Прывід пяраM:
англ.: The Ghost Writer
Постар фільма
Жанр экранізацыя рамана[d], драматычны фільм, крымінальны фільм[d] і political thriller film[d]
Рэжысёр
Прадзюсар
Сцэнарыст
У галоўных
ролях
Аператар
Кампазітар
Кінакампанія Summit Entertainment[d]
Працягласць 128 хв.
Бюджэт $ 45 млн[3]
Зборы $ 60 млн[3]
Краіна
Мова англійская
Год 2010, 18 лютага 2010[5] і 15 ліпеня 2010[6]
IMDb ID 1139328
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

«Прывід пяра»[7] (англ.: The Ghost Writer) — палітычны трылер 2010 года рэжысёра і сцэнарыста Рамана Паланскага[8]. Карціна з’яўляецца экранізацыяй рамана «Прывід» англійскага пісьменніка Роберта Харыса, які выступіў у ролі суаўтара сцэнарыя[9]. Галоўныя ролі ў фільме выканалі Юэн Мак-Грэгар, Пірс Броснан, Кім Кэтрал і Алівія Уільямс[8].

«Прывідамі пяра» ў выдавецкіх колах называюць літаратурных наймітаў, творчыя пакуты якіх нікому не вядомыя, але вынікі працы якіх робяцца лідарамі продажаў. Адзін з іх гіне, не паспеўшы выканаць заказ — мемуары былога прэм’ер-міністра Вялікабрытаніі Адама Ланга. Каб скончыць кнігу, выдавецтва наймае новага «прывіда». Ён яшчэ не здагадваецца, што гэтая праца можа аказацца смяротна небяспечнай, бо біяграфія прэм’ера закранае і дзяржаўныя таямніцы[7] .

Прэм’ера фільма адбылася 12 лютага 2010 года ў межах конкурснай праграмы 60-га Берлінскага кінафестывалю. У шырокі пракат карціна ўпершыню выйшла ў Германіі 18 лютага 2010 года[10]. Беларускі пракат фільма пачаўся 5 жніўня 2010 года .

Фільм быў высока ацэнены кінакрытыкамі і адзначаны мноствам прэстыжных кінаўзнагарод, у тым ліку «Сярэбраным мядзведзем» за найлепшую рэжысуру на Берлінскім кінафестывалі, шасцю «Еўрапейскімі кінапрэміямі», у тым ліку за найлепшы фільм, а таксама чатырма прэміямі «Сезар» .

Сюжэт

Галоўны герой фільма — «прывід пяра», літаратурны найміт (Юэн Мак-Грэгар). Яго імя застаецца невядомым. Практычна нічога не вядома і пра яго мінулае. Ён халасцяк з Лондана, які зарабляе на хлеб напісаннем мемуараў для знакамітасцяў, мае багаты пісьменніцкі вопыт, віртуозна валодае пяром, але вядомы толькі ў самых вузкіх кругах. Такое рэзюмэ ідэальна падыходзіць для працы, якую прапануе яму выдавецкая фірма Райнхарт: завяршыць мемуары нядаўна пакінуўшага свой пост брытанскага прэм’ер-міністра Адама Ланга (Пірс Броснан). Папярэднік «прывіда» — памочнік Ланга Майк Мак-Ара — нядаўна ўтапіўся.

Пісьменнік неадкладна вылятае ў Злучаныя Штаты і паромам перабіраецца на востраў, дзе пражывае цяпер Адам Ланг са сваёй жонкай Рут (Алівія Уільямс), сакратаркай Амеліяй Блай (Кім Кэтрал) і іншымі прыбліжанымі. Патрапіўшы ў ультрасучасны асабняк экс-прэм’ера са шклянымі сценамі і халодна-абстрактным дызайнам, ён пачынае працу над рукапісамі, якія патрабуюць немалой дапрацоўкі. Амелія забараняе пісьменніку выносіць рукапісы Мак-Ары з катэджа, падкрэсліваючы, што яны ўяўляюць сабой пагрозу дзяржаўнай бяспецы.

Прыезд «прывіда» на востраў супадае з пачаткам палітычнага скандалу. Былы міністр замежных спраў Рычард Райкарт (Роберт П’ю) выступае з публічным абвінавачваннем Ланга ў санкцыянаванні незаконнага захопу падазраваных у тэрарызме і іх перадачы ў рукі ЦРУ, дзе да іх прымяняліся катаванні, што з’яўляецца ваенным злачынствам. Цяпер за межамі Злучаных Штатаў Лангу пагражае пераслед Міжнароднага крымінальнага суда, юрысдыкцыю якога прызнаюць практычна ўсе краіны свету. Ужо назаўтра востраў запаўняюць натоўпы пратэстуючых і рэпарцёраў. Насуперак парадам сваёй жонкі, Ланг з сакратаркай адпраўляецца з візітам у Вашынгтон. Тым часам «прывід», каб не стаць ахвярай праследаванняў пратэстуючых, вымушаны пераехаць у асабняк Лангаў і заняць пакой свайго папярэдніка па напісанні мемуараў. У пакоі Мак-Ары ён выпадкова знаходзіць схаваныя рэчы, якія ўказваюць на існаванне нейкай таямніцы. Сярод іх ёсць канверт з фотаздымкамі маладога Ланга. На адным з іх запісаны нумар тэлефона; «прывід» тэлефануе і, даведаўшыся, што гэта тэлефон Райкарта, не ўступае ў размову.

Падчас паездкі на ровары, «прывід» выпадкова сутыкаецца з мясцовым старажылам (Ілай Уолак), які пераканаўча даводзіць, што цячэнне ні ў якім разе не магло выкінуць цела Мак-Ары ў тым месцы, дзе яго знайшлі. Між іншым, ён сцвярджае, што яго суседка бачыла святло ліхтароў на пляжы ў ноч, калі загінуў Мак-Ара, але потым звалілася з лесвіцы і цяпер ляжыць у коме. У той жа дзень падчас вячэры паміж «прывідам» і Рут заходзіць размова пра смерць Мак-Ары і пісьменнік вырашае падзяліцца з Рут гісторыяй, пачутай ад старога. Рут моцна ўсхвалявана, яна прызнаецца, што таксама мела падазрэнні наконт смерці Мак-Ары. Знянацку яна выбягае пад дождж «прачысціць мазгі», просячы пакінуць яе адну. Сярод ночы наскрозь прамоклая Рут прыходзіць да «прывіда» ў спальню і расказвае, што перад смерцю Мак-Ары ён моцна пасварыўся з Лангам, але прычыны ёй невядомы. Рут моцна ўсхвалявана і расстроена, і пісьменнік дазваляе ёй застацца з ім. Яны праводзяць ноч разам.

Наступнай раніцай «прывід» бярэ машыну для гасцей, якой раней часта карыстаўся Мак-Ара, і адпраўляецца назад у гатэль, але спадарожнікавы навігатар настойліва рэкамендуе ехаць у іншае месца. Здагадваючыся, што навігатар можа ўказаць апошні маршрут, па якім ездзіў Мак-Ара, «прывід» вырашае ехаць, як кажа навігатар. Так ён трапляе на паром, перапраўляецца на «вялікую зямлю» і, прыбыўшы да нейкага асабняка, высвятляе, што гэта дом прафесара Пола Эмета (Том Уілкінсан). Гэта імя знаёмае пісьменніку: Эмет фігуруе ў рукапісе мемуараў, а на двух фотаздымках з тайніка Мак-Ары Ланг і Эмет разам. Нягледзячы на фотаздымкі, Эмет не прызнае блізкага знаёмства з Лангам. Калі пісьменнік выказвае здагадку, што Мак-Ара прыязджаў да Эмета ў ноч перад гібеллю, Эмет адмаўляе сустрэчу з Мак-Арам і дае зразумець пісьменніку, што не збіраецца размаўляць на гэту тэму. «Прывід» пакідае асабняк Эмета і выпраўляецца ў зваротны шлях, знячэўку ў пагоню за ім пускаецца невядомы чорны аўтамабіль. Літаратару ўдаецца адарвацца ад «хваста» і паспець на апошні паром. Аднак перад самым адплыццём на паром прыязджаюць і яго пераследнікі. «Прывід» ратуецца бегствам і, пакінуўшы машыну на пароме, сыходзіць на бераг і спыняецца на ноч у невялікім матэлі на паромнай прыстані.

