Мясцовыя вятры — вятры, адрозныя якімі-небудзь асаблівасцямі ад асноўнага характару агульнай цыркуляцыі атмасферы, але якія заканамерна паўтараюцца і аказваюць прыкметны ўплыў на рэжым надвор’я ў абмежаванай частцы ландшафту або акваторыі. Узнікненне мясцовых вятроў звязана галоўным чынам з вялікімі вадаёмамі (брызы) або з гарамі іх прасціраннем адносна агульных цыркуляцыйных патокаў і размяшчэннем горных далін (фён, бара, горна-далінныя), а таксама са зменаю агульнай цыркуляцыі атмасферы мясцовымі ўмовамі (самум, сірока, хамсін). Напрыклад, толькі на Байкале з прычыны розніцы прагравання вады і сушы і складанага размяшчэння хрыбтоў са стромымі схіламі і з глыбокімі далінамі адрозніваюць не менш за 5 мясцовых вятроў: баргузін — цёплы паўночна-ўсходні, горны — паўночна-заходні вецер, які выклікае магутныя штормы, сарма — раптоўны заходні вецер, які дасягае ўраганнай сілы да 80 м / с, далінныя — паўднёва-заходні култук і паўднёва-ўсходні шалонік [1]
Брыз
Брыз (франц. Brise — лёгкі вецер) — мясцовы вецер невялікай хуткасці, які змяняе кірунак двойчы ў суткі. Узнікае на берагах мораў, азёр, часам вялікіх рэк. Днём суша награецца хутчэй, чым вада, і над ёй усталёўваецца больш нізкі атмасферны ціск. Таму дзённы брыз дзьме з акваторыі на нагрэтае ўзбярэжжа. Начны (берагавы) — з астуджанага ўзбярэжжа на прагрэтую ваду.
Горна-далінныя вятры
Горна-даліныя вятры фарміруюцца ў горных раёнах і мяняюць свой кірунак двойчы ў суткі. Павтера па-рознаму награецца над грабянямі горных хрыбтоў, схіламі і дном даліны. Днём вецер дзьме ўверх па даліне і схілах, а ноччу, наадварот, — з гор у даліну і ўніз ў бок раўніны. Хуткасць горна-далінных вятроў невысокая — каля 10 м / с.
Тарнада
У некаторым сэнсе, да мясцовых вятроў можна аднесці і тарнада (ісп Tornado) — моцны атмасферны віхор над сушай у Паўночнай Амерыцы, які адрозніваецца выключна вялікі паўтаральнасцю, утвараецца ў выніку сутыкнення халодных мас з Арктыкі і цёплых мас з Карыбскага басейна. Штогод ва ўсходняй частцы ЗША назіраецца некалькі сотняў тарнада.
Шалонік
Класічны шалонік — вецер на возеры Ільмень (Наўгародская вобласць) — паўднёва-заходні вецер, што дзьме з вусця ракі Шалоні. Упадаючы ў возера, рака ўтварае працяглы ліман. У суме з акваторыяй возера адлегласць да ўсходняга берага складае прыкладна 50 км, што спрыяе ўтварэнню вялікай хвалі ў шыротным напрамку. Назву "шалонік" маюць і многія іншыя мясовыя вятры па ўсёй Расіі — ад Ільменя да Байкала.
Халодныя мясцовыя вятры
Бара
Бара (італ. Bora ад грэч boreas — паўночнага ветру.) - моцны парывісты халодны вецер, што дзьме на ўзбярэжжы параўнальна цёплых мораў ці буйных азёр, што аддзелены горнымі хрыбтамі ад моцна астуджаных кантынентальных раўнін. Класічная бара назіраецца на наварасійскім чарнаморскім узбярэжжы і на балканскім узбярэжжы Адрыятыкі. Да ветру тыпу бары ў розных раёнах Зямлі адносяцца:
- Біза (Bise) — халодны і сухі паўночны або паўночна-заходні вецер у горных раёнах Францыі і Швейцарыі
- Баргузін — магутны ўсходні байкальскі вецер, згаданы ў песні «Слаўнае мора - свяшчэнны Байкал», дзьме галоўным чынам у цэнтральнай частцы возера з баргузінскага даліны ўпоперак і ўздоўж Байкала.
