Палац і крэпасцьM:
Жанр нямое кіно, біяграфія, экранізацыя[d] і гістарычны фільм
Рэжысёр
Сцэнарыст
Кінакампанія Ленфільм і Савкіно[d]
Працягласць 58 хв.
Краіна
Мова руская
Год 1924
IMDb ID 0014009

«Палац і крэпасць» — савецкі фільм 1924 года рэжысёра Аляксандра Іваноўскага, сюжэт заснаваны на рэальнай гісторыі Міхаіла Бейдэмана, паводле рамана Вольгі Форш «Апранутыя каменем» і аповесці Паўла Шчогалева «Таямнічы вязень».

Сюжэт

Пра лёс Міхаіла Бейдэмана, які без суда і следства, толькі адным загадам Аляксандра II, ва ўзросце 21 года быў зняволены ў Петрапаўлаўскай крэпасці і правёў там больш за дваццаць гадоў.

Пачатковыя тытры «У сценах Петрапаўлаўскай крэпасці пакутуюць ворагі рускага самадзяржаўя, а на іншым беразе Нявы красуецца Зімні палац…».

Недалёка ў маленькай кватэрцы са сваёй матушкай і сёстрамі жыве юнкер Бейдэман, закаханы ў Веру — дачку багатага памешчыка Лагуціна, рукі якой дамагаецца і князь Куракін. У гэты час нарадавольцы падрываюць карэту з царом, і ўлады ладзяць аблаву на праціўнікаў самадзяржаўя. І наступныя дваццаць гадоў Бейдэман правядзе ў сценах Петрапаўлаўскай крэпасці. Састарэлага, практычна страціўшага розум, яго вызваляюць з засценкаў крэпасці, але Бейдэман проста не ў стане гэта ўсвядоміць. Выпадковая сустрэча з Верай становіцца канцом для абодвух былых закаханых — яны ледзь пазнаюць адзін аднаго, і, ашаломленыя нечаканым спатканнем, паміраюць.

У ролях

Акцёр Роля
Яўген Бараніхін Міхаіл Бейдэман Міхаіл Бейдэман
Юрый Корвін-Крукоўскі Лагуцін Лагуцін , памешчык
Алена Хмялеўская Вера Лагуціна Вера Лагуціна , дачка памешчыка
Марыя Юр’ева Бейдэмана маці Бейдэмана
Сяргей Шышко Сяргей Нячаеў Сяргей Нячаеў
Генадзь Мічурын Дзмітрый Каракозаў Дзмітрый Каракозаў
Леанід Дабравольскі Аляксандр II Аляксандр II
Якаў Малюцін Аляксандр III Аляксандр III
Надзея Камароўская Марыя Аляксандраўна Марыя Аляксандраўна , імператрыца
Мікалай Шмідтгоф Гагарын князь Гагарын
Кандрат Якаўлеў Мураўёў граф Мураўёў
Аляксандр Любош Ігнацьеў граф Ігнацьеў
Аркадзь Барысаглебскі Шувалаў граф Шувалаў
Пётр Андрыеўскі камендант
Пётр Кузняцоў наглядчык
Алена Туманская Марфа Марфа
Аляксей Гарушын Пётр Пётр , жаніх Марфы
Раіса Мамантава Віктарына Віктарына , сястра Бэйдмана
Дзмітрый Сяргееў-Черкасов Палісадаў Палісадаў , святар
Міхаіл Раманаў вязень
Уладзімір Рамашкоў швейцар

У эпізодах: Сяргей Васільеў, Эдуард Іагансон, Аляксей Масееў і іншыя.

Крытыка

Фільм быў добра прыняты і савецкім гледачом і з поспехам дэманстраваўся на працягу доўгага часу[1].

Пры гэтым фільм, які меў высокі кошт — не менш за 100 000 рублёў золатам, акупіўся ў пракаце[2]. Фільм стаў адным з першых поспехаў савецкага кінематографа, прызнаным у шэрагу замежных краін, у прыватнасці ў Германіі[3].

Дбайнасць, сур’ёзнасць у падыходзе да гістарычнага матэрыялу вылучалі карціну «Палац і крэпасць» з агульнай кінематаграфічнай прадукцыі пачатку 20-х гадоў.

— История советского кино, Том 1 / Институт истории искусств. — М.: Искусство, 1969

Прызнаны ўдалым, у гісторыі савецкага кіно заняў ганаровае месца як фільм, які вызначыў у 1920-х гадах тэму гісторыка-рэвалюцыйнага фільма, якой у далейшым наканавана было стаць галоўнай у савецкім кіно на дзесяцігоддзі.

