Стэфан Зан
Стэфан Зан на літаграфіі Ахіла Дэверыя[2]
Дата нараджэння 1803
Месца нараджэння
Дата смерці 23 мая 1859(1859-05-23)
Месца смерці
Бацька Караль Зан[d]
Маці Кацярына Зан з Дылеўскіх[d]
Род войскаў кавалерыя
Гады службы 1831
Званне падпаручнік
Камандаваў партызанскі атрад, атрады рэгулярнай арміі
Бітвы/войны Паўстанне 1830—1831 гадоў
Узнагароды і званні
Virtuti Militari

Стэфан Зан (таксама Стэфан Зань) (польск.: Stefan Zan (Zań); 1803, в. Ішкалдзь[3], Навагрудскі павет, Гродзенская губерня — 23 мая 1859, Нантэр, Францыя) — удзельнік паўстання 1830—1831 гадоў, тавянчык, малодшы брат Тамаша Зана.

Паходжанне

Сапраўднае прозвішча самога Стэфана і яго продкаў вымаўлялася мякка — «Зань»[4][5]. У часе вучобы брата Стэфана Тамаша Зана ў Віленскім універсітэце вымаўленне з невядомых прычын пацвярдзела і ў такім выглядзе замацавалася ў літаратуры[6], імаверна, па звычайным недаглядзе аднаго з службоўцаў канцылярыі[5].

Дзед Стэфана Зана — таксама Тамаш — быў бурмістрам у Радашковічах, дзе меў зямельныя надзелы і арандаваў непадалёк адсюль маёнтак Селішча. Продкі Стэфана Зана па матчынай лініі жылі ва Уздзе і былі перайшоўшымі з праваслаўя ўніятамі[7].

Бацька Стэфана — Караль Зан — атрымаў у спадчыну ўладанні ў Радашковічах. Удзельнічаў у паўстання Тадэвуша Касцюшкі і пасля яго здушэння вярнуўся дамоў, але з пачаткам рэпрэсій у дачыненні да паўстанцаў уцякае пад Кёнігсберг[6].

Біяграфія

З 30 красавіка 1831 г. далучыўся да лістападаўскага паўстання ў якасці шэраговага, дзейнічаў на Падоллі, з 4 кастрычніка 1831 года падпаручнік 1 палка кракаўскай конніцы[3]. 5 ліпеня 1831 года быў узнагароджаны Срэбным Крыжам ордэна Virtuti Militari[3]. 5 кастрычніка 1831 года адышоў у складзе корпуса Мацея Рыбінскага ў Прусію[3]. У жніўні 1832 года прыбыў у Францыю, сябраваў з Адамам Міцкевічам, быў тавянчыкам[3]. З 10 снежня 1832 года член Таварыства Літоўскае і зямель Рускіх, пачаткова належаў да закладу ў Буржэ, у 1833 перабраўся ў Парыж[3]. У кастрычніку 1851 жыў у Баціньёле[3]. Памёр у Нантэры[3].

Зноскі

  1. ↑ Straszewicz J., Les Poloneis et les Poloneises de la Revolution du 29. XI. 1830, Paris 1832
  2. ↑ На літаграфіі менавіта Стэфан Зан, часта памылкова асоба на літаграфіі асацыюецца з Тамашам Занам, старэйшым братам Стэфана[1].
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 Удзельнікі паўстання 1830–1831 гг. на Беларусі: Біябібліяграфічны слоўнік / В. В. Гарбачова. — Мн.: БДУ, 2004. — 400 с. — C. 148 — ISBN 985-485-144-3.)
  4. ↑ Мысляры і асветнікі Беларусі: Энцыкл. даведнік / Беларус. Энцыкл. / Гал. рэд. «Беларус. Энцыкл.»: Барыс Сачанка (гал. рэд.) і інш.; мастацк. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 434—435. — 671 с.
  5. 1 2 Марціновіч А. А. Пакутнік за свабоду — «архіпрамяністы» Тамаш Зан // У часе прасветленыя твары: гістарычн. эсэ, нарысы. — Мн.: Полымя, 1999. — С. 292. — ISBN 985-07-0297-4.
  6. 1 2 Філаматы і філарэты / Укладанне, пераклад польскамоўных твораў, прадмова, біяграфічныя даведкі пра аўтараў і каментарыі К. Цвіркі,. — Мн., 1998. — С. 197. — 400 с. — (Беларускі кнігазбор).
  7. ↑ Цвірка, К. Вечны выгнаннік і пілігрым. Жыццё і творчасць Тамаша Зана. — 1994. — № 2. — С. 17—24.

Літаратура

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.