Лімі́т паслядоўнасці[1] — пэўная сталая велічыня, да якой прыбліжаецца значэнне элемента паслядоўнасці пры неабмежаваным нарастанні яго нумара.
Калі паслядоўнасць мае ліміт, кажуць, што яна збягаецца да свайго ліміту. У процілеглым выпадку (калі ліміту няма) кажуць, што паслядоўнасць разбягаецца.
Паняцце ліміту няяўна ўсведамлялі яшчэ ў старажытнай Грэцыі. Яскравым прыкладу можна прывесці апорыю Зянона пра Ахіла і чарапаху. Сучаснае азначэнне паняцця ліміту даў Агюстэн Луі Кашы.
Азначэнне і абазначэнні
Няхай элементы паслядоўнасці належаць тапалагічнай прасторы X.
Кажуць, што паслядоўнасць збягаецца да свайго ліміту і пішуць
калі для любога наваколля U(a) элемента a існуе такі нумар NU , што для ўсіх n ≥ NU выконваецца
Паслядоўнасць, якая мае канечны ліміт, называюць збе́жнай.
Калі ж паслядоўнасць не мае ліміту, кажуць, што паслядоўнасць разбягаецца, і называюць яе разбе́жнай.
Сам запіс
можна прачытаць, як «ліміт xn пры імкненні n да бесканечнасці».
Ліміт лікавай паслядоўнасці
Азначэнне
Няхай — лікавая паслядоўнасць.
Кажуць, што лікавая паслядоўнасць збягаецца да свайго ліміту і пішуць
калі для любога ε > 0 існуе такі нумар N(ε) , што для ўсіх n ≥ N(ε) справядліва няроўнасць
Заўвага: члены лікавай паслядоўнасці могуць быць рэчаіснымі, рацыянальнымі або камплекснымі лікамі (ці нават p-адычнымі лікамі). Ад таго, якому з гэтых бесканечных палёў належаць члены паслядоўнасці, уласцівасці ліміту такіх паслядоўнасцей значна не зменяцца.
Уласцівасці
- Тэарэма Бальцана — Ваерштраса. З кожнай абмежаванай паслядоўнасці можна вылучыць збежную падпаслядоўнасць.
Няхай існуюць ліміты і , тады існуюць наступныя ліміты:
Важныя прыклады
- для рэчаісных або камплексных лікаў z.
- для рэчаісных a > 0.
- (Сталая Ойлера — Маскероні)
- Геаметрычны рад збягаецца да пры і разбягаецца пры
- Гарманічны рад разбягаецца.
- Знакачаргавальны гарманічны рад збягаецца
Абагульненні
Ліміт лікавай паслядоўнасці з’яўляецца найпрасцейшым прыкладам ліміту паслядоўнасці ў метрычнай прасторы.
Няхай X − метрычная прастора, г.зн. X — мноствам, для элементаў якога вызначана функцыя адлегласці (або метрыка) , якая адпавядае умовам:
- ρ(x,y) = 0, калі і толькі калі x = y;
- ρ(x,y) = ρ(y,x);
- ρ(x,y) = ρ(x,z) + ρ(z,y)
для адвольных элементаў x, y, z мноства X.
Няхай — паслядоўнасцю, члены якой належаць метрычнай прасторы X.
Пункт называюць лімітам паслядоўнасці пры імкненні n да бесканечнасці, калі для любога ε > 0 існуе такі нумар N(ε) , што для ўсіх n ≥ N(ε) спраўджваецца няроўнасць
Гл. таксама
Зноскі
- ↑ Матэматычная энцыклапедыя / Гал. рэд. В.Бернік. — Мінск: Тэхналогія, 2001.