Кіназнаўца М. А. Лебедзеў адзначыў як удалае прымяненне рэжысёрам мантажу па кантрасце сцэн, так і мастацкае афармленне фільма — натурныя здымкі праходзілі ў сапраўдных месцах падзей — Зімнім палацы і Петрапаўлаўскай крэпасці, на плошчах і вуліцах горада, а дэкарацыі фільма працы мастакоў Барыса Рэрыха і Уладзіміра Шчуко былі ацэнены як выдатныя, не толькі аднаўляючыя ход падзей, але і прайграваючыя каларыт эпохі[1].

Кіназнаўца Р. П. Собалеў адзначаў, што сцэнар фільма як гістарычнай драмы створаны па канонах таго часу — драма была паказана ў форме бытавых абставін і характараў герояў, а не як пазней у кінематаграфіі ў форме канфлікту ідэй, пры гэтым сюжэт апынуўся перагружаны цікавым і багатым матэрыялам — факты сапраўднай гісторыі пераўзыходзілі любую выдумку[4]:

Фільм не вызваліўся ад сцэнарных «празмернасцяў», і гэта спарадзіла нярэдкі ў мастацтвазнаўстве парадокс у яго ацэнках: па выхадзе фільма крытыкі скардзіліся, што гістарычных эпізодаў занадта шмат і яны перашкаджаюць сачыць за асабістай драмай Бэйдэмана, а праз тры дзесяцігоддзі было сказана зусім адваротнае — што драматычная сюжэтная лінія банальная і таму не здольная аб’яднаць разам цікавыя гістарычныя факты.

Пры гэтым фільм негатычна ацэньваўся прадстаўнікамі «фармалізму», так Віктар Шклоўскі назваў фільм слабым, кантрасны мантаж няўдалым — аўтары паказалі тут «свае кінематаграфічнае бяссілле», а сюжэт хоць і цікавым, але не кінематаграфічным[5]:

Сцэнар «Палац і крэпасць» надзвычай традыцыйны, уся першая частка яго нібыта ўцякла з нейкай іншай карціны. Дарэмна бегала, ёй і там было добра. Я, вядома, нікога не абвінавачваю ў плагіяце — агульныя месцы не плагіятуюцца. Няма чаго рабіць фільму з пагоні вершнікаў за тройкай, танцаў мужычкоў, пана на калонным ганку і т. п. Віна ва ўсім гэтым, вядома, ляжыць не на П. Шчогалеве, які як гісторык не абавязаны разумець законы кінематаграфіі, ды і мастацтва наогул, а на таленавітай Вользе Форш.

Кінакрытык Уладзімір Недабраво так ацэньваў фільм: «Для 24 года „Палац і крэпасць“ Іваноўскага — дасягненне, можа быць, нават вельмі значнае. Дакладнасць стылю, сапраўднасць гістарычнай архітэктуры, упершыню адкрыты перад масавым гледачом матэрыял, карэктнае карыстанне манументальнымі дэкарацыямі — былі годнасцю стужкі. Але звыклыя для Іваноўскага, як опернага рэжысёра, метады будовы відовішча аказалі яму ў кіно мядзведжую паслугу. Фільм быў безнадзейна тэатральным па кампазіцыі, аморфным і млявым па мантажы, дакучна літаратурным па надпісах».

Заўвагі

  1. 1 2 Н. А. Лебедев — Очерки истории кино СССР. Немое кино: 1918—1934 годы
  2. ↑ Из истории кино, Выпуск 4, Искусство, 1961
  3. ↑ История советского кино, Том 1 / Институт истории искусств. — М.: Искусство, 1969
  4. ↑ Ромил Соболев — «20 режиссёрских биографий», Издательство «Искусство», Москва 1971 год (стр.126-127)
  5. ↑ Виктор Шкловский — Собрание сочинений. Том 1: Революция

Літаратура

  • Федин К. — Дворец и крепость // Жизнь искусства, № 7, 1924. — стр. 21
  • Никулин Л. — Дворец и крепость // Киногазета, 12 февраля 1924
  • Гуттер Р. — Германский спец о фильме «Дворец и крепость» (с прим. редакции) // Кинонеделя, № 8, 1924. — стр. 1
  • Ю. С. — Крупное достижение нашего искусства // Известия, 12 февраля 1924

Спасылкі

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.