
Но́белеўская прэ́мія па фі́зіцы (шведск.: Nobelpriset i fysik) — прэстыжная ўзнагарода, якая штогод ўручаецца Нобелеўскім фондам за навуковыя дасягненні ў вобласці фізікі. Адна з пяці Нобелеўскіх прэмій.
Гісторыя
Нобелеўская прэмія па фізіцы была заснавана Альфрэдам Нобелем у яго завяшчанні, напісаным 27 лістапада 1895 года ў Парыжы, дзе яна згадваецца самай першай:
|
Нобелеўская прэмія па фізіцы прысуджаецца штогод з 1901 года і толькі шэсць разоў гэтага не адбывалася: у 1916, 1931, 1934, 1940, 1941 і 1942 гадах.[3] Першым лаўрэатам у 1901 годзе стаў Вільгельм Рэнтген. З тых часоў 203 чалавекі атрымаў 204 прэміі.[3]
Адбор кандыдатаў
Паводле статута Нобелеўскага фонду, высоўваць кандыдатаў на прэмію па фізіцы могуць наступныя асобы[4]:
- члены Шведскай каралеўскай акадэміі навук;
- члены Нобелеўскага камітэта па фізіцы;
- лаўрэаты Нобелеўскай прэміі па фізіцы;
- Прафесары фізічных навук універсітэтаў і тэхнічных ВНУ Швецыі, Даніі, Фінляндыі, Ісландыі, Нарвегіі, а таксама стакгольмскага Каралінскага інстытута;
- загадчыкі адпаведных кафедр, сама меней, у шасці ўніверсітэтах ці ўніверсітэцкіх каледжах, абраных Акадэміяй навук у відах належнага размеркавання паводле краін;
- іншыя вучоныя, ад якіх Акадэмія палічыць патрэбным прыняць прапановы.
Выбар асоб, згаданых у пунктах 5 і 6 для вылучэння кандыдатаў, павінен быць зроблены да канца верасня кожнага года, папярэдняга году ўзнагароджання.
Адбор кандыдатаў ажыццяўляе Нобелеўскі камітэт па фізіцы. З іх ліку Шведская каралеўская акадэмія навук выбірае лаўрэатаў.[4] Адначасова могуць быць узнагароджаны адна ці дзве працы, але пры гэтым агульная колькасць узнагароджаных не павінна перавышаць трох.[5]
Узнагароджанне
Лаўрэаты прэміі па фізіцы звычайна аб’яўляюцца ў пачатку кастрычніка адразу пасля лаўрэатаў прэміі па медыцыне і фізіялогіі. Цырымонія ўручэння прэміі праходзіць 10 снежня ў Стакгольме, у дзень смерці Альфрэда Нобеля. Як і лаўрэатам іншых нобелеўскіх прэмій, лаўрэатам прэміі па фізіцы ўручаюцца дыплом і медаль, а таксама грашовая ўзнагарода.[6] Медаль для лаўрэатаў у вобласці фізікі і хіміі адрозніваецца рэверсам, — на ім сярод аблокаў намалявана жанчына, якая ўвасабляе геній навукі, яна зрывае вэлюм з жаночай фігуры з рогам дастатку ў руках, што ўвасабляе прыроду.[7]
Спіс лаўрэатаў
1900-я
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1901 | ![]() |
![]() |
|
[8] |
1902 | ![]() |
![]() |
|
[9] |
![]() |
![]() | |||
1903 | ![]() |
![]() |
|
[10] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() | |||
1904 | ![]() |
![]() |
|
[11] |
1905 | ![]() |
![]() |
|
[12] |
1906 | ![]() |
![]() |
|
[13] |
1907 | ![]() |
![]() |
|
[14] |
1908 | ![]() |
![]() |
|
[15] |
1909 | ![]() |
![]() |
|
[16] |
![]() |
![]() |
1910-я
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1910 | ![]() |
![]() |
|
[17] |
1911 | ![]() |
![]() |
| [18] |
1912 | ![]() |
![]() |
|
[19] |
1913 | ![]() |
![]() |
|
[20] |
1914 | ![]() |
![]() |
|
[21] |
1915 | ![]() |
![]() |
|
[22] |
![]() |
![]() | |||
1916 | Прэмія не прысуджалася | Грашовыя сродкі ўключаны ў спецфонд секцыі | [23] | |
1917 | ![]() |
![]() |
|
[24] |
1918 | ![]() |
![]() |
|
[25] |
1919 | ![]() |
![]() |
|
[26] |
1920-я
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1920 | ![]() |
![]() |
[27] | |
1921 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[28] |
1922 | ![]() |
![]() |
|
[29] |
1923 | ![]() |
![]() |
|
[30] |
1924 | ![]() |
![]() |
|
[31] |
1925 | ![]() |
![]() |
|
[32] |
![]() |
![]() | |||
1926 | ![]() |
![]() |
|
[33] |
1927 | ![]() |
![]() |
|
[34] |
![]() |
![]() |
| ||
1928 | ![]() |
![]() |
|
[35] |
1929 | ![]() |
![]() |
| [36] |
1930-я
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1930 | ![]() |
![]() |
|
[37] |
1931 | Прэмія не прысуджалася | Грашовыя сродкі ўключаны ў спецфонд секцыі | [38] | |
