Міхаі́л Арка́дзевіч Ке́рзін (28 сакавіка 1883 — 19 верасня 1979) — беларускі савецкі скульптар рускага паходжання, педагог, Заслужаны дзеяч мастацтваў БССР.

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям’і маскоўскага адваката, Керзіна Аркадзя Міхайлавіча, гарачага аматара і прапагандыста рускай музыкі, разам з жонкай, піяністкай Марыяй Сямёнаўнай, які заснаваў «Гурток аматараў рускай музыкі», так званы «Керзінскі гурток». З 1903 па 1912 вучыўся ў Пецярбургскай Акадэміі мастацтваў у класе Залемана. Аднакурснік скульптара Сяргея Канёнкава. Дыпломная скульптура пад назвай «Вакханалія» прынесла Керзіну званне мастака і аплочваемае замежнае турнэ на 2 гады. Камандзіровачныя складалі 5000 рублёў золатам. Скульптар аб’ехаў Грэцыю, Італію, Францыю, Германію, Англію, удасканальваючы сваё майстэрства і вывучаючы еўрапейскую культуру. З’яўляўся адным з заснавальнікаў Саюза дзеячаў пластычных мастацтваў (СДПМ) у 1917 годзе ў Пецярбургу разам з Багданавым-Бельскім, Макоўскім, Беклемішавым, Рэпіным. Удзельнічаў у вясновых выставах у залах Імператарскай Акадэміі мастацтваў, якія праходзілі ў 1897—1918 гадах у Санкт-Пецярбургу. Уваходзіў у суполку мастакоў «Новы саюз перасоўных выстаў», які існаваў у 1908—1930 гадах і ў Саюз скульптараў-мастакоў, створаны ў 1917 годзе ў Петраградзе. У 1918—1923 гадах выкладаў у мастацкай школе ў Веліжы.

З 1923 года па 1932 выкладаў у Віцебскім мастацкім тэхнікуме, змяніўшы на пасадзе дырэктара Марка Шагала, які эміграваў у Парыж. Керзін запрасіў з Пецярбурга майстроў жывапісу, малюнка, і зладзіў пераэкзаменоўкі ўсіх студэнтаў. Многія былі адлічаныя, бо залічэнне раней праводзілася часцяком не па здольнасцях, а па рэвалюцыйнай прыналежнасці. Керзін стаў аднаасобна вырашаць пытанні арганізацыі навучання. Палічыўшы гэта зневажальным, Пэн Ю. М. (прарэктар па вучэбнай рабоце), Юдовін С. Б., Мінін Я. С. і група студэнтаў 23 верасня 1923 г. выступілі з калектыўнай заявай аб сыходзе і пакінулі інстытут.

Вучнямі Керзина былі вядомыя беларускія скульптары Заір Азгур, Аляксей Глебаў, Андрэй Бембель, Сяргей Селіханаў, Анатоль Анікейчык і іншыя. Заіру Азгуру Керзін асабіста параіў перайсці з аддзялення жывапісу на першы курс скульптуры. Аляксей Глебаў быў любімым вучнем Керзіна, нягледзячы на ​​тое, што не змог скончыць курс да канца. Яго некалькі разоў адлічвалі за тое, што пры паступленні схаваў сваё паходжанне. Яго бацька быў святаром. З 1932 года ў Мінску. Вучні Керзіна ў 1930-х гадах пад яго кіраўніцтвам склалі брыгаду скульптараў, якія працавалі над афармленнем Дома ўраду ў Мінску. Падчас нямецка-фашысцкай акупацыі Керзін М. А. заставаўся ў Мінску, працуючы сувязным ў мінскім падполлі, якое дзейнічала пад прыкрыццём майстэрні скульптара. Пасля вызвалення Мінска Керзін быў узнагароджаны партызанскім медалём і абраны дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР. У 1949 годзе, па паклёпе сваіх вучняў, быў абвінавачаны ў касмапалітызме і вымушаны з’ехаць на радзіму, у Ленінград, дзе з 1949 года загадваў кафедрай скульптуры ў інстытуце імя Рэпіна. Меў невялікую кватэру на 4-й лініі Васільеўскага вострава, у двары Расійскай Акадэміі мастацтваў, дзе выкладаў да 1980-х гадоў. Член Саюза мастакоў СССР. Заслужаны дзеяч мастацтваў Беларускай ССР. Міхаіл Керзін працаваў у розных жанрах скульптуры.

Зноскі

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — С. 238. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).
• Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5-і т. Т. 1. А капэла — Габелен / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1984. — 727 с. — 9500 экз.
• Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5-і т. Т. 3. Карчма — Найгрыш / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1986. — 751 с. — 9500 экз.

Спасылкі

• Профессор красоты. Штрихи к портрету Михаила Керзина // sb.by 16 красавіка 2002
• Керзін Міхаіл Аркадзьевіч на сайце анлайн-энцыклапедыі «Беларусь у асобах і падзеях»