«Прывіду» няма да каго звярнуцца па дапамогу, і ён вырашае набраць нумар Райкарта. Той згаджаецца на сустрэчу. Чакаючы Райкарта, пісьменнік шукае даныя на Эмета ў інтэрнэце і трапляе на інфармацыю, якая звязвае яго з ЦРУ. Падчас сустрэчы Райкарт сцвярджае, што менавіта Мак-Ара даў яму дакументы, што злучаюць Ланга з «катавальнымі палётамі». Акрамя іншага Райкарт сцвярджае, што Мак-Ара перад самай смерцю знайшоў нешта надзвычай важнае і зашыфраваў у «пачатку» рукапісаў. Райкарт праглядвае пачатак рукапісу, які атрымаў ад «прывіда», але нічога асаблівага не знаходзіць. У сваю чаргу пісьменнік дзеліцца інфармацыяй пра магчымую сувязь Эмета і Ланга, а Райкарт тлумачыць, як рашэнні Ланга ў часы, калі той быў прэм’ерам, былі на карысць ЗША. Тым часам «прывіду» тэлефануе сам Ланг і прапануе падабраць яго на прыватным самалёце. Падчас палёту пісьменнік абвінавачвае Ланга ў тым, што ён завербаваны Эметам агент ЦРУ. Ланг высмейвае гэтыя падазрэнні і прапануе працягнуць гэтую размову па вяртанні. Аднак пры выхадзе з самалёта Ланга забівае адзін з пратэстуючых.

Тым не менш, пісьменніку прапануюць скончыць кнігу для пасмяротнага выдання, якое цяпер бясспрэчна стане бестселерам. Амелія запрашае «прывіда» на прэзентацыю кнігі ў Лондане, дзе ў гутарцы прыгадвае, што амерыканцы сапраўды лічылі кнігу пагрозай нацыянальнай бяспекі, і што гэта неяк тычылася «пачаткаў». Пісьменнік заўважае, што на прэзентацыі прысутнічае Пол Эмет, і Амелія тлумачыць, што ён быў выкладчыкам Рут у Гарвардзе. Знянацку «прывід» робіць адкрыццё: таямніца была зашыфравана першымі словамі кожнага раздзела ў рукапісе. Склаўшы словы ў сказ, «прывід» чытае: «Жонка Ланга Рут была завербавана ў якасці агента ЦРУ прафесарам Полам Эметам з Гарвардскага ўніверсітэта». Ён прыходзіць да высновы, што Рут з’яўлялася сувязным звяном паміж ЦРУ і прэм’ерам.

«Прывід» перадае запіску Рут, дэманструючы сваё адкрыццё. Калі яна разгортвае запіску і бачыць пісьменніка, той падымае келіх, каб паказаць, што ўсё ведае. Рут імгненна перагаворвае з Эметам і іншымі сваімі памочнікамі. Пісьменнік выходзіць з будынку і спрабуе ўзяць таксі, але беспаспяхова. Калі ён перасякае вуліцу, чорны аўтамабіль на поўным хаду збівае яго. Старонкі рукапісу разлятаюцца па вуліцы.

Акцёрскі склад


   Юэн Мак-Грэгар   –   Прывід пяра
   Пірс Броснан   –   Адам Пітэр Бэнэт Ланг — былы брытанскі прэм’ер-міністр
   Кім Кэтрал   –   Амелія Блай — асабісты сакратар Адама Ланга
   Алівія Уільямс   –   Рут Ланг — жонка Адама Ланга
   Том Уілкінсан   –   Пол Эмет — прафесар Гарвардскага ўніверсітэта
   Цімаці Хатан   –   Сідні Крол — амерыканскі адвакат Адама Ланга
   Джон Бернтал   –   Рык Рыкардэлі — агент Прывіда
   Цім Прыс   –   Рой Квіглі — кіраўнік па справах выдавецтва Райнхарт у Лондане
   Роберт П’ю   –   Рычард Райкарт — пасланнік ААН, адстаўны міністр замежных спраў Вялікабрытаніі
   Дэвід Рынтул   –   незнаёмец, чалавек, які страціў сына на вайне ў Афганістане
   Ілай Уолак   –   старажыл на востраве
   Джэймс Белушы   –   Джон Мэдакс — прадстаўнік выдавецтва Райнхарт у Нью-Ёрку

Гісторыя стварэння

Перадгісторыя

Першапачаткова рэжысёр Раман Паланскі і пісьменнік Роберт Харыс разам працавалі над фільмам па рамане Харыса «Пампеі»[11][12].

Кніга была ўпершыню апублікавана ў 2003 годзе і стала бестселерам. У ёй расказваецца гісторыю вывяржэння вулкана Везувій, якое адбылося ў 79 годзе нашай эры. Маладога інжынера Марка Атылія адпраўляюць рамантаваць вялізарны акведук, які забяспечвае вадой 250 тысяч чалавек вакол Неапалітанскага заліва. Атылій аказваецца ўцягнутым у палітыку і адначасова трапляе ў рамантычныя адносіны. Але неўзабаве яму даводзіцца змагацца не толькі з карумпаванымі сіламі, якія кіруюць горадам Пампеі, але, у рэшце рэшт, і з неадольнай сілай самой прыроды[11][12].

Раман быў адаптаваны для кіно ў 2007 годзе самім Харысам, а ў крэсла рэжысёра быў запрошаны Раман Паланскі. У шматлікіх інтэрв’ю Харыс прызнаваўся, што сюжэт яго рамана быў натхнёны фільмам Паланскага «Кітайскі квартал», і Паланскі ў сваю чаргу адзначаў, што менавіта гэтае падабенства прываблівала яго ў «Пампеях»[11][12].

На фільм быў выдзелены бюджэт у 130 млн. долараў, а прадзюсарамі карціны выступілі Роберт Бенмуса і Ален Сард, з якімі Паланскі раней працаваў над фільмамі «Піяніст» і «Олівер Твіст»[13]. Здымкі фільма павінны былі пачацца летам 2007 года ў Італіі[12]. Аднак у верасні 2007 года праект прыйшлося звярнуць з-за пагрозы забастоўкі акцёраў[14][15]. На той момант праца над фільмам вялася ўжо на працягу васямнаццаці месяцаў[13].

Праца над сцэнарыем

Пасля спынення працы над «Пампеямі» Паланскі і Харыс вырашылі працягнуць супрацоўніцтва. На гэты раз гаворка ішла пра экранізацыю новага рамана Харыса пад назвай «Прывід»[16]. У цэнтры сюжэту гэтага рамана — гісторыя літаратурнага найміта, «прывіда пяра», якому даручана напісаць мемуары адстаўнога брытанскага прэм’ер-міністра. Многія рэцэнзенты разглядаюць гэты твор, як рэакцыю Харыса на дзейнасць Тоні Блэра, якому Харыс сімпатызаваў і ў якім моцна расчараваўся пасля вайны ў Іраку. Тым не менш, сам пісьменнік не раз адзначаў, што ідэя кнігі ўзнікла ў яго задоўга да абрання Блэра на пасаду прэм’ера. Асноўваючыся на размове з Харысам, Юэн Мак-Грэгар, выканаўца ролі «прывіда» ў фільме, так каментуе асноўную адпраўную кропку рамана:

" Першапачаткова ў Роберта ўзнікла ідэя напісаць кнігу пра прывіда пяра, пра чалавека, чыя праца задаваць пытанні, і пра тое, што адбудзецца, калі гэты персанаж адчуе, што аб’ект яго кнігі, яго кліент, не гаворыць яму праўды. Мяркую, менавіта гэта стала стрыжнем, тым зернем, з якога вырасла ўся гэтая гісторыя[17]. "

Кніга была апублікавана ў верасні 2007 года, а ўжо ў лістападзе таго ж года Паланскі абвясціў, што плануе пачаць здымкі наступнай восенню. Тлумачачы выбар матэрыялу для новага фільма, Паланскі адзначаў: «Нейкі час я шукаў палітычны трылер, каб заняцца яго пастаноўкай, і „Прывід“ наўрад ці мог аказацца больш дасканалым. Роберт стварыў раман з такім узроўнем саспенсу, што ад яго не магчыма было адмовіцца»[13]. Усхваляючы кнігу Харыса, Паланскі таксама заявіў, што па ўзроўні саспенсу яна не саступае раманам Рэйманда Чандлера[18].

Роберт Харыс узгадвае, што падчас здымкаў Паланскі вельмі блізка трымаўся да сцэнарыя і неахвотна ўносіў праўкі. Адной з істотных змен стала змена галоўнай лакацыі. У першапачатковай версіі сцэнарыя, як і ў рамане, падзеі адбываліся ў Нью-Ёрку. Аднак з-за абмежаванняў бюджэту ад гэтага прыйшлося адмовіцца[15]. Дзеянне большай часткі фільма было перанесена на востраў у Атлантычным акіяне.

Адзінае, што ў сюжэце заставалася нявызначаным нават калі пачаліся здымкі — гэта канцоўка. Паводле сцэнарыя, у канцы «прывід» мусіў знікнуць, проста растаць у натоўпе. Але пазней Паланскі вырашыў, што ў фільма павінен быць больш рашучы фінал[15].

