сербіі з 1389 года ў якасці васала Асманскай імперыі, з 1402 года адносна самастойна (пад эгідай венгерскай кароны). Другі і апошні манарх з роду Лазара. У 1403 г. перанёс сталіцу Сербіі ў горад Бялград.

Біяграфія

Сын Лазара Хрэбелянавіча, які загінуў у бітве на Косавым полі з асманамі ў 1389 годзе, і Міліцы.

Стэфан браў удзел у якасці асманскага васала ва ўсіх бітвах султана Баязіда I, які ўзяў да сябе ў гарэм малодшую сястру Стэфана. Сярод іншых ён удзельнічаў у бітве пры Нікопале з балгарамі ў 1396 годзе, якая прывяла да падзення Другога Балгарскага царства, і ў бітве пры Равінэ.

Пасля аглушальнага разгрому Асманскай імперыі Тамерланам у 1402 годзе Стэфан Лазаравіч, які прымаў удзел у гэтай бітве на баку Баязіда, абвясціў сябе дэспатам Сербіі. Права на гэты тытул яму падаў імператар Канстанцінопаля, з якім Стэфан сустрэўся на шляху назад у Сербію.

Па вяртанні на радзіму Стэфан атрымаў перамогу ў барацьбе са сваім пляменнікам Георгіем Бранкавічам за вяршэнства ў Сербіі. Для гэтага ён уступіў у саюз з венгерскім каралём Жыгімонтам, прызнаўшы яго сюзерэнітэт. Яго праціўнік Бранкавіч зрабіў стаўку на маладога султана Сулеймана і аблічыўся.

У вырашальнай бітве сваю армію на дапамогу швагру прывёў Георгій II Балшыч, кіраўнік княства Зэта. Ва ўзнагароду за вернасць Жыгімонт надзяліў Стэфана землямі ў Ваяводзіне, якія ўключалі гарады Земун, Мітравіцу і Апацін. Таксама пад яго кантроль патрапілі ключавыя дунайскія крэпасці — Бялградская і Голубацкая.

Дэспатава вежа — адзіная частка Бялградскай крэпасці часоў Стэфана Лазаравіча, якая ацалела пасля аўстра-турэцкіх войнаў XVII стагоддзя

Стэфан надаваў вялікую ўвагу ўпрыгожванню заснаванага ім манастыра Манасія, увёў у Сербіі рыцарскія турніры на заходні ўзор і адным з першых на Балканах стаў выкарыстоўваць агнястрэльную зброю. Месца пахавання — Копарынскі манастыр у пасёлку Вяліка-Плана.

Паколькі ад шлюбу з дачкой лесбаскага дэспата Гатылузіа дзяцей у Стэфана не было, правы на яго ўладанні атрымаў у спадчыну пляменнік — Георгій Бранкавіч.

У літаратуры

Пяру Стэфана Лазаравіча прыпісваюць шэраг літаратурных твораў — паэтычнае пасланне брату Вуку і плач на смерць князя Лазара.

У жыцяпісе Стэфана Лазаравіча ёсць апавяданне пра тое, як гэты кіраўнік, перапрануўшыся, пад выглядам простага чалавека хадзіў раздаваць міласціну жабракам. Адзін з жабракоў тройчы падыходзіў да кіраўніка за міласцінай, і той папракнуў яго ў прагнасці. Тады жабрак у адказ папракнуў Стэфана, што той «і на зямлі кіруе, і Нябеснае Царства атрымаць жадае». Гэты сюжэт быў выкарыстаны ў жыціі князя Івана Каліты з Валакаламскага патэрыка[3].

Зноскі

  1. 1 2 National Library of Israel Names and Subjects Authority File Праверана 1 чэрвеня 2023.
  2. ↑ Lundy D. R. The Peerage
  3. ↑ Турилов А. А. «Гарун-ар-Рашидовский» сюжет в славянских литературах XV—XVI в. //Древняя Русь. Вопросы медиевистики. 2004. № 2(16). С. 8-11.

Літаратура

Спасылкі

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.