Нацыянальны музей эсперанта
Заснаваны 1977
Адкрыты 1977
Месцазнаходжанне Maison Pour Tous 19, rue Victor Hugo 70100 Gray
Адкрыты 1987
naciaesperantomuzeo.fr
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Нацыянальны музей эсперанта (фр.: Musée national de l'espéranto, эспер.: Nacia Esperanto-Muzeo) — музей у Грэ, Францыя. Быў заснаваны ў 1977 годзе Жоржам Жунье, таксама вядомым як Жэа Жунье. Афіцыйнае адкрыццё музея адбылося ў 1987 годзе ў прысутнасці польскага консула, праз сто гадоў пасля стварэння эсперанта. Музей размешчаны на другім паверсе Дома моладзі і культуры (фр.: Maison Pour Tous), адрэстаўраванага будынка старажытнага каледжа. У музеі знаходзяцца калекцыі разнастайных рэчаў, якія маюць сувязь з эсперанта: кнігі, плакаты, газеты, маркі, публікацыі і гэтак далей. Каля музея Жэа Жунье ўсталяваў аналематычны сонечны гадзіннік, які нагадвае аб праекце Заменгофа па аб’яднанню ўсіх людзей з дапамогай эсперанта.

Гісторыя

Жорж Жунье пазнаёміўся з эсперанта ў 1932 годзе[1]. Натхнёны перспектывамі гэтай мовы, ён пачаў збіраць разнастайныя аб’екты, якія маглі б мець адносіны да гэтай мовы[2]. У 1945 годзе Жунье заснаваў «Культурны цэнтр „Эсперанта“ рэгіёна Грэ» (фр.: Centre culturel Espéranto de la Région de Gray), мэта якога — навучаць мове і яе практычнаму прымяненню. Да 1973 года, калі Жунье завяршыў сваю кар’еру чыгуначніка, ужо было сабрана шмат рэчаў, якія адносяцца да эсперанта, а культурны цэнтр актыўна развіваўся; менавіта тады пры падтрымцы французскіх эсперанта-арганізацый было прынята рашэнне заснаваць музей[2][3]. Праекту аказалі падтрымку некалькі муніцыпалітэтаў, дзякуючы дапамозе галоўнага магістрата горада ў 1977 годзе калекцыя была перанесена ў будынак былога каледжа, які выкарыстоўваўся як Дом моладзі і культуры[1][3][4]. Каля дзесяці гадоў Жэа Жунье абсталёўваў музей, і 16 мая 1987 года, роўна праз сто гадоў пасля стварэння эсперанта, адбылося ўрачыстае адкрыццё музея ў прысутнасці генеральнага консула Польшчы Чэслава Тужаньскага[1][3][4].

Калекцыі

Музей складаецца з 10 залаў[5] агульнай плошчай 230 м²[6].

Калекцыя ўключае ў сябе каля 6000 кніг і брашур аб эсперанта ці на эсперанта, 1400 старых і сучасных часопісаў і газет. З цягам часу фонд музея павялічваўся за кошт атрымання ў дар архіваў эсперанта-асацыяцый і асабістых калекцый вядомых эсперантыстаў[7].

У музеі таксама выстаўлены калекцыі розных рэчаў (паштовых марак, паштовак, рэкламных рэчаў, тэхнічных брашур), звязаных з эсперанта[8].

Аналематычны сонечны гадзіннік

У пачатку XX стагоддзя астраном і матэматык Луі Жуль Груэ зацікавіўся аналематычнымі сонечнымі гадзіннікамі, у першую чаргу тым, што знаходзіцца ў Дыжоне[9]. Разам са сваім калегам Шарлем Мерэ ён вывучыў гісторыю гэтага гадзінніка і ў 1902 годзе апублікаваў твор пад назвай «Дыжонскі сонечны гадзіннік» (фр.: Le cadran solaire de Dijon, эспер.: La Sunhorloĝo en Dijon)[10]. Груэ і Мерэ былі эсперантыстамі, таму гэты твор быў апублікаваны на французскай мове і эсперанта, што робіць яго адным з першых тэхнічных артыкулаў з выкарыстаннем матэматычных формул, напісаных на штучнай мове (не з’яўляецца выпадковым, што Заменгоф размясціў яго ў сваёй «Фундаментальнай граматыке мовы эсперанта»)[9]. У наступным годзе ў Расіі выйшаў артыкул С. Палянскага, таксама на эсперанта, у якім ён, адштурхоўваючыся ад публікацыі Груэ, прапанаваў свой спосаб стварэння аналематычнага гадзінніка і ў тым ліку выказаў думку аб тым, што гэты гадзіннік мог бы аднойчы стаць помнікам мове эсперанта[9].

Таму ў 1986 годзе, калі ўзнікла пытанне аб добраўпарадкаванні тэрыторыі, якая прылягае да музея, Жэа Жунье прапанаваў размясціць на ёй менавіта аналематычны сонечны гадзіннік[11]. Яго цыферблат прадстаўляе сабой эліпс, які ахоплівае планісферу, што сімвалізуе жаданне Заменгофа аб’яднаць людзей з дапамогай адной мовы. Афіцыйнае адкрыццё сонечнага гадзінніка адбылося 25 верасня 1988 года[11].

Зноскі

  1. 1 2 3 Picardat 1987, p. 125.
  2. 1 2 Roland Cuenot. Géo JUNIER mortis la 17-an de februaro 2000 (эсп.).(недаступная спасылка)
  3. 1 2 3 Gray : reflets de son histoire 1991, p. 125.
  4. 1 2 Historio EFE 2000 (эсп.). Архівавана з першакрыніцы 15 ліпеня 2021. Праверана 19 верасня 2021.
  5. ↑ Muzeo (эсп.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 3 сакавіка 2016. Праверана 19 верасня 2021.
  6. ↑ La Nacia Esperanto Muzeo (эсп.).
  7. ↑ Découvrir et se cultiver (фр.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 17 чэрвеня 2012. Праверана 19 верасня 2021.
  8. ↑ Destination70.
  9. 1 2 3 Massé 2008, p. 34.
  10. ↑ Gruey 1902.
  11. 1 2 Massé 2008, p. 35.

Гл. таксама

Літаратура

Спасылкі

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.