Мікалай Іванавіч Гапяёнак
Дата нараджэння 17 красавіка 1919(1919-04-17)
Месца нараджэння
Дата смерці 21 кастрычніка 2008(2008-10-21) (89 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Альма-матар
Грамадзянства
Прыналежнасць Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік
Род войскаў ВПС
Гады службы 1937-1979
Званне
Палкоўнік ВПС СССР
Палкоўнік ВПС СССР
Бітвы/войны

Вялікая Айчынная вайна:
Узнагароды і званні
Медаль «Залатая Зорка»
Ордэн ЛенінаОрдэн Чырвонага СцягаОрдэн Чырвонага СцягаОрдэн Айчыннай вайны I ступені
Ордэн Айчыннай вайны I ступеніОрдэн Чырвонай ЗоркіОрдэн Чырвонай Зоркі
Ордэн «За службу Радзіме ва Узброеных Сілах СССР» III ступені
Ордэн «За службу Радзіме ва Узброеных Сілах СССР» III ступені
Медаль «У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння Уладзіміра Ільіча Леніна»
Медаль «У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння Уладзіміра Ільіча Леніна»
Медаль «За перамогу над Германіяй у Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
Юбілейны медаль «Сорак гадоў перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
Юбілейны медаль «Сорак гадоў перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
Юбілейны медаль «50 год Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
Юбілейны медаль «50 год Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
Медаль «60 гадоў Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
Медаль «60 гадоў Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
Юбілейны медаль «30 гадоў Савецкай Арміі і Флоту»
Юбілейны медаль «30 гадоў Савецкай Арміі і Флоту»
Медаль «40 гадоў Узброеных Сіл СССР»
Медаль «40 гадоў Узброеных Сіл СССР»
Медаль «60 гадоў Узброеных Сіл СССР»
Медаль «60 гадоў Узброеных Сіл СССР»
Медаль «70 гадоў Узброеных Сіл СССР»
Медаль «70 гадоў Узброеных Сіл СССР»
У адстаўцы з 1957 года

Мікалай Іванавіч Гапяёнак[1] (нар. 17 красавіка 1919, в. Глінішча Гарадоцкага павета Віцебскай губерні (цяпер ў складзе в. Бярозна, Стадолішчанскі сельсавет, Гарадоцкі раён, Віцебская вобласць) — 21 кастрычніка 2008, п. Моніна, Шчолкаўскі раён, Маскоўская вобласць) — ваенны лётчык, Герой Савецкага Саюза, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, палкоўнік. Кандыдат ваенных навук (1959)[2]. Удзельнік Параду Перамогі 24 чэрвеня 1945 года на Чырвонай плошчы ў Маскве.

Біяграфія

Даваенны час

Беларус. Скончыў 9 класаў, потым аэраклуб у 1938 годзе. У 1939 г. пасля заканчэння авіяшколы грамадзянскага паветранага флоту ў горадзе Балашове. 15 кастрычніка 1939 года прызваны ў Чырвоную Армію[3]. У 1940 г. скончыў Балашоўскую ваенную авіяцыйную школу.

Вялікая Айчынная вайна

У дзеючай арміі з 22 чэрвеня 1941 года. Ваяваў на Ленінградскім, Калінінскім, Паўночна-Заходнім, Волхаўскім, Варонежскім, Сцяпным, 1-ым, 2-ім Украінскіх франтах[1].

Вайну пачаў на самалётах СБ ў 202-м бамбавальным авіяцыйным палку. З прычыны вялікіх страт у пачатку вайны, асабліва ў тэхніцы, у жніўні 1941 году разам з палком перавучыўся на новы самалёт Пе-2, на якім прайшоў усю вайну.

Першую ўзнагароду — ордэн Чырвонай Зоркі, пілот 1-й АЭ 202-га бамбавальнага авіяцыйнага палка 263-й бамбавальнай авіяцыйнай дывізіі 1-га бамбавальнага авіяцыйнага корпуса малодшы лейтэнант М. І. Гапяёнак атрымаў 16 студзеня 1943 года за 8 паспяховых баявых вылетаў на самалёце Пе-2 на Калінінскім фронце.

Да жніўня 1943 камандзір звяна 1-й АЭ 81-га гвардзейскага бамбавальнага авіяцыйнага палка 1-й гвардзейскай бамбардзіровачнай авіяцыйнай дывізіі 1-га бамбавальнага авіяцыйнага корпуса гвардыі капітан М. І. Гапяёнак, дзейнічаючы звяном на Белгародскім і Харкаўскім напрамках знішчыў і пашкодзіў да 250 аўтамашын з войскамі і грузамі, да 20 чыгуначных вагонаў, да 5 паравозаў, да 7 платформаў з арудзіямі, да 40 танкаў, да 5 артылерыйскіх батарэй[4].

