Знешні выгляд, структура і склад

"Першая кніга" уяўляля сабой брашуру ў сорак старонак, памерамі 20,5 на 15 см., азагалоўленую "Международный языкъ. Предисловіе і полный учебникъ. Брашура была падпісана псеўданімам Дръ Эсперанто; акрамя таго на тытульнай старонке меўся надпіс "por Rusoj" ("для рускіх"), указаны кошт (15 капеек), месца і год друку. Цікава прысутнасць на тытульнай старонцы наступнай фразы: "Каб мова была сусветнай, недастаткова даць ёй такое імя." - гэтай фразай Заменгоф яўна палемізуе са стваральнікам мовы валапюк Іаганам Марцінам Шлеерам, створаная якім мова значна распаўсюдзілася ў Еўропе, але мела шэраг асаблівасцяў, рабіўшых яе вывучэнне даволі складаным. Гэтымі словамі, Заменгоф хацеў падкрэсліць кардынальнае адрозненне свайго праекта ад валапюка. Назва "Першая кніга" хутка распаўсюдзілася ў асяроддзі эсперантыстаў, з-за таго, што ў 1888 годзе Заменгоф выдаў другую брашуру, ужо цалкам створаную на эсперанта, азагалоўленую "Dua Libro de l' Lingvo Internacia" (Другая кніга міжнароднай мовы"). Большую частку кнігі (28 старонак з 40) займала прадмова, ў якой аўтар абасноўваў неабходнасць ў міжнароднай мове, а таксама паказваў перавагі свайго праекта (сцвяржалася і дэманстравалася на прыкладзе, што тэкст на новай мове магчыма чытаць і разумець, нават не ведая яго граматыкі, было дастаткова мець толькі слоўнік). У якасці прыкладаў былі прыведзены наступныя тэксты на эсперанта:

• Малітва Ойча наш (Patro nia).
• Урывак з Бібліі (El la Biblio) - пачатак з Кнігі Быццё.
• Ліст (Letero) - прыклад ліста, якое было магчыма, па задумцы аўтара, адаслаць знаёмым (разам са слоўнічкам) каб прадэманстраваць тое, што новую мову магчыма разумець без папярэдняга вывучэння, карыстаючыся тоькі слоўнікам.
• "Мая дума" (Mia penso), арыгінальны верш Заменгофа.
• "З Гейнэ" (El Heine), пераклад верша Генрыха Гейнэ.
• "О, маё сэрца" (Ho, mia kor'), арыгінальны верш Заменгофа.

На чатырох старонках былі прыведзены купоны з тэкстам абяцання вывучыць эсперанта, калі дзесяць мільёнаў чалавек таксама публічна дадуць такое ж самае абяцанне. На зваротнай старонцы прапанавалася напісаць саё імя і адрас. Аўтар прапаноўваў чытачам выразаць, запоўніць і адаслаць яму гэтыя купоны з мэтай наступнага апублікавання імён і адрасоў прыхільнікаў новай мовы ў асобнай кнізе (гэты праект не ажыццявіўся, але ў першай эсперантамоўнай газеце - "La Esperantisto" - рэгулярна друкавалі адрасы новых эспернатыстаў, але колькасць надрукаваных такім чынам адрасоў, не пераўзышло некалькі тысяч). У самым канцы кнігі на 5 старонках была надрукавана базавая граматыка мовы Заменгоф звёў яе ў 16 правілаў, якія пасля увайшлі ў твор Асновы эсперанта. Адсюль жа ідзе міф, што ў эсперанта маецца толькі 16 правілаў, што няправільна; правільна будзе казаць, што базавая граматыка ў Першай кнізе і асновах эсперанта прыведзена ў выглядзе 16 правілаў. На асобнай старонцы дробным шрыфтам быў надрукаваны "Інтэрнацыянальна-рускі слоўнік", якому папярэднічаў сказ, што: "Усё, што напісана на міжнароднай мове, магчыма зразумець пры дапамозе гэтага слоўніка". Слоўнік утрымліваў 927 марфем (уключаючы карані, канчаткі, прыстаўкі і суфіксы; асобныя карані прыведзены толькі ў якасці прыкладаў да іншых артыкулаў); у тэксце самой кнігі (у тэкстах і апісанні граматыкі) прыведзены яшчэ каля 20 каранёў (у тым ліку і імёны ўластныя). Лічыцца, што ўся Першая кніга утрымлівае 947 словаўтваральных марфемы - у пэўным сэнсе магчыма казаць, што менавіта столькі элементаў утрымліваў першы слоўнік эсперанта. Нягледзячы на тое, што эсперанта як сістэма з 1887 года змяніўся нязначна, і эсперантамоўныя тэксты Першай кнігі без якіх-небудзь цяжкасцей разумеюцца сучаснымі эсперантыстамі, асобныя сказы і фразы з боку сучаснай нормы разумеюцца як архаізмы ці нават як памылкі. У першай кнізе Заменгоф падзяляў асобныя марфемы вертыкальнымі рыскамі (напрыклад, слова fratino -сясра, друкавалася так: frat|in|o), што палягчала аналіз складаных словў і іх пераклад пры дапамозе слоўніка. Акрамя як у Першай кнізе і імітаваўшай яе Асновах эсперанта, гэты спосаб нізе не прымяняўся.