Падбор акцёраў

Першапачаткова на галоўныя ролі ў фільме былі зацверджаны Нікалас Кейдж, Пірс Броснан і Цільда Суінтан[19]. Аднак пасля таго, як здымкі былі адтэрмінаваны на некалькі месяцаў, у акцёрскім складзе адбыўся шэраг змен. Нікалас Кейдж адмовіўся ад ролі «прывіда», а на яго месца быў запрошаны Юэн Мак-Грэгар. Яшчэ адной заўважнай зменай у акцёрскім складзе стала прызначэнне Алівіі Уільямс на ролю жонкі экс-прэм’ера замест абвешчанай раней Цільды Суінтан. Роля сакратаркі прэм’ера была аддадзена актрысе Кім Кэтрал[20]. У студзені 2009 года да акцёрскага складу далучыліся Том Уілкінсан і Джэймс Белушы[9][21].

Галоўную ролю ў фільме выканаў шатландскі акцёр Юэн Мак-Грэгар. Яго персанаж — «прывід пяра», літаратурны найміт, які піша мемуары знакамітасцяў. За ўвесь фільм ніводнага разу не згадваецца яго імя, выключна мала ўвагі ўдзяляецца яго мінуламу, таму ён «прывід» яшчэ і ў тым сэнсе, што навакольныя людзі, а таксама і гледачы, мала што ведаюць пра яго. Як і любы пісьменнік без імя, ён, па сваёй сутнасці, няўдачнік[17]. На працягу фільма яго збіваюць, запужваюць, зневажаюць[22]. І тым не менш, гэта не асабліва яго ўражвае. Юэн Мак-Грэгар у інтэрв’ю, дадзеным з нагоды прэм’еры фільма, адзначаў, што гэтая рыса галоўнага героя карціны надзвычай яму імпануе: «Што мне вельмі падабаецца ў гэтым персанажы — гэта яго здольнасць нічому не здзіўляцца; здаецца, яго сапраўды анішто не ўражвае — ні людзі, ні нават палітыкі, ні палітыка. Мне спадабалася гэта іграць — гэта было забаўна»[17].

Пірс Броснан, выканаўца ролі брытанскага экс-прэм’ера, расказаў, што да ўдзелу ў фільме яго перш за ўсё падштурхнула асоба рэжысёра Рамана Паланскага. Броснан адзначыў, што Паланскі з’яўляецца адным з найвялікшых кінавытворцаў, рэжысёрам выдатных трылераў, які аднак ніколі не здымаў трылераў палітычных — і гэтая новая іпастась рэжысёра яго заінтрыгавала. На пытанне, што найбольш прывабіла яго ў гэтым праекце, Броснан адказаў: «Гэта было спалучэнне Паланскага, палітычнага аспекта гэтай гісторыі, персанажа, якога я іграю — чалавека, які апынуўся пад пераследам, які апынуўся кінутым на волю лёсу ў эмацыйным, палітычным, духоўным сэнсе»[23].

Адметным з’яўляецца ўдзел у карціне акцёра Ілая Уолака, якому на момант здымкаў было 93 гады.

Здымкі

Паром «SyltExpress».

Здымкі фільма стартавалі 4 лютага 2009 года ў Германіі на кінастудыі Babelsberg[9][24]. Па сюжэце карціны падзеі разгортваюцца ў Лондане, а затым у ЗША на востраве Мартас-Віньярд. Аднак па прычыне таго, што ў Амерыцы Паланскі знаходзіўся ў вышуку, здымкі фільма праходзілі не ў ЗША, а ў Германіі. Пейзажы вострава Мартас-Віньярд здымаліся ў Паўночным моры на востраве Зюльт. У здымках быў задзейнічаны і мясцовы марскі паром «SyltExpress». Асобна на востраве Узедам быў пабудаваны дом Адама Ланга, дзе і была знята асноўная частка фільма. Інтэр’еры і экстэр’еры Лонданскага выдавецкага дома здымаліся ў цэнтры Берліна[25]. А размешчаны непадалёк ад горада аэрапорт Штраўсберг выкарыстоўваўся як аэравакзал вострава Мартас-Віньярд[25]. Некалькі кароткіх эпізодаў былі зняты ў Масачусетсе другой здымачнай брыгадай, без Рамана Паланскага і акцёраў.

Аператарам фільма выступіў паляк Павел Эдэльман, з якім Паланскі працаваў над дзвюма папярэднімі карцінамі «Піяніст» і «Олівер Твіст». Працуючы над візуальным складнікам фільма, аператару даводзілася вырашаць няпростую задачу сумяшчэння «мяккага» асвятлення і высокай кантраснасці выявы. Эдэльман так апісвае сваю працу над фільмам:

" Там мусілі былі хмары, і мы ўвесь час гэтыя хмары пільнавалі. Там не было ні сонечнага святла, ні „жорсткага“ святла, і маёй мэтай было стварыць кантраст, часам даволі высокі ўзровень кантрасту, выкарыстоўваючы толькі „мяккае“ святло, а таксама ненасычаную колеравую палітру[26]. "

Эдэльман таксама адзначае, што Паланскі, у адрозненні ад большасці рэжысёраў, пры здымках строга абмяжоўвае разнастайнасць выкарыстоўваемай оптыкі, найчасцей карыстаючыся ўсяго дзвюма аб’ектывамі. Такім чынам ён намагаецца дасягнуць большай аднастайнасці кадраў. Так, у выпадку «Прывіда пяра» выкарыстоўваліся толькі 25-міліметровы і 32-міліметровы аб’ектывы[26].

Музычнае суправаджэнне

Музычнае суправаджэнне да фільма «Прывід пяра» стварыў французскі кампазітар Аляксандр Дэспла[27]. Напісаны ім саўндтрэк спалучае ў сабе элементы авангарднай музыкі і класічнай музыкі канца XIX стагоддзя, а таксама наследуе традыцыям кінамузыкі Жоржа Дэлеру і Бернарда Хермана[28]. Саўндтрэк складаецца з сямнаццаці кампазіцый, якія, па вялікім рахунку, рухаюцца вакол адной цэнтральнай тэмы. Практычна ўсе трэкі падтрымліваюць атмасферу саспенсу: некаторыя ціха, як «Investigation» і «The Predecessor», іншыя больш жвава, як «Travel to the Island» і «In the Woods». Некаторыя больш працяглыя мелодыі, такія як «The Truth About Ruth» і «Pr Paul Emmett» уяўляюць сабой апавядальныя фрагменты, якія плаўна развіваюцца ад адной музычнай рэплікі да іншай[28]. Тым не менш, калі разглядаць саўндтрэк да фільма «Прывід пяра» у цэлым, то ён успрымаецца хутчэй як шэраг музычных кампазіцый, а не як адзін музычны твор, што аднак не перашкаджае гэтай музыцы цудоўна працаваць у кантэксце фільма[28].

Саўндтрэк быў выпушчаны неўзабаве пасля прэм’еры фільма — 23 лютага 2010 года[29][30]. За музыку да фільма Дэспла быў адзначаны шэрагам кінематаграфічных узнагарод, у тым ліку прэміяй «Сезар» і «Еўрапейскай кінапрэміяй»[31].

Арышт рэжысёра

У хуткім часе пасля заканчэння здымкаў карціны Раман Паланскі быў запрошаны на Цюрыхскі кінафестываль пачэсным госцем. Аднак адразу па прылёце ў Швейцарыю 26 верасня 2009 года рэжысёр быў затрыманы швейцарскай паліцыяй. Арышт адбыўся па запыце ЗША на аснове ордэра 1978 года. Пост-прадакшн карціны быў ненадоўга прыпынены, аднак неўзабаве рэжысёр змог працягнуць працу, знаходзячыся пад хатнім арыштам на сваёй швейцарскай віле. Праз зняволенне рэжысёра прэм’ера фільма на Берлінскім кінафестывалі прайшла ў яго адсутнасці. 12 ліпеня 2010 года ўрад Швейцарыі абвясціў, што не будзе экстрадзіраваць Паланскага ў ЗША[32]. Агулам рэжысёр прабыў пад хатнім арыштам больш за 9 месяцаў.

Выхад і прызнанне

Пракат і зборы

Прэм’ера фільма адбылася 12 лютага 2010 года ў межах конкурснай праграмы 60-га Берлінскага кінафестывалю[10]. Апроч таго фільм дэманстраваўся на кінафестывалях у Бялградзе (25 лютага), Ганконгу (27 сакавіка), Сіднеі (13 чэрвеня), Мельбурне (25 ліпеня), Токіа (27 кастрычніка)[10]. Упершыню карціна выйшла ў шырокі пракат у Германіі і нямецкамоўнай частцы Швейцарыі 18 лютага 2010 года[10]. Прэм’ера фільма ў Беларусі адбылася 5 жніўня 2010 года[33].