1932 | ![]() |
![]() |
|
[39] |
1933 | ![]() |
![]() |
|
[40] |
![]() |
![]() | |||
1934 | Прэмія не прысуджалася | Грашовыя сродкі ўключаны ў спецфонд секцыі (2/3) і Нобелеўскі фонд (1/3) | [41] | |
1935 | ![]() |
![]() |
|
[42] |
1936 | ![]() |
![]() |
|
[43] |
![]() |
![]() |
| ||
1937 | ![]() |
![]() |
|
[44] |
![]() |
![]() | |||
1938 | ![]() |
![]() |
|
[45] |
1939 | ![]() |
![]() |
|
[46] |
1940-я
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1940 | Прэмія не прысуджалася | Грашовыя сродкі ўключаны ў спецфонд секцыі (2/3) і Нобелеўскі фонд (1/3) | [47] | |
1941 | [48] | |||
1942 | [49] | |||
1943 | ![]() |
![]() |
|
[50] |
1944 | ![]() |
![]() |
|
[51] |
1945 | ![]() |
![]() |
|
[52] |
1946 | ![]() |
![]() |
|
[53] |
1947 | ![]() |
![]() |
|
[54] |
1948 | ![]() |
![]() |
|
[55] |
1949 | ![]() |
![]() |
| [56] |
1950-я
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1950 | ![]() |
![]() |
|
[57] |
1951 | ![]() |
![]() |
|
[58] |
![]() |
![]() | |||
1952 | ![]() |
![]() |
|
[59] |
![]() |
![]() | |||
1953 | ![]() |
![]() |
|
[60] |
1954 | ![]() |
![]() |
|
[61] |
![]() |
![]() |
| ||
1955 | ![]() |
![]() |
| [62] |
![]() |
![]() |
| ||
1956 | ![]() |
![]() |
|
[63] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1957 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[64] |
![]() |
![]() ![]() | |||
1958 | ![]() |
![]() |
|
[65] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1959 | ![]() |
![]() |
|
[66] |
![]() |
![]() |
1960-я
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1960 | ![]() |
![]() |
|
[67] |
1961 | ![]() |
![]() |
|
[68] |
![]() |
![]() |
| ||
1962 | ![]() |
![]() |
|
[69] |
1963 | ![]() |
![]() |
|
[70] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() | |||
1964 | ![]() |
![]() |
|
[71] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1965 | ![]() |
![]() |
|
[72] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1966 | ![]() |
![]() |
|
[73] |
1967 | ![]() |
![]() |
|
[74] |
1968 | ![]() |
![]() |
|
[75] |
1969 | ![]() |
![]() |
|
[76] |
1970-я
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1970 | ![]() |
![]() |
|
[77] |
![]() |
![]() |
| ||
1971 | ![]() |
![]() |
|
[78] |
1972 | ![]() |
![]() |
|
[79] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1973 | ![]() |
![]() |
|
[80] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() | |||
1974 | ![]() |
![]() |
|
[81] |
![]() |
![]() |
| ||
1975 | ![]() |
![]() |
|
[82] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1976 | ![]() |
![]() |
|
[83] |
![]() |
![]() | |||
1977 | ![]() |
![]() |
|
[84] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1978 | ![]() |
![]() |
|
[85] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() | ||||
1979 | ![]() |
![]() |
|
[86] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() |
1980-я
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1980 | ![]() |
![]() |
| [87] |
![]() |
![]() | |||
1981 | ![]() |
![]() |
|
[88] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() |
| ||
1982 | ![]() |
![]() |
|
[89] |
1983 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[90] |
![]() |
![]() |
| ||
1984 | ![]() |
![]() |
|
[91] |
![]() |
![]() | |||
1985 | ![]() |
![]() |
| [92] |
1986 | ![]() |
![]() |
|
[93] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() | |||
1987 | ![]() |
![]() |
|
[94] |
![]() |
![]() | |||
1988 | ![]() |
![]() |
|
[95] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1989 | ![]() |
![]() |
|
[96] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() |
1990-я
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1990 | ![]() |
![]() |
|
[97] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1991 | ![]() |
![]() |
|
[98] |
1992 | ![]() |
![]() |
|
[99] |
1993 | ![]() |
![]() |
|
[100] |