- Джабаны - вецер, што дзьме ў Азербайджане ў раёне горада Шамахы ў канцы восені
- Містраль — халодны паўночна-заходні вецер, што дзьме з Севен на міжземнаморскае ўзбярэжжа Францыі ў вясновыя месяцы і які з'яўляецца сапраўднаю карай для сельскай гаспадаркі даліны Роны і ўсяго Праванса.
- Сарма — яшчэ адна байкальская бара, названыя паводле ракі Сарма, праз даліну якой халодны вецер з Якуціі прарываецца да Байкала.
Пампера
Пампера (ісп Pampero.) — халодны, штармавы (часам з дажджом) паўднёвы ці паўднёва-заходні вецер у Аргенціне і Уругваі, звязаны з ўварваннем антарктычных паветраных масаў.
Цёплыя мясцовыя вятры
Фён
Фён (ням.: Föhn, ад лац.: Favonius — цёплы паўднёвы вецер) — сухі, цёплы моцны вецер, што парывамі дзьме з высокіх гор у даліны. Ён назіраецца ва ўсіх горных краінах. Паветра перацякае праз грэбень хрыбта, накіроўваецца па зацішных схілах у даліну, і пры апусканні яго тэмпература павышаецца, а вільготнасць памяншаецца ў выніку адыябатычнага награвання — на адзін градус на кожныя 100 м спуску. Чым больш вышыні, з якой спускаецца фён, тым вышэй падымаецца тэмпература прынесенага ім паветра. Хуткасць фёну можа дасягаць 20-25 м/с. Фёны вядомыя як «пажыральнікі снягоў». Да ветру тыпу фёну ў розных раёнах Зямлі адносяцца:
- Гармсіль (тадж. Гармсел) — спякотны і сухі паўднёвы і паўднёва-ўсходні вецер, што дзьме пераважна летам у перадгор’ях заходняга Цянь-Шаня і Капетдага.
- Сонда (ісп.: viento zonda) — сухі цёплы мясцовы вецер тыпу фёну, што дзьме на ўсходніх схілах Андаў у Аргенціне у перыяд з траўня па лістапад.
- Чынук (англ.: chinook) — паўднёва-заходні фён на ўсходніх схілах Скалістых гор у Канадзе і ЗША, а таксама на прылеглых да іх участках прэрый. Звычайна дзьме зімою і суправаджаецца вельмі хуткім, рэзкім (часам на 20-30 °C) павышэннем тэмпературы паветра, што спрыяе ўзмоцненаму раставанню снягоў, паскарэнню паспявання пладоў[2].
Афганец
Афга́нец — сухі пякучы вецер, што нясе хмары пылу. Дзьме ў Цэнтральнай Азіі ў вярхоўях Амудар’і.
Зефір
Зефір — вецер, што пануе ва ўсходняй частцы Міжземнага мора, пачынаючы з вясны, які дасягае найбольшай інтэнсіўнасці да летняга сонцастаяння. Тут ён хоць і цёплы, але часта прыносіць з сабой дажджы і нават буры, тады як у заходняй частцы Міжземнага мора зефір — гэта амаль заўсёды лёгкі, прыемны вецер.
Сухавей
Сухавей — вецер з высокай тэмпературай і нізкай адноснай вільготнасцю паветра ў стэпах, паўпустынях і пустынях, утвараецца па краях антыцыклонаў і працягваецца некалькі сутак, узмацняючы выпарэнне, высушваючы глебу і расліны. Хуткасць сухавеяў звычайна ўмераная, адносная вільготнасць невялікая (менш за 30 %). Сухавеі характэрныя для стэпавых раёнаў Расіі і Украіны, Казахстана і Прыкаспія.
Самум
Самум — гарачы сухі вецер у пустынях Паўночнай Афрыкі і Аравійскага паўвострава. Узнікае самум пры моцным прагрэве зямлі і паветра ў цыклонах і пераважна пры заходніх і паўднёва-заходніх вятрах. Вецер нясе распалены пясок і пыл і часам суправаджаецца навальніцай. Тэмпература паветра пры гэтым можа падняцца да +50 °C.
Хамсін
Хамсін (па-арабску літаральна «пяцьдзясят») — сухі, нясцерпна гарачы паўднёвы вецер на паўночным усходзе Афрыкі і ў краінах Блізкага Ўсходу. Тэмпература паветра нярэдка перавышае 40 °C. Нясе вялікую колькасць пылу. Вельмі часта перасякае Міжземнае мора і «наведвае» Еўропу, дзе вядомы пад назваю сірока (італ.: scirocco, ад араб. шарк — усход).