Кмен

Кмен звычайны.
Агульны выгляд расліны
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Carum L., 1753

Сінонімы
Selinopsis Coss. & Durieu ex Batt. & Trab.

Сістэматыка
на Віківідах
Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  29609
NCBI  48031
EOL  71049
GRIN  g:2129
IPNI  39776

Кмен[3][4] (Cárum) — род шматгадовых або двугадовых раслін сямейства Парасонавыя (Apiaceae), з якіх найбольш вядомы від кмен звычайны (Carum carvi), які выкарыстоўваецца ў якасці спецый.

Батанічнае апісанне

Кмен звычайны.
Батанічная ілюстрацыя з кнігі «Köhler’s Medizinal-Pflanzen», 1887

Травяністая расліна. У культуры найбольш пашыраны кмен звычайны — двухгадовая (ёсць і аднагадовыя сарты) эфіраалейная расліна. У першы год утварае мясісты корань з разеткай прыкаранёвага лісця, з якой на другі год развіваецца гладкае галінастае сцябло, што заканчваецца суквеццем — складаным парасонікам. Плады маюць у сабе 3—7 % эфірнага і 18—20 % тлустага тэхнічнага алею.

Арэал

Прадстаўнікі роду растуць ва ўмераным і субтрапічным клімаце Еўропы і Азіі.

Віды

Род налічвае каля 30 відаў[5], некаторыя з іх:

  • Carum appuanum (Viv.) Grande
  • Carum asinorum Litard. & Maire
  • Carum atlanticum (Coss. ex Ball) Litard. & Maire
  • Carum atrosanguineum Kar. & Kir.
  • Carum buriaticum Turcz.
  • Carum carvi L. typus[6] — Кмен звычайны
  • Carum carvifolium (DC.) Arcang.
  • Carum caucasicum (M.B.) Boiss.
  • Carum depressum Hartvig & Kit Tan
  • Carum diversifolium (DC.) C.B.Clarke
  • Carum graecum Boiss. & Heldr.
  • Carum grossheimii Schischk.
  • Carum heldreichii Boiss.
  • Carum iminouakense Quézel
  • Carum jahandiezii Litard. & Maire
  • Carum komarovii Karjag.
  • Carum lacuum Emb.
  • Carum leucocoleon Boiss. & A.Huet
  • Carum lomatocarum Boiss.
  • Carum meifolium (M.B.) Boiss.
  • Carum meoides (Griseb.) Halácsy
  • Carum multiflorum (Sm.) Boiss.
  • Carum pachypodium Candargy
  • Carum polyphyllum Boiss. & Balansa ex Boiss.
  • Carum proliferum Maire
  • Carum rupicola Hartvig & Strid
  • Carum saxicolum Albov
  • Carum strictum (Griseb.) Boiss.
  • Carum verticillatum (L.) W.D.J.Koch

Выкарыстанне

У ежу спажываюць маладое сцябло і лісце ў салатах або як прыправу да супоў, спажываюць таксама і карані кмену. Насеннем аздабляюць хлебапякарныя, кандытарскія і лікёра-гарэлачныя вырабы, квашаную капусту. Добра расце на сугліністых, угноеных арганікай глебах. Сеюць насеннем з міжрадкоўем 30 см. У першы год у міжрадкоўях вырошчваюць перамежкавыя культуры. Насенне збіраюць на наступны год.

Зноскі

  1. ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
  2. ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
  3. ↑ Кмен у адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах., Т.8. Мн., 1999, С.357-358
  4. ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 33. — 160 с. — 2 350 экз.
  5. ↑ 29 паводле The Plant List: Carum Архівавана 3 ліпеня 2013.
  6. ↑ Звесткі пра род Carum у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP). (англ.)

Літаратура

  • Энцыклапедыя сельскага гаспадара. — Мн.: БелЭн, 1993.
  • Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 3. / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1985. — Т. 3. — С. 46. — 599 с. — 10 000 экз.

Спасылкі

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.