Ніжэй прыведзены спіс прэм’ер фільма паводле краін у храналагічным парадку[10]:

Камерцыйны поспех фільма быў умераным, чаго і варта было чакаць ад фільма з антыамерыканскім пасылам, які не спрыяў поспеху карціны сярод кансерватыўна настроеных амерыканскіх гледачоў. Агулам, пры бюджэце ў 45 мільёнаў долараў, у сусветным пракаце фільм сабраў толькі 60 мільёнаў[3][34].

Рэйтынгі

Рэйтынгі
Выданне Адзнака
AllMovie 4.5 з 5 зорак4.5 з 5 зорак4.5 з 5 зорак4.5 з 5 зорак4.5 з 5 зорак[35]
Daily Telegraph 4 з 4 зорак4 з 4 зорак4 з 4 зорак4 з 4 зорак[36]
Empire 3 з 5 зорак3 з 5 зорак3 з 5 зорак3 з 5 зорак3 з 5 зорак[37]
FilmAffinity 6.8 з 10 зорак6.8 з 10 зорак6.8 з 10 зорак6.8 з 10 зорак6.8 з 10 зорак6.8 з 10 зорак6.8 з 10 зорак6.8 з 10 зорак6.8 з 10 зорак6.8 з 10 зорак[38]
Guardian 4 з 5 зорак4 з 5 зорак4 з 5 зорак4 з 5 зорак4 з 5 зорак[39]
Internet Movie Database 7.2 з 10 зорак7.2 з 10 зорак7.2 з 10 зорак7.2 з 10 зорак7.2 з 10 зорак7.2 з 10 зорак7.2 з 10 зорак7.2 з 10 зорак7.2 з 10 зорак7.2 з 10 зорак[8]
Metacritic 7.7 з 10 зорак7.7 з 10 зорак7.7 з 10 зорак7.7 з 10 зорак7.7 з 10 зорак7.7 з 10 зорак7.7 з 10 зорак7.7 з 10 зорак7.7 з 10 зорак7.7 з 10 зорак[40]
Roger Ebert 4 з 4 зорак4 з 4 зорак4 з 4 зорак4 з 4 зорак[41]
Rotten Tomatoes 8.4 з 10 зорак8.4 з 10 зорак8.4 з 10 зорак8.4 з 10 зорак8.4 з 10 зорак8.4 з 10 зорак8.4 з 10 зорак8.4 з 10 зорак8.4 з 10 зорак8.4 з 10 зорак[42]
Time Out 4 з 5 зорак4 з 5 зорак4 з 5 зорак4 з 5 зорак4 з 5 зорак[43]
Washington Post 3 з 4 зорак3 з 4 зорак3 з 4 зорак3 з 4 зорак[44]
КиноПоиск 7.2 з 10 зорак7.2 з 10 зорак7.2 з 10 зорак7.2 з 10 зорак7.2 з 10 зорак7.2 з 10 зорак7.2 з 10 зорак7.2 з 10 зорак7.2 з 10 зорак7.2 з 10 зорак[45]

Агрэгатар крытычных аглядаў «Metacritic» дае фільму ўсярэдненую ацэнку ў 77 балаў са 100 на аснове 35 рэцэнзій прафесійных крытыкаў. Карыстальніцкі рэйтынг на гэтым рэсурсе складае 7.4/10[40]. Паводле даных іншага папулярнага агрэгатара крытычных аглядаў «Rotten Tomatoes», сярод 206 рэцэнзентаў 173 далі станоўчую ацэнку фільму, што складае 84 %. Глядацкі рэйтынг кінастужкі склаў 70% на аснове больш чым 60 тысяч галасоў[42]. Абагуленае меркаванне крытыкаў сфармулявана наступным чынам:

" Хаця яму можа неставаць адкрыццяў, уласцівых найлепшым з фільмаў Паланскага, тым не менш „Прывід пяра“ застаецца ў выйгрышы, дзякуючы стыльнай рэжысуры, напружанаму сцэнарыю і моцнай акцёрскай ігры Юэна Мак-Грэгара.[42] "

Глядацкія ацэнкі на іншых папулярных сайтах, прысвечаных кіно: 4/5 на сайце «AllMovie»[35], 3.8/5 на сайце «AlloCiné»[46], 6.8/10 на сайце «FilmAffinity»[38], 7.2/10 на сайце «IMDb»[8], 7.2/10 на сайце «КиноПоиск»[45].

Крытыка

Кінастужка была высока ацэнена крытыкамі. Сярод розных складнікаў фільма найбольш высока рэцэнзенты ацанілі рэжысуру Рамана Паланскага. Некаторыя з аглядальнікаў адзначалі, што «Прывід пяра» з’яўляецца найлепшым фільмам Паланскага за некалькі апошніх дзесяцігоддзяў. Так, для кінакрытыка Джонатана Разенбаўма «Прывід пяра» — найлепшая праца рэжысёра з часоў «Горкага месяца» (1992)[47], для аглядальніка «The Guardian» Філіпа Фрэнча — з часоў фільма «Тэс» (1979)[48], а для кінакрытыка Джэймса Хобермана — з часоў «Жыльца» (1976) або нават «Тупіка» (1966)[49].

Пераважная большасць рэцэнзентаў у першую чаргу ўсхваляла талент Паланскага ў стварэнні фільмаў у жанры трылера. Так, уплывовы амерыканскі кінакрытык Роджэр Эберт паставіў кінастужцы чатыры зоркі з чатырох, адзначыўшы: «Гэты фільм — праца чалавека, які ведае, як здымаць трылер. Размераны, спакойны, упэўнены — гэты фільм планамерна стварае атмасферу саспенсу, не ўпадаючы ў залежнасць ад шока і экшана. <…> У свае 76 гадоў Паланскі нагадвае нам пра рэжысёраў мінулага, калі прафесіяналізм шанаваўся больш, чым мудрагелістае трукацтва, а бесталковая кліпавая манера не падмяняла сабой прадуманы рытм мантажных рашэнняў»[41]. Аддала належнае рэжысёрскаму майстэрству Паланскага і Манола Даргіс, аглядальніца з «The New York Times»: «Не варта недаацэньваць радасці добра зрэжысіраванага фільма. Не ў прыклад шматлікім сучасным галівудскім і псеўдагалівудскім трылерам, якія намагаюцца выціснуць напружанне з мантажнага буйства і сумятні ракурсаў, Паланскі падтрымлівае ў кадры атмасферу саспенсу праз выбар дынамічнага вугла здымкі і непрыкметную каардынацыю рухаў камеры і акцёраў»[22].

Аналізуючы кінастужку, крытыкі нярэдка адзначалі, што яна зроблена ў найлепшых традыцыях Хічкака. Аглядальнік «The Hollywood Reporter» так ахарактарызаваў падабенства прац двух рэжысёраў: «Як і майстар [Хічкак], Паланскі выбудоўвае свае сцэны пры дапамозе злавеснай музыкі, мантажных рытмаў, абвостранага пачуцця месца і цэнтральнай фігуры бязвіннага чалавека, які штосілы спрабуе ўзяць пад кантроль жах на яве»[50].

Аглядальніца «The Washington Post» Эн Хорнадэй закцэнтавала ўвагу на высокакласнай адаптацыі рамана, адзначыўшы: «Паланскі плаўна вядзе гледача праз гісторыю, якая на паперы можа здацца смехатворна надуманнай, але ў яго патрабавальным выкананні ажывае, дзякуючы бездакорным дэталям, пераканаўчай ігры і звышнатуральнаму прадбачанню»[44].

Не абдзялілі ўвагай крытыкі і акцёрскія працы. Так, Дэвід Дэбні, крытык з часопіса «The New Yorker», прыйшоў у захапленне ад ігры Пірса Броснана, назваўшы ролю Адама Ланга найлепшай у «даволі лянівай» кар’еры акцёра[51]. У сваю чаргу, аглядальніца з «Observer» назвала гераіню Алівіі Уільямс найбольш складаным персанажам карціны[52]. Кенет Туран з «Los Angeles Times» звярнуў асаблівую ўвагу на акцёраў другога плана, адзначыўшы: «Гэтыя людзі не толькі выдатна іграюць, ўсе яны працуюць разам з рэжысёрам над стварэннем усёабдымнага настрою неадчэпнай няёмкасці, над стварэннем пачуцця, што па-за полем нашага зроку здзяйсняюцца гнюсныя ўчынкі — гэта заўсёды было адным з найбольш моцных бакоў Паланскага»[53].

