Прадукцыя — тэрмін, які характарызуе вынік вытворчай, гаспадарчай дзейнасці. Ўяўляе сабой сукупнасць прадуктаў, якія з’явіліся вынікам вытворчасці асобнага прадпрыемства (арганізацыі), галіны прамысловасці, сельскай гаспадаркі або ўсяго народнай гаспадаркі краіны ці ўсяго свету за пэўны прамежак часу[1].

Планаванне і ўлік прадукцыі

Усю сукупнасць прадуктаў прынята падраздзяляць на сродкі вытворчасці (сродкі працы і прадметы працы) і прадметы спажывання (харчовыя і нехарчовыя тавары)[2].

З мэтай планавання і ўліку прадукцыя можа вымярацца ў натуральным (фізічных адзінках) і вартасным (у грашовых адзінках) выражэнні.[3]

Вымяральнікі аб’ему прадукцыі ў натуральным выражэнні з’яўляюцца:

  • фізічныя адзінкі (тоны, кілаграмы (цвікоў…), [пагонны] метры (электрычнага, оптавалаконнага кабеля), квадратныя метры (аздабляльнай пліткі, паркету) і іншыя);
  • умоўна-натуральныя адзінкі (тысячы (гл. ніжэй). умоўных слоікаў, умоўных лістоў шыферу, умоўных штук, рулонаў, шпулек і іншыя).
    • (рас)злічальная вага — для хуткага падліку значнага колькасці невялікіх аднародных раўнаважкіх вырабаў (паўфабрыкатаў, (міні)вузлоў-агрэгатаў, гаек, шайбаў, нітаў, шарыкаў, гузікаў і да т. п.); на злічальную вагу значную (невядомую) колькасць вырабаў ўраўнаважваюць невялікім (вядомым) лікам такіх жа вырабаў у пэўным суадносінах (безразмерным — 10:1, 100:1, 1000:1); Злічальную вагу ўжываюць на заводах, складах, харчовых прадпрыемствах і да таго падобнае.[4]

Аб’ём прадукцыі ў вартасным выражэнні вызначаецца рознымі паказчыкамі:

  • гатовая прадукцыя — вырабы і паўфабрыкаты ўласнай вытворчасці, прынятыя заказчыкам або на склад арганізацыі, якія з’яўляюцца прадуктам з цалкам скончанай апрацоўкай (камплектацыяй), адпаведныя дзеючым стандартам або зацверджаным тэхнічным умовам[5].
  • таварная прадукцыя — вартасная ацэнка прадукцыі, прызначанай для рэалізацыі (гатовая прадукцыя, паўфабрыкаты, работы і паслугі вытворчага характару);
  • валавая прадукцыя (валавы прадукт, і удзельная вага прадукцыі (у агульным аб’ёме валавой прадукцыі)) вартасная ацэнка ўсіх відаў прадукцыі, вырабленай прадпрыемствам, і ў дадатак да элементаў, якія ўваходзяць у склад таварнай прадукцыі, уключае змена рэшткаў незавершанага вытворчасці за адпаведны перыяд, кошт сыравіны і матэрыялаў заказчыка і некаторыя іншыя элементы;
  • чыстая прадукцыя — зноў створаная кошт у выніку гаспадарчай дзейнасці прадпрыемства за пэўны перыяд. Яна вызначаецца адніманне з аб’ёму валавой прадукцыі матэрыяльных выдаткаў і сумы амартызацыйных адлічэнняў;
  • рэалізаваная прадукцыя — гэта кошт адпушчанай на бок і аплочанай (якая падлягае аплаце) прадукцыі за адпаведны перыяд.

Прадукцыя ў сістэме менеджменту якасці

З пункту гледжання сістэмы менеджменту якасці прадукцыя ўяўляе сабой вынік працэсу як сукупнасці узаемазвязаных або ўзаемадзейнічаюць відаў дзейнасці (ДАСТ Р ІСО 9000-2008[6]).

У сістэме менеджменту якасці вылучаюць чатыры агульныя катэгорыі прадукцыі:

  • паслугі (напрыклад, перавозкі);
  • праграмныя сродкі (напрыклад, камп’ютарная праграма, слоўнік);
  • тэхнічныя сродкі (напрыклад, вузел рухавіка);
  • перепрацоўваемыя матэрыялы (напрыклад, змазка).

Прадукцыя можа складацца з элементаў, якія адносяцца да розных агульным катэгорыям прадукцыі. Напрыклад, такая прадукцыя як аўтамабіль ўключае тэхнічныя сродкі (рухавік, трансмісію, шыны і мноства іншых элементаў тэхнічных сродкаў), перепрацоўваемыя матэрыялы (бензін, змазка, астуджальная вадкасць і іншыя), праграмныя сродкі (праграмнае кіраванне рухавіком, інструкцыя для кіроўцы) і паслугі (растлумачэнне як кіраваць аўтамабілем, пасляпродажным (гарантыйны) абслугоўванне).

Зноскі

  1. ↑ Продукция (руск.)(недаступная спасылка). Словари онлайн. Архівавана з першакрыніцы 5 сакавіка 2016. Праверана 20 кастрычніка 2012.
  2. ↑ Т.В. Яркина. Продукция предприятия и её качество (руск.). Основы экономики предприятия. Учебное пособие. Архівавана з першакрыніцы 24 кастрычніка 2012. Праверана 20 кастрычніка 2012.
  3. ↑ Абсолютные и относительные статистические величины
  4. ↑ Так, ящик гвоздей может быть взвешен (на кг), и/или подсчитан на количество (1000 штук-гвоздей), и таким образом подлежит приемке/отпуску и учёту (а равно и ящиками-штуками):
    Уголков Ф. И. Специальная логарифмическая линейка для подсчета веса деталей. Институт технико-экономической информации, 1949, 8 с.
  5. ↑ Учёт готовой продукции. (руск.)(недаступная спасылка). Справочник бухгалтера. Архівавана з першакрыніцы 30 кастрычніка 2012. Праверана 20 кастрычніка 2012.
  6. ↑ [vsegost.com/Catalog/47/47957.shtml Системы менеджмента качества. Основные положения и словарь] (руск.). ГОСТ Р ИСО 9000-2008. Праверана 10 красавіка 2012.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.