П’ер Буёя
фр.: Pierre Buyoya
3-і прэзідэнт Бурундзі[d] 3 верасня 1987 — 10 ліпеня 1993
Папярэднік	Jean-Baptiste Bagaza[d]
Пераемнік	Melchior Ndadaye[d]
9-ы прэзідэнт Бурундзі[d] 25 ліпеня 1996 — 30 красавіка 2003
Папярэднік	Sylvestre Ntibantunganya[d]
Пераемнік	Domitien Ndayizeye[d]
Minister of National Defence[d] 1987 — 1988
Папярэднік	Jean-Baptiste Bagaza[d]
Пераемнік	Léonidas Maregarege[d]
Нараджэнне	24 лістапада 1949(1949-11-24)[1][2] Commune of Rutovu[d], Ruanda-Urundi[d][1]
Смерць	17 снежня 2020(2020-12-17)[3][2] (71 год) Bonneuil-en-France[d], дэпартамент Валь-д’Уаз, рэгіён Іль-дэ-Франс, Метраполія Францыі, Францыя[2]
Месца пахавання	Бамако
Веравызнанне	каталіцтва
Партыя	Саюз за нацыянальны прагрэс
Адукацыя	Сен-Сір[d]
Дзейнасць	палітык, ваенны
Званне	маёр
Бітвы	Burundi Civil War[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

П’ер Буёя (рундзі: і фр.: Pierre Buyoya; 24 лістапада 1949 — 17 снежня 2020) — бурундзійскі ваенны і дзяржаўны дзеяч, маёр. Прэзідэнт Бурундзі ў 1986—1993 і 1996—2003 гадах.

Біяграфія

Нарадзіўся ў Рутаву, у правінцыі Буруры на поўдні краіны. Належаў да тутсі. У 1967—1982 гадах навучаўся ў ваенных навучальных установах Бельгіі, Францыі, ФРГ. З верасня 1984 па жнівень 1987 — афіцэр Генеральнага штаба Узброеных Сіл.

Калі ўрад Жан-Батыста Багазы пачаў антыкаталічную кампанію, што выклікала хвалю беспарадкаў па краіне, у верасні 1987 года маёр П’ер Буёя арганізаваў ваенны пераварот, абвясціўшы сябе прэзідэнтам краіны. З кастрычніка 1987 па кастрычнік 1988 быў таксама міністрам абароны. Перш за ўсё ён спыніў усе пераследы каталіцкай царквы і вызваліў палітвязняў^[4].

У жніўні 1988 года ў краіне зноў успыхнулі масавыя міжэтнічныя сутыкненні. Армія тутсі здолела навесці парадак, але пры гэтым загінулі не менш за 5 тыс. сялян-хуту, каля 60 тыс. беглі з Бурундзі. Пасля гэтых падзей Буёя пачаў палітыку нацыянальнага прымірэння. Ён прызначыў прадстаўніка хуту прэм’ер-міністрам краіны і ўключыў іх у склад свайго ўрада. 1 чэрвеня 1993 годы былі праведзены першыя ў гісторыі краіны дэмакратычныя прэзідэнцкія выбары. На перамог прадстаўнік хуту Мельхіёр Ндадае, набраўшы 65% галасоў пры толькі 32%, аддадзеных за Буёя.

Аднак Ндадае быў забіты ўжо праз 102 дня, у кастрычніку таго ж года (як высветлілася пазней, за гэтым стаяў маёр Буёя). Замест яго дзяржаву ўзначаліў Сіпрыен Нтар’яміра, але той загінуў у авіякатастрофе ў красавіку 1994 года. Акрамя таго, аднавілася супрацьстаянне паміж тутсі і хуту.

25 ліпеня 1996 года Буёя ўзначаліў новы дзяржаўны пераварот і ўтрымліваў уладу ў краіне да 2003. У 1998 годзе ён скасаваў пасаду прэм’ер-міністра, якую на працягу папярэдніх 10 гадоў па заведзенай ім жа традыцыі была за прадстаўнікамі хуту, калі прэзідэнтам быў тутсі, і наадварот.

У 2001 годзе працяг этнічнага канфлікту і пагроза эканамічных санкцый вымусілі Буёя ўвесці пасаду віцэ-прэзідэнта і прызначыць на яго прадстаўніка хуту Дамісьена Ндаізее, якому па ўмовах пагаднення ён роўна праз паўтара года перадаў пасаду кіраўніка дзяржавы. Як былы прэзідэнт, атрымаў статус пажыццёвага сенатара.

У 2008 годзе ён узначаліў міратворчую місію Афрыканскага саюза ў Чадзе, а пазней — у Малі^[5].

19 кастрычніка 2020 года Вярхоўны суд Бурундзі прысудзіў Буёя да пажыццёвага зняволення за забойства Ндадае (завочна). Яшчэ 18 чалавек таксама былі асуджаныя за ўдзел у забойстве^[6].

Былы кіраўнік дзяржавы ў той час знаходзіўся ў Малі і захварэў на каранавірус. Яго шпіталізавлі ў Парыж, дзе 17 снежня ён і памёр^[7][8][9]. Пахаваны ў Бамако^[10].

Заўвагі