Лузітаны (лац. Lusitani) — старажытнае племя індаеўрапейскага паходжання, якое насяляла паўднёвы захад Пірэнейскага паўвострава, па адной з версій з 6 стагоддзя да н.э., па іншай — з пачатку I тыс. да н.э. У 61 г. да н.э. былі захоплены Рымскай імперыяй. Каля 15 г. да н.э. тэрыторыя іх рассялення атрымала назву правінцыі Лузітанія. Сучасныя партугальцы лічаць лузітанаў сваімі продкамі.
Іх мова — лузітанская — адносіцца да індаеўрапейскіх моў, аднак яе прыналежнасць да кельцкай галіны, у адрозненне ад суседняй мовы кельтыбераў, выклікае сумненні, з прычыны таго, што ў лузітанскай быў шэраг нехарактэрных для кельтаў збліжэнняў з італійскімі мовамі.
_01.jpg.webp)
Як мяркуюць, лузітаны прыйшлі з Альпаў, аднак сярод гісторыкаў і археолагаў вядуцца спрэчкі пра іх этнічнае паходжанне. Існуе гіпотэза, што яны былі карэнным народам гэтай вобласці і першапачаткова былі падпарадкаваны кельтам (меркаванне заснавана на сведчанні Страбона, які выводзіў лузітанаў ад кантабраў).
Таксама існуе меркаванне, што лузітаны з'яўляюцца групай плямён кельцкага паходжання, звязанай з лузонамі, якія насялялі ўсход Пірэнейскага паўвострава. Разглядаюць лузітанаў і як карэннае іберыйскае племя, якое з'явілася ў выніку міжплемянных шлюбаў.
Першай занятай лузітанамі вобласцю была, як відаць, даліна ракі Дуэра і правінцыя Бейра Алта. Пасля перамогі над кельтамі і іншымі суседнімі плямёнамі арэал іх пражывання аж да прыбыцця рымлян даходзіў да тэрыторыі Эстрэмадуры.
Першапачаткова правінцыя Лузітанія ўключала таксама тэрыторыі Астурыі і Галісіі.
Літаратура
- Pérez Vilatela, Luciano: Lusitania: historia y etnología, Real Academia de la Historia, Madrid, España, 2000. ISBN 84-89512-68-X.