![]() |
![]() | |||
1994 | ![]() |
![]() |
|
[101] |
![]() |
![]() |
| ||
1995 | ![]() |
![]() |
|
[102] |
![]() |
![]() |
| ||
1996 | ![]() |
![]() |
|
[103] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1997 | ![]() |
![]() |
|
[104] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1998 | ![]() |
![]() |
| [105] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
1999 | ![]() |
![]() |
|
[106] |
![]() |
![]() |
2000-я
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
2000 | ![]() |
![]() (1/4 прэміі) |
|
[107] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() |
| ||
2001 | ![]() |
![]() |
|
[108] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
2002 | ![]() |
![]() |
|
[109] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() |
| ||
2003 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[110] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() ![]() | |||
2004 | ![]() |
![]() |
|
[111] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
2005 | ![]() |
![]() |
|
[112] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() | |||
2006 | ![]() |
![]() |
|
[113] |
![]() |
![]() | |||
2007 | ![]() |
![]() |
|
[114] |
![]() |
![]() | |||
2008 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[115] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() | |||
2009 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[116] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() |
2010-я
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
2010 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[117] [118] |
![]() |
![]() ![]() | |||
2011 | ![]() |
![]() |
[119] | |
![]() |
![]() ![]() | |||
![]() |
![]() | |||
2012 | ![]() |
![]() |
|
[120] |
![]() |
![]() | |||
2013 | ![]() |
![]() |
|
[121] |
![]() |
![]() | |||
2014 | ![]() |
![]() |
|
[122] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() ![]() | |||
2015 | ![]() |
![]() |
|
[123] |
![]() |
![]() | |||
2016 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[124] |
![]() |
![]() ![]() | |||
![]() |
![]() ![]() | |||
2017 | ![]() |
![]() |
|
[125] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
2018 | ![]() |
![]() |
|
[126] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() | |||
2019 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[127] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() |
2020-я
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
2020 | ![]() |
![]() |
|
[128] |
![]() |
![]() |
| ||
![]() |
![]() | |||
2021 | ![]() |
![]() |
|
[129] |
![]() | ||||
![]() |
![]() |
| ||
2022 | ![]() |
![]() |
|
[130] |
![]() |
![]() | |||
![]() |
![]() | |||
2023 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[131] |
![]() |
![]() ![]() | |||
![]() | ||||
Статыстыка паводле краін
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() | ||||||||||||||||||
![]() |
Цікавыя факты
- За ўсю гісторыю Нобелеўскай прэміі па фізіцы яе лаўрэатамі сталі толькі тры жанчыны — Марыя Кюры ў 1903 годзе, якая стала таксама першай жанчынай-лаўрэатам Нобелеўскай прэміі наогул, Марыя Гёперт-Маер у 1963 годзе[3] і Дона Стрыкленд у 2018 годзе.
- Адзіным чалавекам, які атрымаў Нобелеўскую прэмію па фізіцы два разы, быў Джон Бардзін — у 1956 і 1972 гадах.[3]}}
- Самым маладым на момант прысуджэння лаўрэатам Нобелеўскай прэміі па фізіцы і Нобелеўскай прэміі наогул стаў Уільям Лорэнс Брэг, які атрымаў яе ў 1915 годзе разам са сваім бацькам Уільямам Генры Брэгам ва ўзросце ўсяго 25 гадоў.[3]}}
- Самым старым на момант прысуджэння лаўрэатам стаў Райманд Дэвіс, ганараваны прэміяй 2002 года ва ўзросце 88 гадоў.[3]}}
- Найбольш доўгае жыццё дасталася лаўрэату 1967 года Хансу Бетэ, які пражыў 98 гадоў. Менш за ўсіх пражыў лаўрэат 1903 года П’ер Кюры, які ўжо ў 1906 годзе трагічна загінуў у дарожным здарэнні ва ўзросце 46 гадоў.