Сярод нешматлікіх адмоўных ацэнак адметнай з’яўляецца рэцэнзія ў часопісе «Variety». Кінакрытык Дэрэк Элі заявіў, што Раман Паланскі не прыўнёс у карціну ні кроплі сваёй рэжысёрскай індывідуальнасці. Ён папракнуў карціну ў даслоўным капіраванні літаратурнага першавытока, называючы фільм «адной з самых літаральных экранізацый з часоў Гары Потэра». Насуперак большасці аглядальнікаў, рэцэнзент акцэнтаваў увагу на нізкім узроўні напружання ў карціне і назваў слабой ігру Юэна Мак-Грэгара[54]. Яшчэ адна адмоўная рэцэнзія была апублікавана ў «New York Post». Крытык Кайл Сміт выказаў думку, што «Прывід пяра» — гэта фільм «пра сістэматычную непавагу да жанчын і вострую неабходнасць экстрадзіраваць злачынцаў». Рэцэнзент выказаў здзіўленне нахабству Паланскага, які здымае фільм такой тэматыкі, сам знаходзячыся ў вышуку па справе аб сексуальным гвалце[55]. У той жа час, амерыканскі кінакрытык Эндру Сарыс, разглядаючы карціну ў кантэксце складанага жыццёвага шляху рэжысёра, назваў «Прывіда пяра» — «цудам мастацкай і псіхалагічнай стойкасці»[56].

Узнагароды

Фільм быў адзначаны мноствам прэстыжных кінаўзнагарод, у тым ліку «Сярэбраным мядзведзем» за найлепшую рэжысуру на Берлінскім кінафестывалі, шасцю «Еўрапейскімі кінапрэміямі», а таксама чатырма прэміямі «Сезар»[31].

Карціна атрымала больш за дваццаць намінацый як найлепшы фільм года. Сярод перамог у гэтай катэгорыі: гран-пры Міжнароднай федэрацыі кінапрэсы — за найлепшы фільм года; «Еўрапейская кінапрэмія», «Італьянскі залаты глобус» і Польская кінапрэмія «Арлы» — за найлепшы еўрапейскі фільм; прэмія «Кінэма Дзюмпо» — за найлепшы замежны фільм; у свае топы найлепшых фільмаў карціну ўключылі Нацыянальны савет кінакрытыкаў ЗША і Анлайн-кінакрытыкі Нью-Ёрка. Сярод розных складнікаў фільма найбольшай увагі ўдастоіліся рэжысёрская праца Рамана Паланскага, сцэнарная праца Рамана Паланскага і Роберта Харыса, музыка Аляксандра Дэспла, а таксама акцёрскія працы Алівіі Уільямс, Пірса Броснана і Юэна Мак-Грэгара[31].

Паводле інфармацыі сайта «Internet Movie Database», агульная колькасць узнагарод фільма дасягнула 33, акрамя таго карціна была адзначана яшчэ 55 намінацыямі[31]:

Кінафестываль / Кінапрэмія Перамог Намінацый Спасылкі
Еўрапейская кінапрэмія68[57][58][59][60][61]
Сезар48[62][63][64]
Залатая зорка французскага кіно23[65]
Люм’ер23[66][67]
Італьянскі залаты глобус22[68][69]
Міжнародная анлайн-кінапрэмія14[70]
Міжнароднае таварыства аматараў кіно14[71][72]
Міжнародная асацыяцыя крытыкаў кінамузыкі13[73][74]
Нацыянальнае таварыства кінакрытыкаў ЗША13[75]
Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса12[76][77][78][79]
Берлінскі кінафестываль12[80][81]
Лонданскае кола кінакрытыкаў12[82][83][84][85]
CinEuphoria11[86]
Анлайн-кінакрытыкі Нью-Ёрка11[78][79]
Інтэрнэт-таварыства кінакрытыкаў11[87]
Ірландская прэмія кіно і тэлебачання11[88]
Кінэма Дзюмпо11[89]
Міжнародная федэрацыя кінапрэсы11[90][91]
Нацыянальны савет кінакрытыкаў ЗША11[92]
Польская кінапрэмія «Арлы»11[93]
Супольнасць ланцуга прэмій11[94]
Сусветная прэмія саўндтрэкаў11[95]
Кінаапытанне «Village Voice»06[96]
Анлайн-асацыяцыя кіно і тэлебачання04[97]
Залаты Дэрбі04[98]
Спадарожнік04[99]
Апытанне крытыкаў «IndieWire»03[100]
Брытанская кінапрэмія «Evening Standard»03[101][102]
Італьянская анлайн-кінапрэмія03[103]
Гаўдзі01[104]
Гоя01[105][106]
Дублінскае кола кінакрытыкаў01[107]
Імперыя01[108]
Сярэбраная стужка01[109][110][111]
Сярэбраны кондар01[112]
Таварыства кінакрытыкаў Фенікса01[113][114]
Універсітэт Паўднёвай Каліфорніі01[115][116]
Хлатрудзіс01[117]

Аналіз

Рэжысёрскае майстэрства

Маяк на востраве Зюльт, які з’яўляецца ў фільме.

Паланскі працаваў у жанравых каардынатах палітычнага дэтэктыва, якія не прадугледжваюць экзістэнцыяльных прасвятленняў. Аднак рэжысёрскія рашэнні Паланскага выдаюць руку дасведчанага майстра. Першая гутарка Ланга з «прывідам» знятая так, як быццам той спрабуе «закадрыць» дзяўчыну (рукі і ногі шырока расстаўлены, шклянка ў руцэ), — яркі прыклад таго, як адной-адзінай позы рэжысёру дастаткова, каб выявіць псіхалагічнае ядро свайго героя, яго стаўленне да патэнцыйнай аўдыторыі. Іншым прыкладам можа паслужыць сцэна, у якой «прывід» выводзіць героя Броснана на чыстую ваду. Ён рэзка нахіляецца да камеры, «як быццам у яго ўсяліліся дэманы». Паводле слоў Манолы Даргіс, адзін гэты вобраз «варты тузіна оскараўскіх намінацый»[22].

Атмасфернасці фільму дадаюць свінцовыя хвалі зімовага мора, паўманахромныя астраўныя пейзажы і часты дождж[22]. Няўтульная прырода пагражае ў любую хвіліну ўварвацца ў халодна-шэры дом экс-прэм’ера праз вялізныя вокны[22][41]. Занадта прасторныя інтэр'еры гэтага ўльтрасучаснага будынка сугучныя душэўнаму вакууму яго жыхароў, не выключаючы і галоўнага героя, які раз-пораз аказваецца замкнёны ў цэнтры сіметрычна выбудаваных мізансцэн[118]. Воку прыемна слізгаць па прывабна-гладкіх тэкстурах элітных асабнякоў, але па меры развіцця падзей ад іх усё мацней вее магільным холадам[118][119]. Дзіўныя супярэчнасці і злавесныя намёкі ствараюць вельмі праўдападобны свет, дзе кожны персанаж за фасадам прыязнасці тоіць цёмныя сакрэты[22][41].

У «Прывідзе пяра» ўсе забойствы і ўвесь гвалт пакінуты за кадрам. Гэта тычыцца і гібелі галоўнага героя ў апошняй сцэне фільма. Яна была зымправізавана Паланскім па ходзе здымак[17]. У сцэнарыі меркавалася, што Рут рушыць услед за пісьменнікам надвор, дзе ён — як і належыць прывіду — згубіцца ў лонданскім натоўпе[17]. У канчатковай жа версіі фільма гледачу даюць зразумець, што герой гіне, хоць і пакінуты элемент апавядальнай недагаворанасці ў духу «Дзіця Размары». За тым, што адбываецца, з вывешанага на будынку рэкламнага плаката назірае, ухмыляючыся, Ланг. Такі фінал цалкам у духу Паланскага, героі якога часта б’юцца ў сетках закулісна-ірацыянальных сіл, і перамога застаецца менавіта за апошнімі[120]. Вось як выказаўся наконт фінальнай сцэны выканаўца ролі «прывіда» Юэн Мак-Грэгар:

" Гэта знята адным планам. Не думаю, каб камера рухалася. Калі яна і рухаецца, то паказвае, як я выходжу з дзвярэй, і затым замірае. Гэта цудоўна з апавядальнага пункту гледжання. Гэта класіка рэжысуры. Гэта класічны Паланскі. Можна сабе ўявіць, як іншыя рэжысёры зрабілі б тут паўсотні ракурсаў, а ён проста адварочвае камеру, пакідаючы нашаму ўяўленню дадумваць, што ж адбылося за межамі экрана, і гэта цудоўна[17]. "

Палітычныя алюзіі

Плакат, на якім выяўлены Адам Ланг.

