Салярыс
Жанр	навукова-фантастычны фільм, прыгодніцкі фільм, артхаус, драматычны фільм, экранізацыя рамана[d] і arthouse science fiction film[d]
Рэжысёр	Андрэй Арсеньевіч Таркоўскі[1]
Сцэнарыст	Андрэй Арсеньевіч Таркоўскі Friedrich Gorenstein[d]
У галоўных ролях	Данатас Баніёніс[1] Наталля Бандарчук[1] Юры Ярвет[1] Анатоль Саланіцын[1] Мікола Грынько[1] Уладзіслаў Вацлававіч Дваржэцкі[1] Aleksandr Misharin[d][1] Yulian Semyonov[d] Olga Barnet[d][1] Olga Kizilova[d][1] Sos Sargsyan[d][1] Bagrat Hovhannisyan[d][1] Georgy Teykh[d][1] Artyom Karapetyan[d][1] Vladimir Tatosov[d][1] Уладзімір Пятровіч Заманскі[d][1]
Аператар	Vadim Yusov[d]
Кампазітар	Эдуард Мікалаевіч Арцем'еў Іаган Себасцьян Бах
Кінакампанія	Масфільм
Працягласць	160 хв.
Бюджэт	1 000 000 савецкі рубель
Краіна	СССР
Мова	руская
Год	1972, 5 лютага 1972[2], 13 мая 1972[2] і 5 лютага 1973[2]
IMDb	ID 0069293
Медыяфайлы на Вікісховішчы

«Салярыс» — драма, знятая Андрэем Таркоўскім у 1972 годзе па матывах аднайменнага рамана польскага пісьменніка-фантаста Станіслава Лема пра этычныя праблемы чалавецтва праз прызму кантактаў з пазаземным розумам. Шырокаэкранны фільм складаецца з дзвюх роўных частак.

Узнагароджаны Спецыяльным гран-пры журы Канскага кінафестывалю.

Сюжэт фільма

Дзеянне адбываецца ў будучыні. Салярыстыка — навука, якая вывучае далёкую планету Салярыс, — зайшла ў тупік. На Зямлі разгараецца дыскусія — ці працягваць марнаваць рэсурсы на даследаванні планеты або канчаткова згарнуць іх. Спрэчкі падагравае сведчанне пілота Бертана, некаторыя робяць з яго выснову, што акіян планеты, магчыма, мае розум. Псіхолаг, доктар Крыс Кельвін вылятае на Салярыс, каб прыняць рашэнне на месцы.

На вялізнай арбітальнай напаўзакінутай навуковай станцыі «Салярыс» ужо некалькі гадоў жывуць толькі трое навукоўцаў: Снаўт, Сарторыус і Гібарыян. Апынуўшыся на станцыі, скептычна настроены Крыс выяўляе, што яе экіпаж змучаны невытлумачальнымі з'явамі: да людзей прыходзяць «госці» — матэрыяльнае ўвасабленне іх самых пакутлівых успамінаў. Пазбавіцца ад «гасцей» немагчыма ніякім чынам — яны вяртаюцца зноў і зноў. Снаўт цалкам дэмаралізаваны, Сарторыус ратуецца пад маскай халоднага, цынічнага даследчыка, а Гібарыян скончыў жыццё самагубствам незадоўга да прыбыцця Кельвіна. Зямляне, напэўна, самі сталі аб'ектам даследаванняў з боку разумнага акіяна планеты.

Пакуль Кельвін спіць, «госць» прыходзіць і да яго. Акіян матэрыялізуе вобраз яго загінулай дзесяць гадоў таму жонкі, Хары. Спачатку Кельвін, як і іншыя салярысты, спрабуе пазбавіцца ад двайніка, але марна. З часам Кельвін пачынае ставіцца да «госця», як да жывога чалавека. Копія Хары таксама паступова ўсведамляе сваю сутнасць. Замест запраграмаванай патрэбы неадлучна знаходзіцца каля Кельвіна ў ёй развіваецца чалавечая здольнасць да самастойнага прыняцця рашэнняў. Разумеючы, што сваім існаваннем яна робіць Кельвіну пакуты, яна спачатку спрабуе забіць сябе, а пасля няўдачы просіць Снаўта і Сарторыуса яе знішчыць, што яны і робяць шляхам анігіляцыі. Потым Сарторыус і Снаўт праводзяць эксперымент, паслаўшы энцэфалаграму Кельвіна акіяну, і ён прыносіць вынік — візіты «гасцей» спыняюцца. Затое акіян пачаў праяўляць іншую незразумелую актыўнасць — пачалі з'яўляцца дзіўныя астравы на яго паверхні.

У фінале Крыс Кельвін вяртаецца да бацькі, і абодва застываюць на парозе дома ў позе персанажаў «Вяртання блуднага сына» Рэмбранта. Пасля гэтага камера падымаецца ўверх, верагодна, што на самай справе гэта не Зямля, а востраў у акіяне Салярыс.

Зноскі