Марка ЗША з купонам.

Купо́н (англ.: label[1][2], coupon[3] або tab[4]) — частка марачнага аркуша, аддзеленая ад паштовых марак перфарацыяй або вузкім белым полем у беззубцовых марак. Купон не з'яўляецца знакам паштовай аплаты, не мае наміналу і слова «Пошта». Ён узнікае або праз спецыяльнае размяшчэнне марак у аркушы, або з мэтай паведамлення дадатковай інфармацыі ці дэкаратыўнага афармлення маркі. Купоны бываюць гарызантальныя (збоку), вертыкальныя (зверху або знізу) і прамежкавыя (пасярод марак).

Гісторыя і апісанне

Маюцца розныя версіі паходжання купона.

У адпаведнасці з першай, купоны з'явіліся для зручнасці падліку марак у прадажным марачным аркушы, колькасць якіх павінна была быць круглай. Калі па ўмовах друку (памер аркуша і памер маркі) гэтага не атрымлівалася, лішнія марачныя месцы займалі купоны. Напрыклад, калі на аркушы былі 42 асобнікі (6 × 7), друкавалі 40 марак і 2 купоны. Радзей купон атрымлівалі з паласы паперы (поля), што аддзяляла сектары ў тыпаграфскім аркушы, напрыклад, на марцы СССР з партрэтам А. С. Грыбаедава 1959 г. або праз дадатковую лінію перфарацыі на шырокім полі аркуша — на некаторых марках СССР серыі «25-годдзе першынцаў савецкай індустрыі» 1958 г.

Купон таксама часам адрываўся падчас праходжання паштовым адпраўленнем пошты (гашэння).

На купоне таксама размяшчаліся ўмовы дастаўкі карэспандэнцыі, напрыклад, дастаўляць або не дастаўляць у выхадныя і святочныя дні (своеасаблівая інструкцыя для паштальёнаў).

Купоны, якія выкарыстоўваліся для падліку марак у аркушы, першапачаткова былі пустымі — на іх адсутнічалі надпісы або малюнкі, але потым гэтыя месцы сталі выкарыстоўваць для нанясення розных знакаў, малюнкаў, тэкстаў службовага, рэкламнага або дэкаратыўнага характару. У сучаснасці аформлены купон з'яўляецца дадаткам да зместу малюнка або тэксту на паштовай марцы, з якой ён надрукаваны. Марачныя аркушы з купонамі друкуюцца ў многіх краінах.

Філатэлістычныя аспекты

Марка з асобным купонам захоўвае ўсе ўласцівасці знака паштовай аплаты, аднак у філатэлістычных калекцыях гэта жа марка з купонам ацэньваецца вышэй. Купон, аддзелены ад маркі, не мае ніякай каштоўнасці — ні намінальнай, ані філатэлістычнай.

Цікавыя факты

Купоны дзяржаўнай пошты ў розны час у розных краінах выкарыстоўваліся для палітычнай і рэлігійнай прапаганды, размяшчэння паэтычных і празаічных тэкстаў, інфармацыі аб будучых падзеях, рэкламы і нават як латарэйныя білеты.

Гл. таксама

Зноскі

  1. Label; Label, commemorative; Label, dominical; Labeled stamps; Label, semi-postal (англ.)(недаступная спасылка). Glossary of Stamp Collecting Terms — L. AskPhil; Collectors Club of Chicago. Архівавана з першакрыніцы 26 лютага 2012. Праверана 24 чэрвеня 2010.
  2. «Stamps news and stories». Архівавана 13 лютага 2010. (англ.) (Праверана 12 снежня 2008)
  3. Coupon (англ.). Glossary of Stamp Collecting Terms — C. AskPhil; Collectors Club of Chicago. Архівавана з першакрыніцы 26 лютага 2012. Праверана 24 чэрвеня 2010.
  4. «Kenmore Stamps». Архівавана 19 сакавіка 2012. (англ.) (Праверана 12 снежня 2008)

Літаратура

Спасылкі

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.