«Прывід пяра» — палітычная прытча, цесна звязаная з бягучымі падзеямі. Персанаж Адама Ланга, адстаўнога брытанскага прэм’ер-міністра, шмат у чым падобны да Тоні Блэра[121]. Сам аўтар рамана і суаўтар сцэнарыя Роберт Харыс фармальна адмаўляе, што правобразам Ланга з’яўляецца Блэр, паколькі ідэя кнігі, паводле яго слоў, узнікла задоўга да абрання Блэра прэм’ерам. Тым не менш, многія аглядальнікі пазнаюць у Лангу — палітыку, які не зрабіў ніводнага кроку супраць інтарэсаў ЗША — фігуру брытанскага прэм’ер-міністра падчас вайны ў Іраку. На гэта ўказваюць шматлікія дэталі. Адна з іх — лозунг «ЛГУН» (англ.: LIAR), які можна заўважыць на плакатах пратэстуючых супраць Ланга: праціўнікі Блэра, у сваю чаргу, практыкавалі выкарыстанне анаграмы Тоні Б. Лгун (англ.: Tony B. Liar)[122][123]. Яшчэ адзін намёк можна заўважыць у назве зброевай кампаніі «Hatherton», якая прадстаўляе Лангу ў арэнду прыватны самалёт: гэтая назва сугучная назве амерыканскай кампаніі «Halliburton», якая падазравалася ў змове з палітычным светам[122].

Паланскі ў сваім фільме вырашыў зрабіць вобраз больш абагульненым і адмовіўся надаць экс-прэм’еру партрэтнае падабенства з брытанскім палітыкам. Паводле меркавання Юэна Мак-Грэгара, выканаўцы галоўнай ролі, фільм быў бы асуджаны на правал, калі б яго стваральнікі прыняліся выдаваць паказаныя падзеі за рэальныя ці паспрабавалі б зрабіць Адама Ланга як мага больш падобным на Блэра[17]. Сваёй манерай трымацца і знешнім выглядам герой Броснана шматлікім рэцэнзентам нагадаў хутчэй Рональда Рэйгана. Просталінейнасць кіраўніка дзяржавы, замаскіраваная прывабнай усмешкай, у рэцэнзента сайта «AllMovie» выклікала ў памяці вобраз Джорджа Буша-малодшага: «Сучаснае ўвасабленне банальнасці зла, чалавек без прынцыпаў, чалавек абмежаванай фантазіі і інтэлекту»[124]. У той жа час былы міністр замежных спраў сваёй знешнасцю нагадвае Робіна Кука (міністра, які не ладзіў з Блэрам па многіх пытаннях), а прамільгнуўшая на тэлеэкране віцэ-прэзідэнт ЗША — дзяржсакратара Кандалізу Райс[41].

