Радон-220 (²²⁰Rn), гістарычная назва тарон (лац.: Thoron, пазначаецца сімвалам Tn), таксама вядомы як эманацыя торыю (лац.: Thorii Emanatio, пазначаецца сімвалам ThEm) - радыеактыўны нуклід хімічнага элемента радону з атамным нумарам 86 і масавым лікам 220. Мае перыяд паўраспаду 55,6(1). с. Адкрыты ў 1900 годзе. Эрнэстам Рэзерфордам і Робертам Оуэнсам. Чысты тарон ўяўляе сабой газ з шчыльнасцю 9,816 кг/м³ (пры нармальных умовах).

Радон-220 — член радыеактыўнага сямейства торыю-232 (так званы рад торыю), таму радон-220 утвараецца ў прыродзе ў радовішчах торыю, а таксама ў любых рэчывах, якія змяшчаюць прымесі торыю. Калі ў прыродным торыі-232 няма прымесей урану-235 і ўрану-238, то ўтворыцца толькі радон-220 (без прымесей іншых ізатопаў радону). У навакольным асяроддзі даны нуклід з-за малога перыяду паўраспаду не накопліваецца.

Утварэнне і распад

Радон-220 непасрэдна ўтвараецца ў выніку α-распада нукліду ²²⁴Ra (перыяд паўраспаду складае 3,66 сут):

${\displaystyle \mathrm {{}_{88}^{224}Ra} \rightarrow \mathrm {{}_{86}^{220}Rn} +\mathrm {{}_{2}^{4}He} .}$

Сам радон-220 таксама α-радыеактыўны, у выніку распаду ўтвараецца нуклід ²¹⁶Po, вылучаемая энергія складае 6,40467(10) МэВ:

${\displaystyle \mathrm {{}_{86}^{220}Rn} \rightarrow \mathrm {{}_{84}^{216}Po} +\mathrm {{}_{2}^{4}He} .}$

Радыяцыйнае ўздзеянне

Хімічна тарон з’яўляецца інертным газам, таму ён, у адрозненне ад хімічна актыўных членаў рада торыю, дрэнна ўтрымліваецца ў крышталічнай рашотцы мінералаў і дыфундуе скрозь яе, трапляючы ў паветра. Тарон эмануе ў атмасферу з любых торый-змяшчальных рэчываў, у тым ліку з будаўнічых матэрыялаў (бетон і інш) і глебы. Утрыманне тарону ў паветры звычайна меншае за ўтрыманне радону-222, бо перыяд паўраспаду апошняга значна большы, аднак у некаторых выпадках уклад тарону ў дозаўтварэнне даволі вялікі. Тарон і яго даччыныя радыенукліды (палоній-216, свінец-212, вісмут-212, палоній-212, талій-208) з паветра асаджаюцца ў органах дыхання, таму ўнутранае апрамяненне ад гэтых ізатопаў у асноўным атрымліваюць лёгкія. У дозу знешняга апрамянення сам тарон укладу не робіць, бо з’яўляецца чыстым альфа-выпраменьвальнікам, аднак яго даччыныя бэта-актыўныя нукліды ²¹²Pb, ²¹²Bi і ²⁰⁸Tl выпраменьваюць бэта-часціцы і гама-кванты.

Гл. таксама

• Ізатопы радону
• Радон
• Спіс ізатопаў з уласнымі назвамі