- Даўжэй за ўсіх з моманту атрымання Нобелеўскай прэміі па фізіцы і Нобелеўскай прэміі наогул пражыў лаўрэат 1929 года Луі дэ Бройль, які памёр у 1987 годзе.
Зноскі
- ↑ Завяшчанне Альфрэда Нобеля (руск.). nobeliat.ru. Архівавана з першакрыніцы 4 жніўня 2012. Праверана 6 ліпеня 2012.
- ↑ Alfred Nobels testamente (шведск.). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 4 жніўня 2012. Праверана 6 ліпеня 2012.
- 1 2 3 4 5 6 Facts on the Nobel Prize in Physics . Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 3 лютага 2012. Праверана 18 чэрвеня 2012.
- 1 2 Nomination and Selection of Physics Laureates(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 20 верасня 2012. Праверана 27 чэрвеня 2012.
- ↑ Statutes of the Nobel Foundation, § 4 . Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 4 жніўня 2012. Праверана 8 ліпеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize Award Ceremonies(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 6 кастрычніка 2011. Праверана 8 ліпеня 2012.
- ↑ The Nobel Medal for Physics and Chemistry . Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 3 лютага 2012. Праверана 18 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1901 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 14 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1902 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 20 снежня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1903 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1904 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 9 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1905 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1906 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 29 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1907 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 29 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1908 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 3 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1909 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1910 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1911 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1912 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1913 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1914 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1915 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1916 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1917 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1918 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1919 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1920 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 29 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1921 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 17 кастрычніка 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1922 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 5 жніўня 2011. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1923 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1924 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1925 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1926 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1927 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 24 кастрычніка 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1928 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1929 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 студзеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1930 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1931 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1932 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 16 ліпеня 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1933 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 16 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1934 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1935 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 3 кастрычніка 2017. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1936 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1937 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 22 кастрычніка 2007. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1938 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1939 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 9 снежня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1940 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1941 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1942 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1943 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1944 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1945 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 9 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1946 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1947 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 14 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1948 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 29 верасня 2007. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1949 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1950 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1951 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 29 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1952 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1953 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1954 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 26 студзеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1955 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 12 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1956 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 23 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1957 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 9 ліпеня 2006. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1958 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 кастрычніка 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1959 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1960 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1961 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1962 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1963 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 22 снежня 2014. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1964 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 21 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1965 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 24 кастрычніка 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1966 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1967 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1968 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1969 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1970 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1971 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1972 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 11 кастрычніка 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1973 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1974 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 12 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1975 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1976 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 ліпеня 2006. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1977 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 25 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1978 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 1 жніўня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1979 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 6 ліпеня 2014. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1980 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 5 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1981 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1982 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1983 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1984 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 7 красавіка 2011. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1985 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 2 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1986 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1987 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1988 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 17 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1989 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1990 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 16 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1991 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1992 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1993 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 лютага 2014. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1994 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 21 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1995 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 30 чэрвеня 2018. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1996 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 24 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1997 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 9 красавіка 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1998 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1999 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2000 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2001 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 23 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2002 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 7 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2003 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 5 ліпеня 2006. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2004 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 29 чэрвеня 2018. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2005 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 1 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2006 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 22 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2007 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2008 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 25 ліпеня 2018. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2009 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 31 сакавіка 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ Нобелеўская прэмія па фізіцы прысуджана выхадцам з Расіі за стварэнне графену — «Расійская газета», 5 кастрычніка 2010
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2010 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 студзеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2011 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 11 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2012 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 17 кастрычніка 2012. Праверана 9 кастрычніка 2012.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2013 (англ.). Нобелеўскі фонд. Праверана 8 кастрычніка 2013.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2014
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2015
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2016
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2017
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
Літаратура
- Чолаков В. Нобелевские премии: Учёные и открытия / Валерий Чолаков; Пер. с болг. А. С. Никольского; Под ред. и с предисл. д-ра хим. наук А. Н. Шамина. — М.: Мир, 1987. — 270 с. — (Библиотечная серия). — Доп. тир. 100 000 экз. (у зав.)
Спасылкі
- Афіцыйны сайт (англ.)
- Навука і тэхніка: Нобелеўскія лаўрэаты: Прэмія па фізіцы
- Nobel Prize winners by category (physics) — артыкул з Энцыклапедыі Брытаніка