Леанід Марцінавіч Дайнека

Леанід Марцінавіч Дайнека
Леанід Марцінавіч Дайнека
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	28 студзеня 1940
Месца нараджэння	Дзмітраўка 2, Клічаўскі раён, Магілёўская вобласць, БССР, СССР;
Дата смерці	21 жніўня 2019 (79 гадоў)
Пахаванне	могілкі Калодзішчы;
Грамадзянства	СССР; Беларусь;
Альма-матар	філалагічны факультэт БДУ;
Месца працы	Ніжнетагільскі металургічны камбінат[d]; Тэлерадыёкампанія «Віцебск»; Дзяржкамітэт Савета Міністраў БССР па радыёвяшчанні і тэлебачанні; Маладосць; Мастацкая літаратура;
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	пісьменнік, паэт, празаік
Жанр	гістарычны фікшн[d] і гістарычная мастацкая літаратура
Мова твораў	беларуская
Грамадская дзейнасць
Член у	Саюз пісьменнікаў СССР;
Прэміі	Літаратурная прэмія імя Івана Мележа (1989) Дзяржаўная прэмія Беларусі імя К. Каліноўскага (1990) прэмія імя Валянціна Пікуля[d] (2010)
Узнагароды
daineka.by/ru/
	Цытаты ў Вікіцытатніку

Леанід Марцінавіч Дайнека (28 студзеня 1940, в. Змітраўка 2-я, Клічаўскі раён, Магілёўская вобласць — 21 жніўня 2019) — беларускі пісьменнік.

Біяграфія

Скончыў у 1959 годзе тэхнічнае вучылішча ў Ніжнім Тагіле, у 1967 годзе аддзяленне журналістыкі філалагічнага факультэта БДУ^[1].

Працаваў на будоўлях, на Ніжнетагільскім металургічным камбінаце, на Віцебскай студыі тэлебачання, Беларускім тэлебачанні. У 1972—1989 гадах — адказны сакратар часопіса «Маладосць». З 1989 года ў выдавецтве «Мастацкая літаратура». З 1993 года займаўся прадпрымальніцкай дзейнасцю, заснаваў фірмы «Пасад» і «БелПі» (брэнд «Крамбамбуля» і іншыя)^[2].

Памёр 21 жніўня 2019 года. Пахаваны 25 жніўня на могілках у Калодзішчах^[3].

Творчасць

Дэбютаваў у друку ў 1961 годзе. Аўтар зборнікаў вершаў «Галасы» (1969), «Бераг чакання» (1972), «Мая вясна саракавая» (1979), «Вечнае імгненне» (1985) — лейтматывы твораў: услаўленне роднай зямлі і чалавека працы, роздум над гадамі вайны, маленства, жыццём вёскі. Некаторыя вершы Леаніда Дайнекі пакладзены на музыку. Таксама аўтар зборніка апавяданняў «Бацькава крыніца» (1976).

Аўтар дылогіі «Людзі і маланкі» (1977) і «Запомнім сябе маладымі» (1979), якая раскрывае складаныя падзеі рэвалюцыі, грамадзянскай вайны, барацьбы з акупантамі, станаўлення беларускай дзяржаўнасці ў 1917—1919; рамана «Футбол на замініраваным полі» (1987), дзе асэнсоўвае тэму горада; фантастычнага рамана «Чалавек з брыльянтавым сэрцам» (1992).

Гістарычныя раманы

Вядомы як адзін з найлепшых беларускіх гістарычных пісьменнікаў. Аўтар раманаў «Меч князя Вячкі» (1987) пра барацьбу Полацка з немцамі ў Ніжнім Падзвінні ў XIII стагоддзі, «След ваўкалака» (1988) пра полацкага князя Усяслава Брачыславіча, «Жалезныя жалуды» (1990) пра ранні этап станаўлення Вялікага Княства Літоўскага;. У 2008 годзе выйшаў раман «Назаві сына Канстанцінам», дзеі якога адбываюцца ў XV—XVI ст. у Рыме, Вялікім Княстве Літоўскім і Канстанцінопалі. Раманы «Пра лісоўчыка, злога хлопчыка» (часопіс «Дзеяслоў» № 1-3, 2010), «Той, каго ўдарылі па шчацэ» (2011). Раманы «Ілоты» (2015) і «Сын ільва, дачка Зеўса — Леанід і Зінаіда» (2017) выйшлі ў кнізе «Леанід Дайнека. Выбраныя творы» («Беларуская навука», серыя «Беларускі кнігазбор», 2018).

Прэміі і ўзнагароды

Літаратурная прэмія Саюза пісьменнікаў Беларусі імя Івана Мележа (1989) за гістарычны раман «Меч князя Вячкі» (1987)
Дзяржаўная прэмія Беларусі імя Кастуся Каліноўскага (1990) за гістарычныя раманы «Меч князя Вячкі» (1987) і «След ваўкалака» (1988).
Прэмія імя Валянціна Пікуля (2010) з уручэннем залатога медаля за цыкл гістарычных раманаў.
Медаль «500-годдзе Аршанскай бітвы» (2015).

Заўвагі

↑ Марозаў 2022.
↑ Памёр пісьменнік і алкагольны магнат Леанід Дайнека — аўтар культавага «Мяча князя Вячкі» (бел.). Наша Ніва. Праверана 31 кастрычніка 2023.
↑ РАЦЫЯ, РАДЫЁ. У Менску развіталіся з Леанідам Дайнекам(нявызн.)(недаступная спасылка). БЕЛАРУСКАЕ РАДЫЁ РАЦЫЯ (25 жніўня 2019). Архівавана з першакрыніцы 25 жніўня 2019. Праверана 31 кастрычніка 2023.

Літаратура

ДАЙНЕКА Леанід Марцінавіч // Сучасныя беларускія даследчыкі гісторыі Вялікага Княства Літоўскага : біябібліяграфічны даведнік / С. П. Марозаў. — Гродна-Каўнас: ЮрСаПрынт, 2022. — 290 с. — ISBN 978-985-7257-57-7, 978-609-96340-1-2.
Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 259. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6. — С. 11. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6).
Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1993. — Т. 2. Верабей — Іваноў. — С. 312. — 541 с.; іл.. — ISBN 5-85700-075-0.
Дайнека Леанід // Беларускія пісьменнікі (1917—1990): Даведнік / Склад. А. К. Гардзіцкі. Нав. рэд. А. Л. Верабей. — Мн.: Мастацкая літаратура, 1994. — С. 168. — 653 с.: іл. — 22 000 экз. — ISBN 5-340-00709-X.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[FOOTNOTEМарозаў2022-1] Марозаў 2022.

[2] Памёр пісьменнік і алкагольны магнат Леанід Дайнека — аўтар культавага «Мяча князя Вячкі» (бел.). Наша Ніва. Праверана 31 кастрычніка 2023.

[3] РАЦЫЯ, РАДЫЁ. У Менску развіталіся з Леанідам Дайнекам(нявызн.)(недаступная спасылка). БЕЛАРУСКАЕ РАДЫЁ РАЦЫЯ (25 жніўня 2019). Архівавана з першакрыніцы 25 жніўня 2019. Праверана 31 кастрычніка 2023.

[1]

[2]

[3]