Транспартнае рэспубліканскае ўнітарнае прадпрыемства «Мінскае аддзяленне Беларускай чыгункі» (з 2000 г.) — адно з буйнейшых прадпрыемстваў Беларускай чыгункі.

Знаходзіцца на скрыжаванні двух агульнаеўрапейскіх транспартных калідораў: нумар II (Захад-Усход) і нумар IX (Поўнач-Поўдзень) з адгалінаваннем IXB (Жлобін-Мінск-Гудагай і далей да партоў Балтыйскага мора: Клайпеды і Калінінграда). З’яўляецца самым важным звяном у сістэме забеспячэння міжнароднага гандлю Рэспублікі Беларусь.

Гісторыя

Упершыню ў Мінску гудок паравоза раздаўся ў лістападзе 1871 года, калі быў адкрыты ўчастак чыгункі ў напрамку Смаленск-Мінск-Брэст. За паўтара гады было пракладзена 650 км чыгуначных пуцей. У межах Мінскага аддзялення з’явіліся першыя 13 лінейных станцый. Усе яны дзейнічаюць і дагэтуль, некаторыя толькі змянілі назвы.

Станцыя Мінск знаходзілася за межамі горада і для свайго часу была добра абсталявана: тут быў пасажырскі будынак, жылыя дамы, майстэрні, стрэлачныя будкі, паравозныя майстэрні на 12 паравозаў і іншае. Станцыя мела дзве платформы — пасажырскую і міжпуцявую.

У студзені 1873 года быў адкрыты пастаянны рух на ўчастку Мінск-Вільня, і сучасная сталіца Беларусі стала першым чыгуначным вузлом. З пачаткам эксплуатацыі Ландварава-Роменскай чыгункі (у 1877 годзе перайменавана ў Лібава-Роменскую), былі пабудаваны асноўныя будынкі вакзала, які называўся Віленскім. На плошчы, прылеглай да перона, былі ўзведзены драўляныя павільёны. У адным з павільёнаў быў размешчаны вакзал, у іншых — упраўленне станцыі, паліклініка, рамеснае вучылішча і іншыя аб’екты, звязаныя з будаўніцтвам станцыі.

Пасля заканчэння Вялікай Айчыннай вайны ў 1946 годзе было ўтворана Мінскае аддзяленне Беларускай чыгункі.

У 1951 годзе пасля рэфармавання Заходняй чыгункі Аршанскае аддзяленне ўвайшло ў склад Калінінскай чыгункі. Яго межы былі пашыраны да Мядзведкі (на станцыі Віцебск) і Унечы. Участак Ліда-Маладзечна застаўся ў складзе Баранавіцкага аддзялення Брэст-Літоўскай чыгункі, а ў 1953 годзе ўчастак увайшоў у склад Беларускай чыгункі. Да канца 1955 года Мінскаму аддзяленню чыгункі былі падпарадкаваны ўчасткі Маладзечна-Гутна і Мінск-Паўднёвы-Верайцы-Градзянка. Аршанскае аддзяленне з 1957 года было перададзена Беларускай чыгунцы, яго паўночная мяжа праходзіла па станцыі Мажэеўка.

9 ліпеня 1955 года была адчынена мінская Дзіцячая чыгунка.

10 сакавіка 1961 года ў склад Мінскага аддзялення былі ўключаны ўчасткі і прадпрыемствы Аршанскага аддзялення чыгункі. Так было створана сучаснае Мінскае аддзяленне. З яго складу былі выключаны станцыі Гутна, Верайцы і ўчастак Верайцы-Градзянка. За перыяд з 1959 года па 1979 год грузавы і пасажырскі рух быў пераведзены на цеплавозную цягу, укаранёны паточны метад рамонту грузавых вагонаў у вагонных дэпо, ажыццёўлены суцэльны перавод прамежкавых станцый на электрычную цэнтралізацыю стрэлак, сігналаў і ўчасткаў — на лікавую кодавую аўтаматычную блакіроўку, перавод прыгараднага руху на Мінскім вузле на электрычную цягу. Ажыццёўлена рэканструкцыя станцый Мінск-Сартавальны, Орша-Цэнтральная, Орша-Заходняя і ўкаранёна на гэтых станцыях маршрутна-рэлейная электрычная цэнтралізацыя стрэлак і сігналаў. У 1979—1983 гадах пачалося ўкараненне ЭВМ для планавання эксплуатацыйнай работы. Быў ажыццёўлены перавод руху пасажырскіх і грузавых цягнікоў на электрычную цягу, электрыфікаваны рух на ўчастках Барысаў-Орша, Орша-Краснае і на Аршанскім чыгуначным вузле.