Зноскі

  1. ↑ filmportal.de — 2005.
  2. 1 2 3 Internet Movie Database — 1990. Праверана 7 студзеня 2020.
  3. 1 2 3 The Ghost Writer (2010). Сайт «Box Office Mojo». Праверана 5 красавіка 2020.
  4. 1 2 3 https://web.archive.org/web/20200301180716/https://www.europeanfilmawards.eu/en_EN/film/the-ghost-writer.7832 Праверана 1 сакавіка 2020.
  5. ↑ Internet Movie Database — 1990. Праверана 20 жніўня 2016.
  6. ↑ http://nmhh.hu/dokumentum/158992/2010_filmbemutatok_osszes.xlsx
  7. 1 2 Прывід пяра . Сайт «Мова нанова» (9 чэрвеня 2015). Праверана 22 жніўня 2020.
  8. 1 2 3 4 The Ghost Writer (2010) — IMDb (англ.). Сайт «Internet Movie Database». Праверана 19 студзеня 2021.
  9. 1 2 3 Gregg Kilday. Roman Polanski's 'Ghost' adds two (англ.). Сайт «The Hollywood Reporter» (21 студзеня 2009). Праверана 20 жніўня 2020.
  10. 1 2 3 4 5 The Ghost Writer — Release Info (англ.). Сайт «Internet Movie Database». Праверана 18 жніўня 2020.
  11. 1 2 3 Michael Fleming, Dade Hayes. Polanski propels ‘Pompeii’ (англ.). Сайт «Variety» (1 лютага 2007). Праверана 24 кастрычніка 2020.
  12. 1 2 3 4 Matthew Beard. Polanski to bring best-seller on last days of Pompeii to the big screen (англ.). Сайт «Independent» (3 лютага 2007). Праверана 24 кастрычніка 2020.
  13. 1 2 3 Tatiana Siegel. Roman Polanski returns with ‘Ghost’ (англ.). Сайт «Variety» (7 лістапада 2007). Праверана 22 жніўня 2020.
  14. ↑ Dave McNary, Alison James, Dade Hayes. Polanski pulls out of ‘Pompeii’ (англ.). Сайт «Variety» (11 верасня 2007). Праверана 22 жніўня 2020.
  15. 1 2 3 Mr. Beaks Interrogates THE GHOST WRITER Novelist-Screenwriter Robert Harris! (англ.). Сайт «Ain't It Cool News» (5 сакавіка 2010). Праверана 22 жніўня 2020.
  16. ↑ Fabien Lemercier. Ghost: A political thriller for Polanski (англ.). Сайт «Cineuropa» (9 лістапада 2011). Праверана 31 жніўня 2020.
  17. 1 2 3 4 5 6 7 Ewan McGregor discusses Polanski and politics on ‘The Ghost Writer’ (англ.)(недаступная спасылка). Сайт «Hollywood News» (4 сакавіка 2010). Архівавана з першакрыніцы 17 кастрычніка 2015. Праверана 7 лістапада 2020.
  18. ↑ Marc-André Lussier. The Ghost Writer: Polanski en mode thriller (фр.). Сайт «La Presse» (13 сакавіка 2010). Праверана 2 жніўня 2020.
  19. ↑ Michael Fleming. Cage, Brosnan see Polanski’s ‘Ghost’ (англ.). Сайт «Variety» (25 чэрвеня 2008). Праверана 22 жніўня 2020.
  20. ↑ Baz Bamigboye. Kim Cattrall sets her sights on No.10: Sex and the City star's movie love triangle with ex-PM (англ.). Сайт газеты «Daily Mail» (12 снежня 2008). Праверана 3 лістапада 2020.
  21. ↑ Dave McNary. Pair join Roman Polanski’s ‘Ghost’ (англ.). Сайт «Variety» (21 студзеня 2009). Праверана 22 жніўня 2020.
  22. 1 2 3 4 5 6 Manohla Dargis. Writer for Hire Is a Wanted Man (англ.). Сайт «The New York Times» (18 лютага 2010). Праверана 19 кастрычніка 2020.
  23. ↑ David Chen. Interview: Pierce Brosnan (The Ghost Writer) (англ.). Сайт «Slashfilm.com» (24 лютага 2010). Праверана 14 лістапада 2020.
  24. ↑ Roman Polanski: „Studio Babelsberg hat hochqualifizierte und leidenschaftliche Crews“ (ням.). Сайт «Babelsberg Studio» (20 лютага 2009). Праверана 20 жніўня 2020.
  25. 1 2 The Ghost Writer — Filming & Production (англ.). Сайт «Internet Movie Database». Праверана 20 жніўня 2020.
  26. 1 2 Meredith Taylor. Pawel Edelman — Cinematographer (англ.). Сайт «Filmuforia» (16 лістапада 2013). Праверана 4 лістапада 2020.
  27. ↑ Alexandre Desplat — The Ghost Writer (англ.). Сайт «Discogs». Праверана 14 кастрычніка 2018.
  28. 1 2 3 The Ghost Writer (Original Motion Picture Soundtrack) — Alexandre Desplat (англ.). Сайт «AllMusic». Праверана 1 лістапада 2020.
  29. ↑ The Ghost Writer (Alexandre Desplat) (англ.). Сайт «Filmtracks». Праверана 2 лістапада 2020.
  30. ↑ The Ghost Writer Soundtrack (2010) (англ.). Сайт «Soundtrack.Net». Праверана 14 кастрычніка 2018.
  31. 1 2 3 4 The Ghost Writer — Awards (англ.). Сайт «Internet Movie Database». Праверана 19 студзеня 2021.
  32. ↑ Naomi Kresge, Paul Verschuur. Switzerland Won’t Extradite Polanski Over 1977 Case (англ.). Сайт «Bloomberg» (12 ліпеня 2010). Праверана 17 верасня 2020.
  33. ↑ Олег Павлов. Кинопремьера. «ПРИЗРАК» (руск.). Сайт «Tio.by». Праверана 25 жніўня 2020.
  34. ↑ The Ghost Writer (2010) — JPBox Office (фр.). Сайт «JPBox Office». Праверана 15 жніўня 2020.
  35. 1 2 The Ghost Writer (2010) (англ.). Сайт «AllMovie». Праверана 18 жніўня 2020.
  36. ↑ Sukhdev Sandhu. The Ghost, review (англ.). Сайт «The Daily Telegraph» (15 красавіка 2010). Праверана 20 жніўня 2020.
  37. ↑ Ian Nathan. The Ghost Review (англ.). Сайт «Empire» (15 красавіка 2010). Праверана 18 жніўня 2020.
  38. 1 2 The Ghost Writer (2010) (англ.). Сайт «FilmAffinity». Праверана 18 жніўня 2020.
  39. ↑ Peter Bradshaw. The Ghost Writer (англ.). Сайт «The Guardian» (12 лютага 2010). Праверана 20 жніўня 2020.
  40. 1 2 The Ghost Writer Reviews — Metacritic (англ.)(недаступная спасылка). Сайт «Metacritic». Архівавана з першакрыніцы 23 лютага 2010. Праверана 18 жніўня 2020.
  41. 1 2 3 4 5 Roger Ebert. It's sort of a shock to see a classically well-made thriller (англ.). Сайт Роджэра Эберта (24 лютага 2010). Праверана 19 кастрычніка 2020.
  42. 1 2 3 The Ghost Writer (2010) — Rotten Tomatoes (англ.). Сайт «Rotten Tomatoes». Праверана 18 жніўня 2020.
  43. ↑ The Ghost Writer (англ.). Сайт «Time Out» (15 лютага 2010). Праверана 20 жніўня 2020.(недаступная спасылка)
  44. 1 2 Ann Hornaday. Movie review: Roman Polanski's 'The Ghost Writer' masters suspense (англ.). Сайт «The Washington Post» (26 лютага 2010). Праверана 19 жніўня 2020.
  45. 1 2 Призрак — КиноПоиск (руск.). Сайт «КиноПоиск». Праверана 18 жніўня 2020.
  46. ↑ The Ghost Writer (фр.). Сайт «AlloCiné». Праверана 15 лістапада 2020.
  47. ↑ Jonathan Rosenbaum. Sex Games (on Polanski’s BITTER MOON) (англ.). Сайт Джонатана Разенбаўма (29 верасня 2020). Праверана 15 лістапада 2020.
  48. ↑ Philip French. The Ghost (англ.). Сайт «The Guardian» (18 красавіка 2010). Праверана 19 жніўня 2020.
  49. ↑ J. Hoberman. Year in Film: Hoberman’s Top 10 (англ.). Сайт «Village Voice» (22 снежня 2010). Праверана 19 жніўня 2020.
  50. ↑ Kirk Honeycutt. The Ghost Writer -- Film Review (англ.). Сайт «The Hollywood Reporter» (14 кастрычніка 2010). Праверана 1 лютага 2021.
  51. ↑ David Denby. Prime Suspect (англ.). Сайт «The New Yorker» (1 сакавіка 2010). Праверана 1 лютага 2021.
  52. ↑ Sara Vilkomerson. Ghost in the Machine (англ.). Сайт «Observer» (17 лютага 2010). Праверана 1 лютага 2021.
  53. ↑ Kenneth Turan. Review: Roman Polanski’s ‘The Ghost Writer’ (англ.). Сайт газеты «Los Angeles Times» (19 лютага 2010). Праверана 18 студзеня 2021.
  54. ↑ Derek Elley. The Ghost Writer (англ.). Сайт «Variety» (12 лютага 2010). Праверана 31 студзеня 2021.
  55. ↑ Kyle Smith. Similarities Roman around in ‘The Ghost Writer’ (англ.). Сайт «New York Post» (19 лютага 2010). Праверана 31 студзеня 2021.
  56. ↑ Andrew Sarris. The Perils of Polanski: Art imitates life in The Ghost Writer (англ.). Сайт «FilmComment» (May—June 2010). Праверана 15 лістапада 2020.
  57. ↑ European Film Academy: Nominations for the 23rd European Film Awards (англ.). Сайт Еўрапейскай кінаакадэміі. Праверана 16 студзеня 2021.
  58. ↑ Stuart Kemp. 'Ghost Writer' Leads European Film Award Nominations (англ.). Сайт «The Hollywood Reporter» (6 лістапада 2010). Праверана 16 студзеня 2021.
  59. ↑ European Film Academy: 2010 (англ.)(недаступная спасылка). Сайт Еўрапейскай кінаакадэміі. Архівавана з першакрыніцы 9 снежня 2019. Праверана 16 студзеня 2021.
  60. ↑ Xan Brooks. Roman Polanski film The Ghost Writer dominates European awards (англ.). Сайт «The Guardian» (5 снежня 2010). Праверана 16 студзеня 2021.
  61. ↑ Nick Holdsworth. ‘Ghost Writer’ sweeps European Film Awards (англ.). Сайт «Variety» (5 снежня 2010). Праверана 16 студзеня 2021.
  62. ↑ Palmarès 2011 — 36ème Cérémonie des César (фр.)(недаступная спасылка). Сайт Акадэміі мастацтваў і тэхналогій кінематографа. Архівавана з першакрыніцы 29 ліпеня 2013. Праверана 16 студзеня 2021.
  63. ↑ Rebecca Leffler. 'Of Gods and Men' Named Best Film at France's Cesar Awards (англ.). Сайт «The Hollywood Reporter» (25 лютага 2011). Праверана 16 студзеня 2021.
  64. ↑ Elsa Keslassy. ‘Gods and Men,’ ‘Ghost Writer’ top Cesars (англ.). Сайт «Variety» (28 лютага 2011). Праверана 16 студзеня 2021.
  65. ↑ Prix et nominations : Etoiles d'Or de la Presse du Cinéma Français 2011 (фр.)(недаступная спасылка). Сайт «AlloCiné». Архівавана з першакрыніцы 31 кастрычніка 2020. Праверана 25 жніўня 2020.
  66. ↑ Fabien Lemercier. Of Gods and Men crowned Best Film at Lumières (англ.). Сайт анлайн-часопіса «Cineuropa» (17 студзеня 2011). Праверана 22 жніўня 2020.
