Гістарычная вобласць — прынятае ў этнаграфіі, гісторыі, культуралогіі паняцце для тэрыторыі, якая гістарычна, як правіла, складала палітычнае адзінства і ў сілу гэтага цяпер характарызуецца вызначанымі агульнымі рысамі ў культуры, этнаграфіі, мове, самасвядомасці мясцовага і навакольнага насельніцтва.
Вылучэнне гістарычных абласцей у рознай ступені характэрна для розных краін і рэгіёнаў. Напрыклад, у Расіі не прынята вылучаць гістарычныя вобласці, у некаторых жа краінах (асабліва ў Еўропе) гістарычныя вобласці замацаваны афіцыйна, а часам кладуцца ў аснову сучаснага адміністрацыйна-тэрытарыяльнага падзелу (Грузія, Латвія, Іспанія, Італія, Германія).
Акрамя таго, на адной і той жа тэрыторыі могуць напластоўвацца гістарычныя вобласці рознага гістарычнага паходжання — якія склаліся ў антычны час, ранняе Сярэднявечча, позняе Сярэднявечча.
Найбольш распаўсюджана вылучэнне гістарычных абласцей на адзін узровень менш за краіну (гэта значыць такіх, на якія падзяляюцца краіны). Яны могуць аб’ядноўвацца ў адзінкі буйнейшага ўзроўню, якія адпавядаюць па памерах асобным краінам, але далёка не заўсёды супадаюць з сучаснымі дзяржавамі. Тыя, у сваю чаргу, аб’ядноўваюцца ў яшчэ буйнейшыя рэгіёны, якія часта ўжо не ўсведамляюцца на побытавым узроўні і выяўляюцца падчас спецыяльных даследаванняў.
Падзел свету на гістарычныя рэгіёны
(на аснове класіфікацыі па гісторыка-культурным абласцям (ІКВ))
Многія з пералічаных ніжэй абласцей перасякаюцца.
Еўропа
- Заходняя, Цэнтральная і Паўднёвая Еўропа
- Брытанскія астравы
- Германія
- Бенілюкс (~ гістарычныя Нідэрланды)
- Галія
- Францыя
- Пірэнейскі п-в (Іберыя)
- Іспанія
- Андалусія
- Арагон
- Астурыя
- Валенсія
- Галісія
- Кантабрыя
- Каталонія
- Ла-Манча
- Леон
- Мурсія
- Навара
- Новая Кастылія
- Старая Кастылія
- Краіна Баскаў
- Эстрэмадура
- Партугалія
- Італія
- Альпійскі рэгіён
- Польшча
- Сілезія
- Чэхія
- Славакія
- Галіцыя
- Венгрыя
- Румынія
- Балканы
- Грэцыя
- Усходняя Еўропа
- Прыбалтыка
- Украіна
- Дзікае поле
- Наваросія
- Кіеўская зямля
- Галіцка-Валынская зямля, у тым ліку Валынь і Галіцыя
- Закарпацце (Карпацкая Русь)
- Букавіна
- Падолле
- Чарнігаўская зямля (у тым ліку Ноўгарад-Северская зямля)
- Пераяслаўская зямля (~ Палтаўшчына)
- Крым
- Паўночная Русь
- Цэнтральная Русь
- Волга-Окскае міжрэчча (Уладзіміра-Суздальская зямля)
- Смаленская зямля
- Мурама-разанская зямля
- Заходняя Русь
- Дзікае поле (Паўднёва-рускія стэпы)
- Паўночны Каўказ
- Паволжа (у тым ліку Пакам’е)
- Ніжняе Паволжа
- Татарстан і Сярэдняе Паволжа
- Пакам’е
- Башкартастан
- Пермская зямля
Азія
(прыкладна па гадзіннікавай стрэлцы)
- Паўночная Азія (~ Сібір)
- Паўднёвая Сібір
- Заходняя Сібір
- Усходняя Сібір
- Далёкі Усход
- Усходняя Азія
- Кітай уласна
- Маньчжурыя
- Карэя
- Японія
- Паўднёва-Усходняя Азія
- Паўднёва-Заходняя Азія (= Пярэдняя Азія = Заходняя Азія, частка Блізкага Усходу)
- Малая Азія (Анатоля)
- Каўказ
- Паўночны Каўказ (-> Еўропа)
- Закаўказзе
- Усходняя Арменія
- Грузія
- Азербайджан (Аран)
- Урадлівы паўмесяц
- Аравія
- Сярэдні Усход
- Курдыстан
- Паўночны Іран (~ Мідыя)
- Фарс
- Харасан
- Белуджыстан
- Хазараджат
- Бактрыя (= Паўночны Афганістан)
- Гіндукуш
- Пуштуністан (часам адносяць да Паўднёвай Азіі)
Афрыка
- Заходняя Афрыка і Судан (не блытаць з Рэспублікай Судан)
- Заходні Судан
- Атлантычная Заходняя Афрыка
- Гвінея
- Цэнтральны Судан
- Хаўсаленд
- Канем-Борна
- Усходні Судан
- Дарфур
- Кардафан
- Заходні Судан
- Паўночна-ўсходняя Афрыка (Афрыканскі рог)
- Сярэдняя і Усходняя Афрыка
- Паўднёвая Афрыка
- Мадагаскар і астравы
Амерыка
- Паўночная Амерыка
- Аляска
- Канадская Арктыка
- Грэнландыя
- Вялікі Басейн
- Вялікія Раўніны
- Вялікія азёры
- Лацінская Амерыка
- Сярэдняя Амерыка (~ Месаамерыка)
- Паўднёвая Мексіка
- Цэнтральная Амерыка
- Вест-Індыя
- Паўднёвая Амерыка
- Анды
- Альтыплана
- Араўканія
- Льянасы
- Гвіяна
- Амазонія
- Усходняя Бразілія (~ Бразільскае пласкагор’е)
- Гран-Чака
- Ла-Плата (Пампа)
- Пантанал
- Патагонія
- Анды
Аўстралія і Акіянія (~ Аўстралазія)
Гл. таксама
- Рэгіёны свету
- Гісторыка-культурныя вобласці
Літаратура
- Андрианов Б. В. Историко-культурные области // Народы мира. Историко-этнографический справочник. М.: «Советская энциклопедия», 1988. Стр. 580—585.
- Sven Tägil, (ed.), Regions in Central Europe: The Legacy of History, C. Hurst & Co. Publishers, 1999
- Marko Lehti, David James Smith, Post-Cold War Identity Politics: Northern and Baltic Experiences, Routledge, 2003 ISBN 0714654280
- Compiled by V. M. Kotlyakov, A. I. Komarova, Elsevier's dictionary of geography: in English, Russian, French, Spanish, German, Elsevier, 2006 ISBN 0444510427
- Martin W. Lewis, Kären Wigen, The Myth of Continents: A Critique of Metageography, University of California Press, 1997 ISBN 0520207432