1 красавіка 1945 года намеснік камандзіра эскадрыллі 81-га гвардзейскага бамбавальнага авіяцыйнага палка 1-й гвардзейскай бамбардзіровачнай авіяцыйнай дывізіі 1-га бамбавальнага авіяцыйнага корпуса за нанесеную суперніку шкоду ў жывой сіле і тэхніцы узнагароджаны другім ордэнам Чырвонага Сцяга[5].

Капітан Гапяёнак да сакавіка 1945 здзейсніў 165 баявых вылетаў (з іх 93 з пікіравання) на бамбаванне чыгуначных эшалонаў, аэрадромаў, навал жывой сілы і тэхнікі праціўніка.

Быў камандзірам звяна, намеснікам камандзіра эскадрыллі, затым камандзірам эскадрыллі 81-га гвардзейскага Кракаўскага ордэна Суворава і Багдана Хмяльніцкага бамбардзіровачнага авіяпалка.

Прымаў удзел у нанясенні бомбавых удараў пры абароне і прарыве блакады Ленінграда, у бітве пад Курскам, у Белгарадска-Харкаўскай, Корсунь-Шаўчэнкаўскай, Яска-Кішынёўскай, Львоўска-Сандамірскай, Вісла-Одэрскай, Берлінскай і Пражскай аперацыях. За час Вялікай Айчыннай вайны М. І. Гапяёнак зрабіў 198 баявых вылетаў на бамбардзіроўку войск, баявой тэхнікі, апорных пунктаў, аэрадромаў, мастоў, чыгуначных і іншых аб’ектаў праціўніка[1].

За ўзорнае выкананне баявых заданняў камандавання і праяўлены пры гэтым гераізм і адвагу М. І. Гапяёнку было прысвоена званне Героя Савецкага Саюза 27.06.1945 г. Удзельнік Парада Перамогі ў Маскве 24 чэрвеня 1945 г.

Пасля вайны

Пасля вайны М. І. Гапяёнак працягнуў ваенную службу на камандных пасадах і выкладчыцкай працы. У 1951 годзе скончыў Ваенна-паветраную акадэмію[1] і ў 1952—1976 гг. на выкладчыцкай працы ў ёй — дацэнт кафедры знішчальна-бамбавальнай і бамбавальнай авіяцыі[1][6].

У 1959 годзе[7] абараніў дысертацыю на суісканне звання Кандыдат ваенных навук. З 1979 палкоўнік М. І. Гапяёнак — у запасе.

Жыў у Моніна Шчолкаўскага раёна Маскоўскай вобласці. Памёр 21 кастрычніка 2008 года. Пахаваны на Монінскіх мемарыяльных могілках.

Узнагароды і памяць

Мемарыяльная дошка на доме, дзе жыў Герой Советского Союза М. І. Гапяёнак

Узнагароджаны ордэнам Леніна, 2 ордэнамі Чырвонага Сцяга, ордэнам Айчыннай вайны I ступені, 2 ордэнамі Чырвонай Зоркі, медалямі, ордэнам «За службу Радзіме ва Узброеных Сілах СССР» I ступені.

На доме, дзе жыў Герой, у пасёлку п. Моніна па вуліцы Маслава, дом 5, устаноўлена мемарыяльная дошка

Зноскі

  1. 1 2 3 4 5 Гапеёнок Николай Иванович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 137-138. — 737 с.
  2. ↑ Командный факультет. Военно-Воздушная академия имени Ю. А. Гагарина. Москва. 2007 год. ЗАО СП «Контакт РЛ». −367с. / стр. 356
  3. ↑ Цэнтральны архіў Мінабароны
  4. ↑ ЦАМА
  5. ↑ ЦАМА
  6. ↑ Командный факультет. Военно-Воздушная академия имени Ю. А. Гагарина. Москва. 2007 год. ЗАО СП «Контакт РЛ». −367с. / стр. 123
  7. ↑ Командный факультет. Военно-Воздушная академия имени Ю. А. Гагарина. Москва. 2007 год. ЗАО СП «Контакт РЛ». −367с. / стр. 123

Літаратура

  • Гапяёнак Мікалай Іванавіч // Беларуская Савецкая Энцыклапедыя : у 12 т. / рэдкал. П. У. Броўка [і інш.]. — Мн., 1969. — Т. 3. — С. 344.
  • Памяць: Гарадоцкі р-н: Гіст.-дак. хронікікі гарадоў і раёнаў Беларусі / Укл. С. І. Садоўская: Рэд. кал. Н. А. Бурунова і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: Беларусь, 2004. — С. 408. — 894 с. — 2 500 экз. — ISBN 985-01-0546-1.
  • Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1988. — Т. 2 /Любов — Ящук/. — 863 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-203-00536-2.
  • Командный факультет. Военно-Воздушная академия имени Ю. А. Гагарина. Москва. 2007 год. ЗАО СП «Контакт РЛ». −367с. / стр. 123, 356
  • Гапеёнок Николай Иванович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 137-138. — 737 с.

Спасылкі

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.