  67. ↑ Elsa Keslassy. ‘Gods,’ ‘Ghost Writer’ top Lumieres (англ.). Сайт «Variety» (14 студзеня 2011). Праверана 22 жніўня 2020.
  68. ↑ Mariangela Pollonio. Pippo Mezzapesa candidato al Globo d’oro (італ.). Сайт «Corriere del Mezzogiorno» (3 чэрвеня 2010). Праверана 16 студзеня 2021.
  69. ↑ Camillo De Marco. Loose Cannons wins Golden Globes (англ.). Сайт анлайн-часопіса «Cineuropa» (2 ліпеня 2010). Праверана 16 студзеня 2021.
  70. ↑ International Online Cinema Awards (INOCA) (2011) (англ.). Сайт «Internet Movie Database». Праверана 21 студзеня 2021.
  71. ↑ Beth Stevens. 2011 ICS Award Nominees (англ.). Сайт Міжнароднага таварыства аматараў кіно (23 студзеня 2011). Праверана 18 студзеня 2021.
  72. ↑ Beth Stevens. 2011 ICS Award Winners (англ.). Сайт Міжнароднага таварыства аматараў кіно (17 лютага 2011). Праверана 18 студзеня 2021.
  73. ↑ IFMCA announces its 2010 nominees for scoring excellence (англ.). Сайт Міжнароднай асацыяцыі крытыкаў кінамузыкі (11 лютага 2011). Праверана 19 студзеня 2021.
  74. ↑ IFMCA announces its 2010 Winners for scoring excellence (англ.). Сайт Міжнароднай асацыяцыі крытыкаў кінамузыкі (24 лютага 2011). Праверана 19 студзеня 2021.
  75. ↑ Susan King. The National Society of Film Critics names 'The Social Network' best of 2010 (англ.). Сайт «Los Angeles Times» (8 студзеня 2011). Праверана 18 студзеня 2021.
  76. ↑ 36th Annual Los Angeles Film Critics Association Awards (англ.). Сайт Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса. Праверана 17 студзеня 2021.
  77. ↑ Gregg Kilday. L.A. Film Critics Assn. Names 'Social Network' Best Picture (англ.). Сайт «The Hollywood Reporter» (12 снежня 2010). Праверана 17 студзеня 2021.
  78. 1 2 Sorkin, Portman & More Win Critics Circle Awards (англ.). Сайт «BroadwayWorld» (12 снежня 2010). Праверана 28 студзеня 2021.
  79. 1 2 Dave Karger. 'Social Network' wins L.A., Boston, New York Online critics awards (англ.). Сайт часопіса «Entertainment Weekly» (12 снежня 2010). Праверана 28 студзеня 2021.
  80. ↑ Prizes & Honours 2010 (англ.). Сайт Берлінскага кінафестывалю. Праверана 16 студзеня 2021.
  81. ↑ Roman Polanski wins best director award at Berlin (англ.). Сайт «BBC News» (20 лютага 2010). Праверана 16 студзеня 2021.
  82. ↑ Ryan Adams. 31st London Critics’ Circle nominations (англ.). Сайт «AwardsDaily» (20 снежня 2010). Праверана 24 студзеня 2021.
  83. ↑ Philiana Ng. 'The King's Speech,' 'Another Year' Lead Nominations at London Critics' Circle Film Awards (англ.). Сайт «The Hollywood Reporter» (20 снежня 2010). Праверана 16 студзеня 2021.
  84. ↑ Peter Knegt. “Social Network,” “King’s Speech” Lead London Critics Circle Winners (англ.). Сайт «IndieWire» (11 лютага 2011). Праверана 24 студзеня 2021.
  85. ↑ Sarah Cooper. The Social Network triumphs at London Film Critics' Circle Awards (англ.). Сайт часопіса «Screen International» (11 лютага 2011). Праверана 16 студзеня 2021.
  86. ↑ CinEuphoria Top do Ano - Competição Internacional (парт.). Сайт «CinEuphoria» (13 студзеня 2011). Праверана 29 студзеня 2021.
  87. ↑ Internet Film Critic Society (2010) (англ.). Сайт «Internet Movie Database». Праверана 29 студзеня 2021.
  88. ↑ Adam Dawtrey. ‘Not There’ tops Irish Film and TV Awards (англ.). Сайт «Variety» (13 лютага 2011). Праверана 16 студзеня 2021.
  89. ↑ David Eng. 2012 Kinema Junpo Awards for Japanese Film - winners (англ.). Сайт «Chino Kino» (27 студзеня 2012). Праверана 28 студзеня 2021.
  90. ↑ FIPRESCI — Special Awards (англ.). Сайт Міжнароднай федэрацыі кінапрэсы. Архівавана з першакрыніцы 29 лістапада 2013.
  91. ↑ Special Awards (англ.). Сайт Міжнароднай федэрацыі кінапрэсы. Праверана 16 студзеня 2021.
  92. ↑ Gregg Kilday. 'The Social Network' Named Best Film By National Board of Review (англ.). Сайт «The Hollywood Reporter» (2 снежня 2010). Праверана 18 студзеня 2021.
  93. ↑ Orły: Laureaci wg roku – 2011 (польск.). Сайт кінапрэміі «Арлы». Праверана 4 чэрвеня 2020.
  94. ↑ Awards Circuit Community Awards (2010) (англ.). Сайт «Internet Movie Database». Праверана 29 студзеня 2021.
  95. ↑ Alexandre Desplat wins Award for Film Composer and Best Film Score of the Year (англ.)(недаступная спасылка). Сайт «Сусветнай прэміі саўндтрэкаў» (23 кастрычніка 2010). Архівавана з першакрыніцы 13 снежня 2017. Праверана 18 мая 2020.
  96. ↑ J. Hoberman. Year in Film: The 2010 Voice Film Critics’ Poll (англ.). Сайт газеты «The Village Voice» (22 снежня 2010). Праверана 26 студзеня 2021.
  97. ↑ 15th Annual Film Awards (2010) (англ.). Сайт Анлайн-асацыяцыі кіно і тэлебачання. Праверана 22 студзеня 2021.
  98. ↑ 2010 GoldDerby Film Awards (англ.). Сайт прэміі «Залаты Дэрбі» (7 сакавіка 2016). Праверана 22 студзеня 2021.
  99. ↑ 2010 — Categories — International Press Academy (англ.). Сайт «International Press Academy». Праверана 18 мая 2020.
  100. ↑ Peter Knegt. “The Social Network” Tops indieWIRE’s 2010 Critics Poll (англ.). Сайт «IndieWire» (20 снежня 2010). Праверана 25 студзеня 2021.
  101. ↑ London Evening Standard British Film Awards: Carey and Keira vie for best actress title (англ.). Сайт газеты «Evening Standard» (10 красавіка 2012). Праверана 16 студзеня 2021.
  102. ↑ Tim Masters. Garfield dethrones Firth at Evening Standard awards (англ.). Сайт «BBC» (8 лютага 2011). Праверана 16 студзеня 2021.
  103. ↑ Italian Online Movie Awards (IOMA) (2011) (англ.). Сайт «Internet Movie Database». Праверана 27 студзеня 2021.
  104. ↑ Nominades - III Premis Gaudí (катал.). Сайт Каталонскай кінаакадэміі. Праверана 16 студзеня 2021.
  105. ↑ Estas son las nominaciones de los Premios Goya 2011 (ісп.). Сайт прэміі «Гоя». Праверана 16 студзеня 2021.
  106. ↑ King's Speech wins 'Spanish Oscar' (англ.). Сайт газеты «The Daily Telegraph» (14 лютага 2011). Праверана 16 студзеня 2021.
  107. ↑ Donald Clarke. The Dublin Film Critics Circle waves goodbye to 2010 (англ.)(недаступная спасылка). Сайт «The Irish Times» (31 снежня 2010). Архівавана з першакрыніцы 29 сакавіка 2021. Праверана 26 студзеня 2021.
  108. ↑ Simon Reynolds. In Full: Empire Awards 2011 Winners (англ.). Сайт «Digital Spy» (27 сакавіка 2011). Праверана 16 студзеня 2021.
  109. ↑ Marlen Vazzoler. Nastri d'Argento 2010: conducono Mine vaganti e La prima cosa bella (італ.). Сайт «MYmovies» (27 мая 2010). Праверана 18 студзеня 2021.
  110. ↑ Le nomination dei Nastri d’Argento 2010 (італ.). Сайт «CineZapping» (29 мая 2010). Праверана 18 студзеня 2021.
  111. ↑ Nastri d’Argento: Mine vaganti e Virzì miglior regista (італ.). Сайт «Critamor» (19 чэрвеня 2010). Праверана 18 студзеня 2021.
  112. ↑ Ganadores de la 59º Entrega de los Premios Cóndor de Plata (ісп.). Сайт Асацыяцыі кінакрытыкаў Аргенціны. Архівавана з першакрыніцы 23 верасня 2013.
  113. ↑ Ryan Adams. Phoenix Film Critics Society Awards Nominations (англ.). Сайт «AwardsDaily» (14 снежня 2010). Праверана 24 студзеня 2021.
  114. ↑ Sasha Stone. Phoenix Film Critics Go for the King’s Speech, Nolan (англ.). Сайт «AwardsDaily» (28 снежня 2010). Праверана 24 студзеня 2021.
  115. ↑ Dan Knapp. USC Libraries Friend The Social Network (англ.)(недаступная спасылка). Сайт Універсітэта Паўднёвай Каліфорніі (7 лютага 2011). Архівавана з першакрыніцы 1 лютага 2021. Праверана 27 студзеня 2021.
  116. ↑ Jonathan Sullivan. ‘The Social Network’ Wins 2011 USC Scripter Award (англ.). Сайт «Film Stage» (5 лютага 2011). Праверана 27 студзеня 2021.
  117. ↑ 2011, 17th Annual Awards, March 20, 2011 (англ.). Сайт кінапрэміі «Хлатрудзіс». Праверана 23 студзеня 2021.
  118. 1 2 Jim Hemphill. DVD Playback: The Ghost Writer (2010) (англ.). Сайт Амерыканскага таварыства кінааператараў. Праверана 19 кастрычніка 2020.
  119. ↑ Валерий Кичин. Этот лунатический мир: На экраны выходит "Призрак" Романа Поланского (руск.). Сайт «Российской газеты» (5 жніўня 2010). Праверана 19 кастрычніка 2020.
  120. ↑ Андрей Плахов. Черти специального назначения: "Призрак" Романа Полански (руск.). Сайт газеты «Коммерсантъ» (5 жніўня 2010). Праверана 19 кастрычніка 2020.
  121. ↑ Barbara Plett. How realistic is new Polanski film The Ghost? (англ.). Сайт «BBC News» (19 сакавіка 2010). Праверана 2 жніўня 2020.
  122. 1 2 The Ghost Writer : an elegant and icy political thriller. Сайт «critical-mind.overblog.com» (2 чэрвеня 2013). Праверана 27 кастрычніка 2020.
  123. ↑ The Ghost Writer sur France 2 : quel homme politique a inspiré le personnage joué par Pierce Brosnan ? (фр.). Сайт «AlloCiné» (9 ліпеня 2017). Праверана 27 кастрычніка 2020.
  124. ↑ Bruce Eder. The Ghost Writer (2010) — Review by Bruce Eder (англ.). Сайт «AllMovie». Праверана 2 жніўня 2020.

Спасылкі

Відэаматэрыялы

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.