Сучасны стан

30 снежня 2000 года была прынята ў эксплуатацыю першая чарга новага вакзала станцыі Мінск-Пасажырскі. 2 ліпеня 2001 года напярэдадні Дня Незалежнасці ў левым крыле вакзала адчыніліся новыя білетныя касы далёкага накірунку. У 2003 годзе будаўніцтва вакзала было поўнасцю завершана.

На тэрыторыі аддзялення цяпер дзейнічае 69 станцый, з якіх 62 станцыі ажыццяўляюць перавозку пасажыраў, 126 прыпыначных пунктаў, пры гэтым Орша і Маладзечна ў 1993 годзе атрымалі статус міждзяржаўных перадатачных станцый. На станцыях Асінаўка і Гудагай Мінскае аддзяленне мяжуе з Маскоўскай і Літоўскай чыгункамі.

Структурныя падраздзяленні

Станцыі

• Мінск-Пасажырскі
• Мінск-Сартавальны
• Орша-Цэнтральная
• Маладзечна

Лакаматыўныя i маторвагоннае дэпо

• Маторвагоннае дэпо Мінск
• Лакаматыўнае дэпо Маладзечна
• Лакаматыўнае дэпо Мінск
• Лакаматыўнае дэпо Орша імя К. С. Заслонава

Вагонныя дэпо

• Мінскае вагоннае дэпо
• Аршанскае вагоннае дэпо
• Рэфрыжэратарнае вагоннае дэпо Маладзечна

Дыстанцыі пуці

• Мінская дыстанцыя пуці
• Маладзечанская дыстанцыя пуці
• Барысаўская дыстанцыя пуці
• Аршанская дыстанцыя пуці

Дыстанцыі сігналізацыі і сувязі

• Маладзечанская дыстанцыя сігналізацыі і сувязі
• Мінская дыстанцыя сігналізацыі і сувязі
• Аршанская дыстанцыя сігналізацыі і сувязі

Іншыя прадпрыемствы

• Аршанская дыстанцыя ахоўных лесанасаджэнняў
• Мінская дыстанцыя грамадзянскіх збудаванняў
• Аршанская дыстанцыя грамадзянскіх збудаванняў
• Мінская дыстанцыя электразабеспячэння
• Аршанская дыстанцыя электразабеспячэння
• Мінскі вагонны ўчастак
• Аддзел матэрыяльна-тэхнічнага забеспячэння
• Цэнтр інжынерных паслуг па будаўніцтве аб’ектаў інфраструктуры
• Мінская база (транспартная)
• Аздараўленчы цэнтр «Талька»
• Турыстычны цэнтр «Дартур»
• Культурна-спартыўны цэнтр

Начальнікі Мінскага аддзялення

• Петуланін Міхаіл Іванавіч (1946—1955),
• Сарокін Георгій Мацвеевіч (1955—1959),
• Істушкін Фёдар Анісімавіч (1959—1979),
• Мітасаў Павел Васільевіч (1979—1983),
• Валадзько Яўген Іванавіч (1983—1989),
• Рынг Уладзімір Іосіфавіч (1989—1990),
• Гапееў Васіль Іванавіч (1990—2002),
• Шылаў Ігар Сяргеевіч (2002—2016)^[1].

Зноскі

Літаратура

• Гапеев В. И., Лукьянов В. А. Минское отделение Белорусской железной дороги. 1871—1996 годы: Исторический очерк — Мн.: Полымя, 1996. — 347 с. : ил. ISBN 985-07-0146-3.
• История Белорусской железной дороги из XIX века в век XXI. / В. В. Яновская и др. — Минск: «Мастацкая літаратура», 2012. — 955с. ISBN 978-985-02-1375-4.
• Железная дорога Беларуси: История и современность. В. Г. Рахманько, А. В. Бессольнов, В. А. Шоба и др. Под общей редакцией В. Г. Рахманько. — Мн.: ОДО «Триолета», 2001. — 488 с. ISBN 985-6533-02-3.